Δυτική στοά
Ανασκαφική περίοδος 2017
Ορθοφωτογραφία του τέταρτου σκάμματος με σημειωμένους τους αριθμούς των αρχιτεκτονικών δομών.
|
Στο τέταρτο σκάμμα, όπου κατά τις προηγούμενες περιόδους (από το 2014 κ.ε.) είχαμε φέρει στο φως τη βορειοανατολική γωνία του μεγάλου πειόσχημου συγκροτήματος και διάφορα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα προγενέστερων κτιρίων και δομών, φέτος επεκταθήκαμε κατά 6 μ προς ανατολάς και συνεχίσαμε την ανασκαφή του φρέατος (Context 3118), όπως και του πιθανού οδοστρώματος που είχαμε εντοπίσει στη βόρεια πλευρά του σκάμματος. Η αφαίρεση των επιφανειακών στρωμάτων (Contexts 4500-4501), πάχους 0,30 + μ, έφερε στο φως τρεις ακόμα τοίχους (Τοίχοι 4502-4504), έτσι ώστε πλέον στα ανατολικά του πειόσχημου μεταγενέστερου συγκροτήματος να έχουν αποκαλυφθεί συνολικά τέσσερα δωμάτια που αριθμώ για λόγους ευκολίας από το 1 έως το 4. Οι τοίχοι είναι παρόμοιας κατασκευής, με ορθογώνιους λίθους, αλλά διαφέρουν σε πλάτος. Το πλάτος του ανατολικού τοίχου (Τοίχος 4503) είναι 0,70-0,80 μ, ενώ των υπολοίπων δύο (4502, 4504) 0,40-0,50 μ. Το 3ο δωμάτιο περιλαμβάνει μια ορθογώνια προεξοχή προς νότον εν είδει εξέδρας. Δύο λίθινες βάσεις, διαστάσεων 0,94 x 0,85 μ και 1 x 0.73 μ και σε επαφή με τους Τοίχους 3065 και 4503 αντίστοιχα, πλαισιώνουν την πρόσβαση σε αυτόν το χώρο, πλάτους 3,25 μ. Επίσης, ένας λίθος του Τοίχου 4503, σχεδόν αλλά όχι ακριβώς στην ευθεία του κάθετου Τοίχου 4504, φέρει εγκάρσια ημικυκλική αύλακα, πλάτους 0,28 μ και βάθους 0,11 μ. Είναι πιθανόν να πρόκειται για αποχετευτικό αυλάκι ανοιγμένο στο πάχος του τοίχου, αλλά δεν αποκλείονται και άλλες ερμηνείες, όπως π.χ. έδραση υποδοχής κάποιου στοιχείου από φθαρτό υλικό.
Το 3ο δωμάτιο μετά το πέρας της ανασκαφής (από τα ΒΑ).
|
|
Το εσωτερικό του φρέατος (αρ. 3118) μετά το πέρας της ανασκαφής.
|
|
Η ανασκαφή εντός των δωματίων 1, 3 και 4 σε βάθος έως 0,60 μ, όπως και η περσινή ανασκαφή στο 2ο δωμάτιο, δεν αποκάλυψε ίχνη δαπέδων, αλλά επιβεβαίωσε ότι οι τοίχοι σώζονται στο επίπεδο των θεμελίων. Στα αντίστοιχα στρώματα (Contexts 4505-4506) βρήκαμε υλικό διαφόρων περιόδων, από την πρώιμη ελληνιστική μέχρι τον 7ο αι. μ.Χ., μαζί με δύο νομίσματα (αρ. κατ. 150, 153). Αναμφίβολα η πιο σημαντική και παραγωγική ανασκαφή σε αυτούς τους χώρους ήταν του φρέατος 3118 εντός του 1ου δωματίου, που είχαμε αρχίσει να σκάβουμε πέρσι. Συνεχίσαμε την ανασκαφή του σε διαφορετικές πάσες ανά μισό μέτρο προχωρώντας μέχρι το βάθος των 6 μ. Από το βάθος των 4,15 μ και κάτω η διάμετρος του φρέατος παρουσιάζει σταδιακή αύξηση από την αρχική των 0,70 μ, κάτι που παρατηρείται συχνά σε πηγάδια και γινόταν για τη διευκόλυνση της διάνοιξης του φρέατος. Δεν ολοκληρώσαμε την ανασκαφή του πηγαδιού, αλλά με βάση τη διεύρυνση της διαμέτρου του υπολογίζουμε ότι ο πυθμένας του δεν πρέπει να βρίσκεται πολύ χαμηλότερα από τα 6 μ. Συνολικά αφαιρέσαμε 12 στρώματα (Contexts 3130, 3134-3135, 3139-3147) εκ των οποίων τα τρία πρώτα το 2016. Τα ανώτερα στρώματα περιείχαν πολύ περισσότερες πέτρες, θραύσματα κεραμίδων, λαξευμένους λίθους και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη απ’ ό,τι τα χαμηλότερα στρώματα. Όμως από το βάθος περίπου των 3 μ και κάτω (που αντιστοιχεί στο στρώμα 3141) ο αριθμός του οικοδομικού υλικού μειώνεται σημαντικά, ενώ αυξάνεται δραματικά η ποσότητα της κεραμικής και των οστών από μικρά και μεγάλα ζώα, ψάρια και πτηνά. Έτσι, ενώ από τα ανώτερα στρώματα 3134 και 3135 συλλέξαμε κεραμική βάρους μόλις 3,17 kg, η κεραμική από τα κατώτερα στρώματα 3145 και 3146 ζύγιζε 60,6 kg.
