|
Η συνέχιση της ανασκαφής του πηγαδιού (context 3118) που εντοπίστηκε στα ΒΔ της αγοράς απέφερε πληθώρα στοιχείων για την επίχωσή του και για την ιστορία του χώρου όπου βρίσκεται. Υπεύθυνος της ανασκαφής ήταν ο Δρ. Nicola Nenci με τετραμελές προσωπικό: τις αρχαιολόγους, αποφοίτους του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Άννα Ασλάνογλου και Αναστασία Παλιατσή, την υποψήφια διδάκτορα κλασικής αρχαιολογίας των Πανεπιστημίων Bordeaux και Θεσσαλίας Alice Ognier και τον εργατοτεχνίτη Ανδρέα Ρότσιο. Φέτος και αφού πρώτα εγκαταστήσαμε τον κατάλληλο μηχανισμό ανέλκυσης, προχωρήσαμε από το βάθος των 6,07 μ που είχαμε φθάσει πέρσι (context 3147) έως το βάθος των 12,22 μ (context 3172), χωρίς να φθάσουμε στον πυθμένα της επίχωσης. Όπως και πέρσι η αφαίρεση του χώματος γινόταν σε πάσες πάχους μισού μέτρου εκτός από λίγες περιπτώσεις όπου το χώμα άλλαζε εμφανώς και αντιστοίχως αλλάζαμε πάσα. Επιπλέον, μετά από αποκόλληση μικρής μάζας μαργαϊκού πετρώματος από τα τοιχώματα του πηγαδιού κατά τη διάρκεια της ανασκαφής αποφασίσαμε, για λόγους ασφάλειας, να επενδύσουμε το εσωτερικό του πηγαδιού με συρματόπλεγμα. Συνολικά αφαιρέσαμε 14 πάσες (contexts 3157-3172), κοσκινίζοντας όλο το χώμα (πάνω από 10.000 lt) και συλλέγοντας συστηματικά και ένα δείγμα ανά context για φυτολιθική ανάλυση. Την αποτύπωση του πηγαδιού ανέλαβε η τελειόφοιτη αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βαḯτσα Μακρέσια. Τα δύο σχέδια τομών, στον άξονα Β-Ν και Α-Δ, εκπονήθηκαν σε κλίμακα 1:20 βάσει μετρήσεων που πήραμε με μετροταινία ανά μισό μέτρο ξεκινώντας από το στόμιο του πηγαδιού και φθάνοντας μέχρι το βάθος των 12 μ. Στη συνέχεια, ο αρχιτέκτων μηχανικός Δημήτρης Μπάρτζης και η τοπογράφος μηχανικός Βάσω Ευγενικού αποτύπωσαν το ανώτερο μέρος του πηγαδιού με φωτογραμμετρική μέθοδο, αφού πρώτα τοποθέτησαν φωτοσταθερά σημεία στο στόμιο και στο τοίχωμα. Ορίστηκαν κατακόρυφες ζώνες φωτογράφισης και πάρθηκαν συνολικά 600 επικαλυπτόμενες φωτογραφίες. Το τελικό προϊόν είναι τέσσερις εγκάρσιες τομές μέχρι το βάθος των 2,5 μ, προσανατολισμένες στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
|
|
Η επίχωση του πηγαδιού συνίσταται κατά κύριο λόγο από θραύσματα αγγείων, σαφώς λιγότερα θραύσματα κεράμων, οστά (ζώων, πτηνών και ψαριών), κάρβουνα, πέτρες και αρχιτεκτονικά μέλη. Ήδη κατά την ανασκαφή των ανώτερων στρωμάτων του πηγαδιού το 2017 παρατηρήσαμε ότι από το βάθος των 3 μ και εξής το οικοδομικό υλικό και τα θραύσματα κεράμων μειώνονται, ενώ η ποσότητα της κεραμικής και των οστών αυξάνονται. Διακριτές στρώσεις λευκόχρωμης μάργας εντός της σκουρόχρωμης τεχνητής επίχωσης του πηγαδιού τις ερμηνεύσαμε ως υπολείμματα κατάρρευσης των τοιχωμάτων του στα αρχαία χρόνια. Αναγνωρίσαμε τουλάχιστον τέσσερα επεισόδια κατάρρευσης εντός των contexts 3164, 3167, 3169 και 3171.
|
Τουλάχιστον μέχρι το βάθος των σχεδόν 10 μ (έως και το Context 3164 που έχει διαβαστεί η κεραμική) φαίνεται ότι η επίχωση του πηγαδιού συνέβη σε μία χρονική περίοδο εντός του γ’ τέταρτου του 1ου αι. π.Χ. Τα διαδοχικά επεισόδια κατάρρευσης των τοιχωμάτων που αναγνωρίσαμε σε χαμηλότερα στρώματα πιθανόν να ευθύνονται αφενός για την παύση της λειτουργίας του πηγαδιού (τα χώματα έφραξαν τον υδροφόρο ορίζοντα), αφετέρου για τη μορφή του εσωτερικού του πηγαδιού, που δεν είναι ομοιόμορφο ούτε σταθερής διατομής, αλλά παρουσιάζει αυξομειώσεις ως προς τη διατομή του και ανωμαλίες στα τοιχώματά του. Πότε συνέβη αυτό δεν είμαστε ακόμα σε θέση να πούμε πριν ολοκληρωθεί η ανασκαφή του πηγαδιού και η μελέτη της κεραμικής από τα χαμηλότερα στρώματα.
Η ανάλυση της κεραμικής από τον καθηγητή Scott Gallimore (Πανεπιστήμιο Wilfrid Laurier, Ontario) έδειξε αφενός την ομοιογένεια του κεραμικού υλικού σχεδόν καθ’ όλο το ανασκαμμένο τμήμα του πηγαδιού, αφετέρου μια διαφοροποίηση στο ποσοστό αυτών των σκευών, ενίοτε έντονη. Τα στρώματα περιείχαν μεγάλο αριθμό επιτραπέζιων σκευών (κύπελλα και πινάκια διαφόρων τύπων μεταξύ των οποίων γκριζόχρωμα, ερυθροβαφή και λεπτότοιχα), χύτρες και λοπάδες διαφόρων τύπων, συμπεριλαμβανομένων Πομπηϊανών ερυθροβαφών τηγανιών, και πολλά χρηστικά σκεύη όπως κρατήρες, λεκάνες, mortaria και αμφορείς. Κάποιοι τύποι απαντώνται πολύ περισσότερο σε συγκεκριμένα στρώματα απ’ ό,τι στα υπόλοιπα με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Πομπηϊανά ερυθροβαφή τηγάνια και τα πώματα, που είναι πολύ περισσότερα στα ανώτερα στρώματα απ’ ό,τι στα κατώτερα. Αυτό, σε συνδυασμό με την διαφοροποίηση στο ποσοστό άλλων ευρημάτων, όπως των νομισμάτων (χαρακτηριστικό είναι ότι από τα 55 νομίσματα που βρέθηκαν φέτος στο πηγάδι, τα 41 προέρχονται από δύο διαδοχικά στρώματα – contexts 3166 και 3167) και των διαφόρων οστών, υποδεικνύει ότι έχουμε διακριτά επεισόδια επίχωσης του πηγαδιού, πάντα εντός του β’ μισού του 1ου αι. π.Χ.
