|
Η εξερεύνηση πρωϊμότερων φάσεων της αρχαίας πόλης από αυτές που είχαμε ανασκαφικά τεκμηριώσει ήταν ο βασικός αλλά όχι ο μόνος λόγος της διάνοιξης ενός πέμπτου σκάμματος μεταξύ του τέταρτου και του τρίτου σκάμματος. Η γεωφυσική έρευνα στην περιοχή αυτή έδειξε αχνά σημάδια ύπαρξης ορθογώνιου κτιρίου, προσανατολισμού Α-Δ, κάθετου στην ανατολική πλευρά του υστερορρωμαϊκού πειόσχημου συγκροτήματος και με αψιδωτή δυτική πλευρά. Προκειμένου να συμπεριλάβουμε το περίγραμμα αυτού του κτιρίου αλλά και τη νότια συνέχιση του εσωτερικού τοίχου του ύστερου συγκροτήματος (Τοίχος 3001) χαράξαμε τομή διαστάσεων 15 (στον άξονα Α-Δ) x 10 μ (Β-Ν). Αφαιρέσαμε το επιφανειακό στρώμα (Context 4000) με τη βοήθεια μικρού εκσκαφέα. Λόγω της κλίσης του εδάφους, το πάχος του κατά μήκος της δυτικής πλευράς του σκάμματος έφθασε το μισό μέτρο, ενώ κατά μήκος της ανατολικής πλευράς ήταν λίγα μόλις εκατοστά. Η επιφανειακή κεραμική ήταν ανάλογη με αυτή που είχαμε στο τέταρτο σκάμμα, δηλαδή διαφόρων εποχών, με τα υστερότερα δείγματα να χρονολογούνται στον 7ο αι. μ.Χ. Επειδή σε αυτό το βάθος δεν εμφανίστηκαν ίχνη του κτιρίου που αναζητούμε, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε την ανασκαφή σε μια ζώνη πλάτους 5 μ κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του σκάμματος, έτσι ώστε να προλάβουμε να αποκαλύψουμε την ανατολική απόληξη του αψιδωτού κτιρίου και το τμήμα του Τοίχου 3001, και να ερευνήσουμε τη σχέση μεταξύ τους. Πριν ακόμα φανεί ο Τοίχος 3001 αναγνωρίσαμε κατά μήκος της γραμμής του ένα διακριτό στρώμα (Context 4001), μέγιστου πάχους σχεδόν 1 μ, που γέμιζε την τάφρο παραβίασης (Context 4002) του ανώτερου τμήματος του Τοίχου 3001. Η λίγη, σε σχέση με τον όγκο του χώματος, κεραμική που βρέθηκε μέσα σε αυτό το στρώμα χρονολογείται έως το α’ μισό του 5ου αι. μ.Χ., ενώ το ένα από τα δύο χάλκινα νομίσματα είναι κοπή του Αιγίου επί της βασιλείας του Μάρκου Αυρηλίου (161-180 μ.Χ.). Κάτω από αυτό, κατά μήκος της δυτικής πλευράς του τοίχου, παρατηρήσαμε στρώμα με αργούς λίθους (Contexts 4017, 4018) και υπολείμματα κονιάματος. Τα λίγα χρονολογήσιμα όστρακα που βρέθηκαν μέσα σε αυτό το στρώμα είναι κυρίως των πρώιμων ρωμαϊκών χρόνων.
Στο στρώμα πάχους 25 εκ. που καλύπτει το υπόλοιπο τμήμα της τομής (Context 4003), παράλληλα με τον Τοίχο 3001, βρέθηκαν κομμάτια κονιάματος μαζί με κεραμική που χρονολογείται έως τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους. Χαμηλότερα, τα στρώματα που σκάψαμε (Contexts 4004, 4006, 4007, 4016 και 4019), μέγιστου συνολικού πάχους περίπου 60 εκ, περιείχαν υλικό που στην πλειονότητά του χρονολογείται έως τον ύστερο 1ο αι. μ.Χ. Η σύσταση αυτών των ανοιχτόχρωμων στρωμάτων υποδεικνύει ότι πρόκειται για διαδοχικές επιχώσεις, μάλλον τεχνητές, για την ισοπέδωση της περιοχής δυτικά του Τοίχου 3001. Ο Τοίχος 3001 είχε θεμελιωθεί στο υποκείμενο στρώμα (Context 4008), πάχους περίπου 0,50 μ και σκούρου κόκκινου χρώματος, απ’ όπου συλλέξαμε κυρίως πρώιμη ρωμαϊκή κεραμική (έως το γ’ τέταρτο του 1ου αι. μ.Χ.) και δύο χάλκινα νομίσματα – Σικυώνιες κοπές του 3ου και πρώιμου 1ου αι. π.Χ. Παρομοίως, η λιγοστή κεραμική που βρέθηκε σε γέμισμα τομής (Context 4009) που αναγνωρίσαμε στη δυτική πλευρά του τοίχου χρονολογείται στον ύστερο 1ο αι. μ.Χ. Με την αφαίρεση του στρώματος 4008 αποκαλύφθηκε η επιφάνεια των τοίχων της ανατολικής απόληξης του ορθογώνιου κτιρίου που αναζητούσαμε, σε βάθος μέχρι περίπου 1,4 μ από την επιφάνεια του εδάφους. Είναι κτισμένο με λιθοπλίνθους, πλάτους 0,48-0,57 μ, και σώζει αλλού έναν και αλλού δύο δόμους που εδράζονται στον φυσικό βράχο. Το εσωτερικό πλάτος του κτιρίου είναι 6-6,2 μ. Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι o νότιος τοίχος (Context 4012) δεν είναι απόλυτα ευθύγραμμος, αλλά διαγράφει μια ελαφρά καμπύλη προς το εσωτερικό, εξ’ ου και η διαφορά των περίπου 20 εκ. στο πλάτος του κτιρίου μεταξύ του ανατολικού και του δυτικού αποκαλυμμένου άκρου του. Ο ανατολικός τοίχος (Context 4015) είναι σχεδόν παράλληλος με τον Τοίχο 3001 από τον οποίο απέχει μόλις 0,37-0,47 μ. Ένα τμήμα αργολιθοδομής (Context 4029) καλύπτει τη βόρεια απόληξη της ανατολικής πλευράς και το κενό που την χωρίζει από τον Τοίχο 3001. Στη νότια πλευρά, μια λιθόπλινθος προεκτείνει τον νότιο τοίχο (Context 4012) μέχρι τον Τοίχο 3001, ενώ ο υπερκείμενος λίθος του τέμνει τον Τοίχο 3001, στον οποίο διακρίνεται εσοχή για την υποδοχή του. Κάτω από τους παράλληλους τοίχους 4015 και 3001 διέρχεται μια σαφώς ορισμένη στρώση από αργούς λίθους (Context 4024), κατεύθυνσης ΔΒΔ-ΑΝΑ, πλάτους περίπου 1,35 μ και πάχους 0,24-0,34 μ. Τι είναι αυτή η στρώση δεν είναι ακόμα προφανές, αλλά το σίγουρο είναι ότι είναι τεχνητή.
|
|
|
Προβληματική είναι και η χρονολόγηση των παραπάνω δομών. Το στρώμα 4011 που σκάψαμε νοτίως του Τοίχου 4012 μέχρι το φυσικό βράχο ήταν στείρο από ευρήματα. Το στρώμα μεταξύ του Τοίχου 4012 και της δομής 4024 (Context 4013) απέδωσε κεραμική που χρονολογείται έως το β’ μισό του 1ου αι. μ.Χ. Παρόμοιας χρονολόγησης είναι και η λιγοστή κεραμική που βρέθηκε μεταξύ των παράλληλων τοίχων 4015 και 3001 (Contexts 4014 και 4021). Στα ακόμα χαμηλότερα στρώματα, που ανασκάψαμε μέχρι το φυσικό βράχο (Contexts 4022, 4023, 4026, 4027), η λιγοστή κεραμική που ανακτήθηκε ήταν κυρίως ελληνιστικών χρόνων. Σε αυτήν την περίοδο φαίνεται να χρονολογείται η στρώση 4024, που είναι και η αρχαιότερη οικοδομική φάση του σκάμματος.
Η επόμενη οικοδομική φάση αντιπροσωπεύεται από το κτίριο με τα λίθινα θεμέλια (Contexts 4012-4015-4025) του οποίου αποκαλύψαμε την ανατολική πλευρά στο επίπεδο της θεμελίωσης. Ο θεμέλιος δόμος εδράζεται εντός του στρώματος 4011 όπου όμως δεν είχαμε ευρήματα. Τα στρώματα από το εσωτερικό του κτιρίου (Contexts 4013, 4022, 4023, 4026) απέδωσαν κεραμική που χρονολογείται από τον 1ο αι. π.Χ. μέχρι τον ύστερο 1ο αι. μ.Χ. Σημαντική για τη χρονολόγηση του κτιρίου είναι και η δομική του σύνδεση με τον Τοίχο 3001 στα ανατολικά του που περιγράψαμε παραπάνω. Ελπίζουμε ότι με τη συνέχιση της ανασκαφής προς δυσμάς και την αποκάλυψη του υπόλοιπου κτιρίου κατά την επόμενη ανασκαφική περίοδο θα προκύψουν περισσότερα και ασφαλέστερα στοιχεία για τη χρονολόγησή του.
O Τοίχος 3001, που αποκαλύψαμε και στο τέταρτο σκάμμα, αποτελεί την τρίτη και τελευταία οικοδομική φάση εντός των ορίων αυτού του σκάμματος. Είναι κατασκευασμένος με αργούς λίθους, θραύσματα κεραμίδων και κονίαμα και έχει πλάτος 1,35 μ. Ο ρόλος του είναι ακόμα υπό έρευνα αλλά βάσει της στρωματογραφίας που ήρθε στο φως, σίγουρα λειτουργούσε ως ανάλημμα της παχιάς ανοικτόχρωμης επίχωσης που κάλυπτε την περιοχή στα δυτικά του. Ερευνητέα παραμένει και η ακριβής χρονολόγηση του τοίχου. Στα στρώματα κάτω από τη θεμελίωσή του (Contexts 4011 και 4014) δεν είχαμε ευρήματα, αλλά το υλικό από το παχύ στρώμα 4008, εντός του οποίου εδράζεται ο Τοίχος 3001, χρονολογείται στην πλειονότητά του στον ύστερο 1ο αι μ.Χ., ενώ το γέμισμα της τάφρου παραβίασης του ανώτερου τμήματος του τοίχου (Context 4001) περιείχε κεραμική που χρονολογείται έως το α’ μισό του 5ου αι. μ.Χ.
