αρχαιολογικές αναζητήσεις
ανασκαφές στην Ομηρική Γραία

Το σκεπτικό της έκθεσης

Η έκθεση έχει ως βασικό της πυρήνα και θέμα την πορεία των ανασκαφικών ερευνών στον προκλασικό οικισμό του Ωρωπού και τα αποτελέσματά τους.

Οι στόχοι της είναι, όμως, πιο σύνθετοι, εφόσον το κοινό το οποίο φιλοδοξεί να προσελκύσει δεν είναι αποκλειστικά αρχαιολόγοι ή φοιτητές αρχαιολογίας αλλά όλοι, μικροί και μεγάλοι, όσοι ενδιαφέρονται για την επιστήμη της αρχαιολογίας, έχουν αναρωτηθεί πώς διεξάγεται μια αρχαιολογική ανασκαφή και θέλουν να μάθουν πώς οι αρχαιολόγοι μελετούν και ερμηνεύουν τα ευρήματα, κινητά και ακίνητα, ενός αρχαιολογικού χώρου προσπαθώντας να κατανοήσουν την αρχαία κοινωνία που τα δημιούργησε και τα χρησιμοποίησε.

Έτσι, η διάθρωση της έκθεσης και η επιλογή των θεμάτων που θίγει βασίστηκε στην επιθυμία των διοργανωτών της να εξοικειώσουν τους επισκέπτες με την αρχαιολογία και το έργο των αρχαιολόγων, συντηρητών και άλλων ειδικών, παρουσιάζοντας, με τρόπο άμεσο, εύληπτο, ζωντανό και ευχάριστο, τη διαδικασία και τις τεχνικές μιας αρχαιολογικής ανασκαφής καθώς και όλα τα επόμενα στάδια της μελέτης, ερμηνείας, επιμέλειας και τεκμηρίωσης των αρχαιολογικών ευρημάτων. Παράλληλος στόχος είναι η δημιουργία πολλαπλών ερεθισμάτων και η διάχυση μηνυμάτων για τα αρχαιολογικά αντικείμενα και τις σχέσεις τους με τους ανθρώπους, σ' ένα περιβάλλον που θα εξάπτει την περιέργεια και θα κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

Η διάρθρωση των εκθεμάτων

Η έκθεση αποτελείται από τρία μέρη τα οποία πραγματεύονται:
α) την αναζήτηση των αρχαίων κοινωνιών – Πώς γίνεται μια αρχαιολογική ανασκαφή,
β) την ερμηνεία των αρχαίων κοινωνιών – Πώς μελετούν οι αρχαιολόγοι τα δεδομένα μιας ανασκαφής,
γ) την επιμέλεια των πολιτιστικών καταλοίπων – Πώς συντηρούν και τεκμηριώνουν οι ειδικοί τα κατάλοιπα των αρχαίων κοινωνιών.

Και στα τρία μέρη της έκθεσης, το αρχαιολογικό υλικό του προκλασικού Ωρωπού προσφέρεται ως παράδειγμα για να τεθούν βασικά αρχαιολογικά ερωτήματα και να προταθούν αντίστοιχες απαντήσεις.

Η έκθεση ακολουθεί σύγχρονες μουσειολογικές προσεγγίσεις και αρχές που υποδεικνύουν τα πολλαπλά οφέλη, τις δυνατότητες που προσφέρει και τις δεξιότητες που αναπτύσσει η βιωματική και συμμετοχική δραστηριοποίηση των επισκεπτών στο χώρο μιας έκθεσης με τη χρήση απτικών (hands-on) εκθεμάτων και εγκαταστάσεων και την παροχή πληροφοριακού υλικού που θα προσφέρει ποικίλα εναύσματα για σκέψη.

Έτσι, στο Α' Μέρος της έκθεσης οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά πώς γίνεται μια ανασκαφή καθώς στο χώρο αυτόν έχει αναπαρασταθεί ένας μικρός ανασκαφικός κάνναβος μαζί με τα αρχαιολογικά του ευρήματα (πρωτότυπα αλλά και αντίγραφα πρωτοτύπων). Θα μπορούν, επίσης, να ακολουθήσουν την πορεία του επιστημονικού συλλογισμού των μελετητών του προκλασικού Ωρωπού, καθώς όλα τα κείμενα της έκθεσης θέτουν ερωτήματα προσπαθώντας να ενθαρρύνουν έναν διάλογο με τον επισκέπτη. Όσοι το επιθυμούν, θα μπορούν να ασχοληθούν, ως αρχαιολόγοι και συντηρητές, με τη διαλογή, αναγνώριση και συγκόλληση κομματιών (οστράκων) αρχαίων αγγείων, τα οποία έχουν αναπαραχθεί σε αντίγραφα και έχουν υποστεί τεχνητή παλαίωση για τις ανάγκες της συγκεκριμένης έκθεσης, σύμφωνα με τις αρχαίες τεχνικές.

Στο τέλος, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να καταθέτουν τις δικές τους απόψεις για το πώς κατανοούν οι ίδιοι το παρελθόν και τις σημασίες που του αποδίδουν, ώστε οι εμπειρίες και σχέσεις τους με το αρχαιολογικό παρελθόν να προβάλλονται στην έκθεση μαζί με τις ερμηνείες και θέσεις των αρχαιολόγων.

Η έκθεση και κυρίως οι δραστηριότητες που απαιτούν την ενεργό συμμετοχή των επισκεπτών θα υποστηρίζονται από φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, οι οποίοι θα βοηθούν τους επισκέπτες να κατανοήσουν καλύτερα τα εκθέματα και να πειραματιστούν ακολουθώντας τεχνικές και μεθόδους των αρχαιολόγων και των συντηρητών.

© 2004: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστοριάς, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας