H αρχαία πόλη της Κύθνου
Η σημαντικότερη θέση των ιστορικών χρόνων είναι αναμφισβήτητα το Βρυόκαστρο ή Ρηγόκαστρο, όπως ονομάζεται σήμερα η αρχαία πρωτεύουσα του νησιού, στη ΒΑ ακτή του νησιού, η ομώνυμη σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές Κύθνος. Οι επιφανειακές έρευνες των ετών 1990-95 έφεραν στο φως πλούσια ευρήματα και κατανοήθηκε σε μεγάλο βαθμό η πολεοδομία και η οικιστική οργάνωση της πόλης, η οποία, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα, κατοικήθηκε αδιάκοπα από το 10οπ.Χ. έως και τον 6ο-7ομ.Χ αι.
Αεροφωτογραφία του Βρυοκάστρου, από τα Βόρεια (φωτ. Κ. Μαζαράκη Αινιάνος).
Ανάμεσα στα πολυάριθμα ευρήματα σημαντική θέση κατέχουν τα επιτύμβια ανάγλυφα, τα γλυπτά, τα αρχιτεκτονικά μέλη, οι επιγραφές, τα θραύσματα αρχαϊκών πίθων με ανάγλυφη διακόσμηση και η αττική κεραμική των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, οι ενσφράγιστες λαβές εμπορικών αμφορέων κ.ά. Με βάση την επιφανειακή κεραμεική, η εγκατάλειψη της πόλης τοποθετείται στον 6ο ή 7ο μ.Χ. αι. όταν οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στον οχυρωμένο οικισμό του Κάστρου της Ωριάς.
Τοπογραφικό διάγραμμα της αρχαίας πόλης της Κύθνου (σχ. Α. Γούναρη, βασισμένο στο σχέδιο των Θ. Χατζηθεοδώρου και Α. Μαζαράκη Αινιάν).
Η έκταση της τειχισμένης πόλης είναι 285 στρέμματα, συμπεριλαμβανομένης μικρής βραχονησίδας που ονομάζεται Βρυοκαστράκι και που κατά την αρχαιότητα, όπως έδειξαν οι υποβρύχιες έρευνες, ήταν συνδεδεμένη με την ακτή, αλλά λόγω της ανύψωσης της στάθμης της θάλασσας έχει σήμερα αποκοπεί από τη στεριά.
Αεροφωτογραφία της νησίδας Βρυοκαστράκι από τα ΒΔ.
Επιφανειακή έρευνα στο ιερό της Ακροπόλεως (2001).