Η  ΕΚΘΕΣΗ Περίοδος λειτουργίας Το σκεπτικό της έκθεσης Φωτογραφίες από την έκθεση Α'  ΜΕΡΟΣ Τo παρελθόν είναι μια ξένη χώρα Αρχαιολογικές αναζητήσεις Απλώς σκουπίδια ή κάτι παραπάνω; Τα 'ρολόγια' των αρχαιολόγων Η επιλογή του χώρου ανασκαφής Η ιστορία ενός τόπου σε στρώματα Ποια η σχέση ενός σχολείου με μια αρχαιολογική ανασκαφή; Αναπτυξιακά έργα ή αρχαιολογικές έρευνες; Τι απαιτεί μια ανασκαφή; Πώς γίνεται μια ανασκαφή; Τι ερευνά η αρχαιολογία του τοπίου; Τι μας λένε τα αρχιτεκτονικά λείψανα; Ένα 'Ηρώο' 2700 χρόνων; B'  ΜΕΡΟΣ Αρχαιολογικά ευρήματα Μελετώντας τη ζωή και το θάνατο Στρατόπεδο ή περίβολος για ζώα; Ανακατατάξεις στο χώρο Μεταλλουργία Κεραμεική Οι χρήσεις των αγγείων Μαθήματα ανατομίας Ιστορίες αρχαίων κοχυλιών Η ανθρώπινη κοινωνία στο χώρο Σύμβολα πλούτου, κύρους και λατρείας Η ταυτότητα του οικισμού Γ'  ΜΕΡΟΣ Αρχαιομετρικές αναλύσεις Συντηρητές Η κωδικοποίηση του παρελθόντος Ανθρωποι και αρχαία Αρχαιολογική κληρονομιά ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Χορηγοί Συντελεστές Ομάδες ανασκαφών

Τα «ρολόγια» των αρχαιολόγων
Επιστημονικές μέθοδοι χρονολόγησης

Οι αρχαιολόγοι επιχειρούν να χρονολογήσουν ευρήματα ανασκαφών, κινητά και ακίνητα, με επιστημονικές μεθόδους σχετικής και απόλυτης χρονολόγησης.

Η σχετική χρονολόγηση...
βασίζεται τις περισσότερες φορές στη μέθοδο της στρωματογραφίας, δηλαδή στη μελέτη των διαφορετικών στρωμάτων κατοίκησης μιας αρχαιολογικής θέσης και στη σύγκριση της ηλικίας των αντικειμένων που βρίσκονται μέσα σε αυτά.
βασίζεται, επίσης, στην ταξινόμηση και μελέτη τυπολογικών ακολουθιών των τεχνουργημάτων που παράγουν οι ανθρώπινες κοινωνίες, όπως λ.χ. της τυπολογίας της κεραμεικής.

Η απόλυτη χρονολόγηση...
βασίζεται στις πληροφορίες που δίνουν οι γραπτές πηγές και οι ιστορικές χρονολογήσεις (π.χ. σε νομίσματα) καθώς και σε πιο πρόσφατες επιστημονικές μεθόδους. Αυτές καθορίζουν την ηλικία ενός αντικειμένου με βάση τη χημική ή φυσική ανάλυση των συστατικών του.
Να μερικές από αυτές:

Ραδιενεργός Άνθρακας 14 (14C)
Μετρά τα άτομα του 14C του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που απομένουν σε οργανικά κατάλοιπα προηγουμένως ζώντων οργανισμών (ανθρώπων, φυτών, ζώων). Η θεμελιώδης αρχή της μεθόδου είναι η σύγκριση της ενεργότητας του 14C που μετρήθηκε σε ένα δείγμα με την ενεργότητα που υποτίθεται ότι θα είχε κατά το σχηματισμό του. Ανάλογα με τα αποτελέσματα υπολογίζεται η ηλικία του δείγματος. Υλικά που μπορούν να χρονολογηθούν με τη μέθοδο αυτή είναι: ξύλα, άνθρακας, κουκούτσια και σπόροι, χαρτί, υφάσματα, οστά, κέρατα, εδάφη, τσόφλια αυγών, κονιάματα, νερά, κελύφη μαλακίων, κ.ά.

Δενδροχρονολόγηση
Μετρά τους δακτυλίους ανάπτυξης των ξύλων που παρατηρούνται π.χ. στην τομή του κορμού ενός δέντρου. Δακτύλιοι ανάπτυξης σχηματίζονται κάθε χρόνο στα δέντρα. Σ' αυτή τη μέθοδο, τα πλάτη των δακτυλίων, τα οποία διαφέρουν κάθε χρονιά επηρεαζόμενα από τις αλλαγές του κλίματος και τις βροχοπτώσεις, συγκρίνονται με τις καμπύλες αναφοράς της κλιματολογικής ιστορίας μιας περιοχής (π.χ. Κεντρική Ελλάδα), δηλαδή με ένα ημερολόγιο δενδροδακτυλίων, ώστε να υπολογισθεί η ηλικία του δέντρου.

Θερμοφωταύγεια
Χρονολογεί την τελευταία θέρμανση ενός κεραμεικού σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 500°C, που αντιπροσωπεύει συνήθως το ψήσιμο του αγγείου. Μετρά την ένταση του φωτός που εκπέμπεται όταν ξαναζεσταθεί το κεραμεικό, η οποία είναι ανάλογη του χρόνου παραμονής του δείγματος στο έδαφος. Είναι, επίσης, μια καλή μέθοδος για τον έλεγχο της αυθεντικότητας της ηλικίας αρχαίων κεραμεικών έργων τέχνης. Κατάλληλα υλικά για χρονολόγηση με αυτή την μέθοδο είναι τα κεραμεικά, κεραμίδια, τούβλα, καμένες πέτρες, το ηφαιστειακό γυαλί, η λάβα.

Τον 19ο αιώνα, Δανοί ερευνητές επινόησαν ένα χρήσιμο σύστημα για τη χρονολογική ταξινόμηση των υλικών καταλοίπων, προσφέροντας ένα πλαίσιο για τη μελέτη του παρελθόντος: το Σύστημα των Τριών Εποχών που τις διέκρινε σε Εποχή του Λίθου, Εποχή του Χαλκού και Εποχή του Σιδήρου.

Το χρονολόγιο του Ωρωπού

<<   >>

© 2004: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστοριάς, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας