Ανασκαφική περίοδος 2008

Άποψη του ναού, από Δ-ΝΔ, μετά το πέρας της ανασκαφής του 2008.

Η πέμπτη και τελευταία ανασκαφική περίοδος στο ιερό του Απόλλωνος στο Σωρό (αρχαίες Αμφανές ή Παγασές) διήρκεσε από 24 Ιουνίου – 10 Ιουλίου 2008.

Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συγκροτήθηκε εφέτος από τον Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Αλέξανδρο Μαζαράκη Αινιάνα (διευθυντή της ανασκαφής), την Επίκουρη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ κα Ιφιγένεια Λεβέντη (υποδιευθύντρια της ανασκαφής), τον διδάσκοντα του τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Δρα Αλ. Γούναρη (Αρχιτέκτονα της Β' ΕΠΚΑ, με απόσπαση στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), τις Υπεύθυνες του Εργαστηρίου Αρχαιολογίας του ΙΑΚΑ Δρ. Χριστίνα Μητσοπούλου και Εύα Χαραλαμπίδου, τους συνεργάτες αρχαιολόγους Γιώργο Βήτο, Μαρία Πανάγου και Δώρα Στρινοπούλου, καθώς και περίπου 25 προπτυχιακούς φοιτητές Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πανεπιστημίων της Γαλλίας. Το ανασκαφικό πρόγραμμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη ΙΓ' ΕΠΚΑ και χρηματοδοτήθηκε και φέτος από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν συνοψίζονται στα ακόλουθα:

Τετράγωνο Α3. Τομή 1

Τετράγωνο Α3. Τομή 1, από δυσμάς.

Διευρύνθηκε η Τομή 1 του Τετραγώνου Β3 προς δυσμάς (Τετράγωνο Α3, Τομή 1), στη ΝΔ γωνία, εξωτερικά του ναού, έως και την ΒΔ γωνία του ναού. Από την επίχωση συλλέχτηκαν ορισμένα από τα συνήθη αναθήματα που είχαμε βρει κατά τις παλαιότερες ανασκαφικές περιόδους εντός του Χώρου Δ. Επίσης αποκαλύφτηκαν ακόμη τρεις ορθογώνιες θήκες της κατασκευής που προηγείται κατασκευαστικά του Χώρου Δ.

Τετράγωνα Α8-Α9-Β9. Κτίριο Ε (Τ19-22)

Η ανασκαφική έρευνα επεκτάθηκε Βόρεια του ναού, στα Τετράγωνα Α8-Α9-Β9 όπου διακρίνονταν λείψανα μικρού ορθογώνιου οικοδομήματος (Κτίριο Ε). Εδώ αποκαλύφτηκε μικρός τετράγωνος «οίκος», πλευράς 3,40 μ. Το άνοιγμα, πλ. 1,20 μ., βρίσκεται στο μέσον περίπου του Α τοίχου. Ο τοιχοβάτης, πλ. 0,45 μ. και μέγ. σωζ. ύψ. .0,25 μ., εδράζεται απευθείας πάνω στο φυσικό βράχο, πάνω σε στενή «πατούρα». Η στέγη ήταν από κεράμους λακωνικού τύπου, ενώ εξωτερικά (στα ΒΔ) συλλέχτηκε και μικρό θραύσμα ηγεμόνα κεράμου με ανάγλυφο ανθέμιο, παρόμοιο με τους ηγεμόνες του ναού. Η διάβρωση στο εσωτερικό του κτίσματος ήταν μεγάλη με αποτέλεσμα να μην σώζεται το δάπεδο.

Άποψη του Κτιρίου Ε, από δυσμάς.

Τα ευρήματα ήταν λιγοστά όστρακα της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου. Δύο-τρία όστρακα ενδέχεται να χρονολογούνται στους πρώιμους αρχαϊκούς χρόνους. Ο προορισμός του κτιρίου παραμένει άγνωστος, αν και ενδεχομένως να είχε λατρευτικό προορισμό. Αν ωστόσο η μελέτη των ευρημάτων πιστοποιήσει ότι κατασκευάστηκε στην πρώιμη αρχαϊκή περίοδο, τούτο θα σημαίνει ότι ο οίκος προηγήθηκε της κατασκευής του ναού.

Μετά το πέρας της ανασκαφής μπαζώθηκε με χώμα (στις 27.11.08) το εσωτερικό του κτιρίου, καθώς και ο γύρω χώρος, για λόγους προστασίας.

Βάθρο αγάλματος.

Η ορθογώνια κατασκευή που βρίσκεται ΝΑ του ναού ήταν ορατή ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Ήταν σαφές ότι το εσωτερικό της είχε διαταραχθεί πολύ πριν την έναρξη του ανασκαφικού μας προγράμματος, ίσως από αρχαιοκάπηλους. Η έρευνα εδώ ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Η κατασκευή σχηματίζεται από 4 ορθογώνιους δόμους. Ο Νότιος είναι αδρά κατεργασμένος, και είναι πολλαπλά θραυσμένος. Στην εσωτερική του έδρα σώζει δίστιχη υστεροαρχαϊκή ή πρώιμη κλασική επιγραφή, επί τα λαιά.

Το βάθρο του αγάλματος, από το Νότο.

Ο Νότιος μαρμάρινος δόμος φέρει εξωτερικά επίσης δίστιχη επιγραφή. Ο πρώτος στίχος είναι πολύ φθαρμένος, στον 2ο διακρίνονται τα γράμματα ΕΠΟΙΕ. Από τη μορφή των γραμμάτων μπορεί να χρονολογηθεί στην κλασική περίοδο.

Η πρώτη επιγραφή, που είναι και η παλαιότερη, πρέπει να τοποθετήθηκε εκεί σε δεύτερη χρήση κατά την κατασκευή του βάθρου. Είναι φανερό ότι η δεύτερη επιγραφή βρίσκεται in situ και σε αυτήν πρέπει να αναγραφόταν το όνομα του γλύπτη που προφανώς είχε φιλοτεχνήσει κάποιο άγαλμα. Τούτο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ορθογώνια κατασκευή είναι βάθρο αγάλματος, του οποίου το εσωτερικό γέμισμα έχει αφαιρεθεί (από λαθρανασκαφείς;).

Μετά το πέρας της έρευνας, στις 27.11.08, το εσωτερικό του βάθρου μπαζώθηκε με χώμα, καθώς και ο γύρω χώρος, για λόγους προστασίας.

Ανασκαφική ομάδα 2008.

Συνεχίστηκε η αποτύπωση του ιερού από τον αρχιτέκτονα.

Συνεχίστηκαν η συντήρηση, καταγραφή και μελέτη των κινητών ευρημάτων των ετών 2004-2007, και καταγράφηκαν τα ευρήματα του 2008. Σημειώνουμε εδώ ότι σα εργαστήρια συντήρησης της ΙΓ’ ΕΠΚΑ συμπληρώθηκε ο Παναθηναϊκός αμφορέας που είχε βρεθεί το 1973 στον πρόναο του ναού με τα πολυάριθμα νέα θραύσματα που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή του 2005.

Α. Μαζαράκης Αινιάν
Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
Διευθυντής της ανασκαφής του Σωρού

© 2004-2009: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολόγίας