»
Έρευνα Αρχαίας Σικυώνας

Νότια Στοά

Ανασκαφή του 4ου δωματίου της στοάς (από δυσμάς)


Το 4ο δωμάτιο της στοάς πριν την ανασκαφή του (από ΝΑ).

Για να επιβεβαιώσουμε τα συμπεράσματα από την ανασκαφή στο 13ο δωμάτιο της στοάς, αποφασίσαμε να σκάψουμε μικρό τμήμα και δεύτερου δωματίου, συγκεκριμένα του 4ου δωματίου από δυτικά, που βρίσκεται και κοντύτερα στο δυτικό άκρο του μνημείου.

Ξεκινήσαμε με τομή πλάτους 1,5 μ. κατά μήκος του ανατολικού τοίχου του δωματίου (διαστάσεις τομής: 1,5 x 5,5 μ.) και αφαιρέσαμε το επιφανειακό στρώμα (Contexts 32-33). Με τον επιφανειακό καθαρισμό αποκαλύφθηκε στρώμα πολυάριθμων μικρών θραυσμάτων κεραμίδων, που δεν φαίνεται να αντιπροσωπεύει στρώμα καταστροφής. Στη συνέχεια, εστιάσαμε στην ανασκαφή στενών τομών (πλάτους 0,40 μ.) κατά μήκος των 3 πλευρών του δωματίου για να απομακρύνουμε τυχόν επιχώσεις του Ορλάνδου (Contexts 34-36). Στην τομή κατά μήκος του ανατολικού τοίχου (Context 35) βρήκαμε εννέα υστερορρωμαϊκά νομίσματα (4ου-5ου αι.), που υποδηλώνει ότι ο Ορλάνδος δεν είχε ανασκάψει κατά μήκος των τοίχων αυτού του δωματίου, και κατά συνέπεια μπορούσαμε να προχωρήσουμε με την ανασκαφή ολόκληρης της τομής στρωματογραφικά. Στο στρώμα 37 (πάχους 20 εκ.) βρέθηκαν μεγάλα θραύσματα κεραμίδων, στρωτήρων και λίγων καλυπτήρων. Ο αριθμός δεν είναι μεγάλος για να υποθέσουμε ότι προέρχονται από την κατάρρευση της στέγης του δωματίου, εκτός κι αν οι περισσότερες λεηλατήθηκαν σε μεταγενέστερο χρόνο. Στο στρώμα αυτό βρέθηκε και αρκετή κεραμεική (759 όστρακα), η πλειονότητα της οποίας ανήκει σε υστερορρωμαϊκά σκεύη με τα υστερότερα να χρονολογούνται στο β’ μισό του 7ου αι. μ.Χ. Από το ίδιο στρώμα και το αμέσως επόμενο (Context 39) προέρχονται και 41 νομίσματα του 4ου και 5ου αι. μ.Χ. Είναι σαφές ότι τα στρώματα αυτά αντιστοιχούν στην πρώιμη βυζαντινή φάση επανάχρησης της στοάς. Χαμηλότερα (από το στρώμα 42 και κάτω) αποφασίσαμε να περιοριστούμε στη νοτιοανατολική γωνία του δωματίου με την ελπίδα να φθάσουμε μέχρι την τάφρο θεμελίωσης. Τα κατώτερα στρώματα, όπου δεν βρήκαμε πλέον νομίσματα, φαίνεται να είναι μέρος της αρχικής επίχωσης – υποθεμελίωσης του δωματίου της στοάς που συναντήσαμε και στην ανασκαφή του 13ου δωματίου. Στην περίπτωση δε των στρωμάτων 46 και 47 φαίνεται να αντιστοιχούν στα στρώματα 18 και 19 του Δωματίου 13.


Το στρώμα με τις μεγάλες κεράμους (Context 37) στο ανατολικό μισό του Δωματίου 4.


Το Δωμάτιο 4 μετά την ανασκαφή (από Νότο).


Η βαθιά τομή του Δωματίου 4 από ΒΔ.


Ο υπολογισμός του συνολικού πάχους της αρχαίας επίχωσης για τη θεμελίωση του Δωματίου 4 δεν είναι εύκολος εξαιτίας της μεταγενέστερης χρήσης του δωματίου στα υστερορρωμαϊκά χρόνια. Είναι πάντως πιθανόν τα στρώματα από το 43 έως και το 47, συνολικού πάχους 1,3 μ, να ανήκουν στην αρχαία επίχωση. Το πάχος δε του στρώματος 47, περίπου 0,84 μ., είναι περίπου ίσο με το ύψος των δύο κατώτερων δόμων, που σημαίνει ότι η αρχαία επίχωση του δωματίου έγινε παράλληλα με την ανέγερση των τοίχων του. Η κατώτερη σειρά λιθοπλίνθων του νότιου τοίχου προεξέχει κατά 25 εκ. περίπου σε σχέση με τους υπερκείμενους δόμους, και άρα πρόκειται για τις πλίνθους θεμελίωσης του νότιου τοίχου της στοάς. Στο επίπεδο αυτό αναγνωρίσαμε και τις τάφρους θεμελίωσης των τοίχων, που είναι ρηχές (12-16 εκ.) συγκριτικά με τις αντίστοιχες τάφρους του Δωματίου 13 και προχωρούν μέχρι το φυσικό, κρακαλοπαγές πέτρωμα (Contexts 50-51). Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι σε αυτήν την περιοχή ο φυσικός βράχος ήταν κοντύτερα στην αρχαία επιφάνεια του εδάφους απ΄ ό,τι στην περιοχή του Δωματίου 13, σύμφωνα και με την καθοδική κλίση του εδάφους από δυσμάς προς ανατολάς.


Η ανατολική πλευρά του Δωματίου 4 με τα επαναχρησιμοποιημένα μέλη.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ανώτερος σωζόμενος δόμος της ανατολικής πλευράς του δωματίου, που αποτελείται από ορθογώνιους κροκαλοπαγείς λίθους, μέσων διαστάσεων 0,96 x 0,39 x 0,48 μ., με ορθογώνιες και τραπεζιόσχημες εγκοπές στην κάτω πλευρά τους μήκους 0,28-0,31 μ. και ύψους 0,13 – 0,19 μ. Η εσωτερική τουλάχιστον επιφάνεια αυτών των λίθων φέρει κονίαμα. Είναι σαφές ότι οι λίθοι βρίσκονται σε δεύτερη χρήση, και ότι έχουν πιθανότατα τοποθετηθεί ανάποδα απ’ ό,τι στην αρχική τους θέση, έτσι ώστε να χρησιμεύσουν ως κανονικές λιθόπλινθοι του δωματίου της στοάς. Η αρχική τους χρήση δεν είναι εξακριβωμένη, αλλά είναι πιθανόν να πρόκειται για δοκοθήκες από την ανωδομή ενός μεγάλου κτιρίου. Η τοποθέτησή τους στη στοά ανάγεται πιθανότατα στην αρχική φάση του κτιρίου και όχι στην υστερορρωμαϊκή.