»
Έρευνα Αρχαίας Σικυώνας

Η έρευνα του 2009

Γεωχημική έρευνα


Συγκεντρώσεις του φωσφόρου στο NP104.

Οι Richard Jones και Brendan Derham από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης μαζί με τον Roger Doonan από το Πανεπιστήμιο του Sheffield διεξήγαγαν μια μικρής κλίμακας γεω-χημική έρευνα σε συγκεκριμένα σημεία του πλατώματος σε μια προσπάθεια να ανιχνεύσουν κατάλοιπα διαφόρων δραστηριοτήτων (οικιστικών, βιοτεχνικών, αγροτικών) στην αρχαιότητα. Η επιλογή των αγροτεμαχίων για γεω-χημική έρευνα βασίστηκε στα αποτελέσματα της επιφανειακής και γεω-φυσικής έρευνας. Τα NP31 και NP104 βρίσκονται στην καρδιά των οικιστικών τετραγώνων της πόλης με το δεύτερο να παρέχει ενδείξεις και για την ύπαρξη ιερού. Η γεωφυσική έρευνα στα δύο αυτά αγροτεμάχια φανέρωσε το περίγραμμα αρχαίων οικοδομικών νησίδων και οδών, ακόμα και εσωτερικών διαιρέσεων συγκεκριμένων νησίδων. Τα αγροτεμάχια SP21 και SP22 βρίσκονται στην καρδιά του Σικυώνιου Kεραμεικού, όπως δείχνει ο μεγάλος αριθμός κεραμεικών απορριμμάτων και τα θραύσματα κλιβάνων από την επιφανειακή έρευνα. Επιπλέον, η γεωφυσική έρευνα σε τμήμα του SP22 φανέρωσε σημεία με υψηλές μαγνητικές μετρήσεις, που ερμηνεύθηκαν ως πιθανές εστίες των κλιβάνων. Η επιφανειακή έρευνα στο UP71 έδειξε υψηλότερες συγκεντρώσεις οστράκων απ' ό,τι η περιβάλλουσα περιοχή τους, που μπορεί να αντιπροσωπεύουν τη θέση μιας εγκατάστασης, πιθανότατα αγροτικής ή κτηνοτροφικής έξω από το αστικό κέντρο (πάντα όμως εντός των τειχών). Η γεωχημική έρευνα σε μέρος αυτών των αγροτεμαχίων ακολούθησε τον κάνναβο της επιφανειακής έρευνας με τετράγωνα διαστάσεων 20 Χ 20 μ, στα οποία πάρθηκαν δείγματα χώματος κάθε 5 μ και σε βάθος 20 περίπου εκ. (με εξαίρεση το UP77 όπου τα δείγματα πάρθηκαν κάθε 10 μ). Στη συνέχεια έγινε ανάλυση των δειγμάτων αυτών με τη χρήση της φασματοσκοπίας φθορισμού ακτίνων Χ (X-ray fluorescence) που παρασκευάστηκε από τους Thermo Scientific NITON XL3t analyzers. Στη διάταξη συμπεριλήφθηκε ένας ημιαγωγός με ήλιο έτσι ώστε να μπορούν να ανιχνευθούν ελαφρύτερα στοιχεία, όπως ο φώσφορος, που συνήθως καλύπτονται από την ατμοσφαιρική παρεμβολή.

Η γεωχημική έρευνα στο NP104 απέδωσε τα καλύτερα αποτελέσματα: το σημαντικότερο χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής ήταν οι υψηλότερες συγκεντρώσεις φωσφόρου και καλίου στους χώρους που βρίσκονται εντός των αρχαίων οικοδομικών νησίδων, ενώ στις ίδιες τις οδούς τα επίπεδα των 2 αυτών στοιχείων ήταν σαφώς χαμηλότερα. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στην απόρριψη ανθρώπινων και ζωϊκών αποβλήτων γύρω από τις οικίες. Υψηλότερες τιμές μετάλλων, όπως ψευδάργυρου και σε κάποιο βαθμό χαλκού επίσης σχετίζονται με κτίρια, το ίδιο και η παρουσία θείου. Αντίθετα, στα υπόλοιπα αγροτεμάχια οι τιμές των σημαντικών στοιχείων διακυμαίνονταν γύρω από τα κανονικά επίπεδα. Αυτό προκαλεί έκπληξη ιδιαίτερα για την περιοχή των κεραμεικών κλιβάνων (SP21 και SP22), όπου θα περιμέναμε υψηλότερες συγκεντρώσεις φωσφόρου και άλλων βαρέων μετάλλων.

Εν κατακλείδει, η σημαντική αντίθεση στα επίπεδα φωσφόρου και καλίου μεταξύ της αραιοκατοικημένης ζώνης και των οικιστικών νησίδων αποδεικνύει την ικανότητα της τεχνικής XRF στην ανίχνευση της οικιστικής δραστηριότητας σε μια δεδομένη περιοχή.