Το κεραμικό υλικό καθ' όλο το ανασκαμμένο βάθος του πηγαδιού, συνολικού βάρους 140 kg, είναι ομοιογενές ως προς τη χρονολόγησή του και το είδος του: πρόκειται για σκεύη που σχετίζονται με την παρασκευή, το μαγείρεμα και το σερβίρισμα φαγητού και ποτού, και που χρονολογούνται μεταξύ του ύστερου 1ου αι. π.Χ. και του πρώιμου 1ου αι. μ.Χ. Μεταξύ των αγγείων έχουμε τοπικές απομιμήσεις ανατολικής Sigillata A, ιωνικά φαιόχρωμα πινάκια, έναν λάγυνο, λεπτότοιχα κύπελλα του ύστερου 1ου αι. π.Χ., Πομπηϊανά ερυθροβαφή τηγάνια, διάφορα πώματα τσουκαλιών, πολλές πρόχους με κυκλικό στόμιο, διαφόρους τύπους λεκανών και κρατήρων, και λίγους αμφορείς συμπεριλαμβανομένων και τοπικών απομιμήσεων του τύπου Brindisi. Από τα αρχιτεκτονικά μέλη που ανασύραμε από το πηγάδι ξεχωρίζει τμήμα γραπτής πήλινης επαετίδας σίμης (Α2017-006), διακοσμημένης με ανοιχτόχρωμα ανθέμια και άνθη λωτού εναλλάξ σε σκούρο φόντο πάνω από μια γραπτή ζώνη μαιάνδρων. Η χρονολόγηση του κεραμικού υλικού υποδεικνύει ότι το πηγάδι αχρηστεύτηκε την εποχή της βασιλείας του Αυγούστου, και παρέχει ένα terminus ante quem για την εγκατάλειψη του κτιρίου στο οποίο ανήκε. Ελπίζουμε ότι η συντήρηση των 12 νομισμάτων που βρέθηκαν μέσα στο πηγάδι εκ των οποίων τα 11 φέτος (αρ. κατ. 155-159, 161-166), θα τεκμηριώσουν περαιτέρω αυτή τη χρονολόγηση. Εάν υποθέσουμε ότι το υλικό που απορρίφθηκε στο πηγάδι προέρχεται από το χώρο του κτιρίου, όπως είναι εύλογο, τότε μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι κάποια από τα δωμάτιά του ήταν καταστήματα πώλησης προϊόντων και τροφίμων.
Θραύσματα αγγείων από το εσωτερικό του πηγαδιού: απομίμηση αμφορέα Brindisi (C2017-173).
|
|
Θραύσματα αγγείων από το εσωτερικό του πηγαδιού: κύπελλο ανατολικής sigillata Α τύπος 22 (C2017-181).
|
|
Πήλινη γραπτή σίμη από το εσωτερικό του πηγαδιού.
|
|
Η ΒΔ πλευρά της αγοράς με τα 3 σκάμματα και τα αποτελέσματα της γεωφυσικής διασκόπησης.
|
Τα δωμάτια αυτά ανήκαν σε ένα κτίριο, προσανατολισμού Β-Ν, που όριζε τη βορειοδυτική πλευρά της αγοράς, και είχαμε ανιχνεύσει με γεωφυσικές μεθόδους, ενώ τμήμα του είχε εμφανιστεί και κατά την περίοδο των ανασκαφών του Α. Ορλάνδου. Χάρη στις γεωφυσικές διασκοπήσεις, την παλαιά τομή του Ορλάνδου και τις πρόσφατες ανασκαφές μπορούμε να αποκαταστήσουμε ένα ορθογώνιο κτίριο, μήκους περίπου 41 μ και πλάτους περίπου 21 μ, με δύο σειρές δωματίων στο πίσω (δυτικό) μέρος. Κρίνοντας από τη στιβαρή, λίθινη θεμελίωση του αποκαλυφθέντος (από τον Α. Ορλάνδο) τμήματος κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του κτιρίου, μπορούμε εύλογα να υποθέσουμε ότι έφερε κιονοστοιχία, και άρα ότι έχουμε να κάνουμε με στοά προσανατολισμένη ανατολικά. Τα ευρήματα των ανασκαφών μας και δη από το φρέαρ του 1ου δωματίου δείχνουν ότι η στοά κτίστηκε στην ελληνιστική – ίσως στην ύστερη ελληνιστική περίοδο και ότι είχε εμπορικό ή και εμπορικό χαρακτήρα.
