Ανασκαφική περίοδος 2005
Κατά τον Ιούλιο του 2005 (από 4-30/7) το τμήμα ΙΑΚΑ διενήργησε ανασκαφές για δεύτερη περίοδο στο περιαστικό ιερό του Απόλλωνος στο Σωρό (αρχαίες Αμφανές ή Παγασές). Το ανασκαφικό πρόγραμμα του Σωρού πραγματοποιείται με τη συνεργασία της ΙΓ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Ναός
 |
| |
Στο ανατολικό και κεντρικό τμήμα του σηκού ερευνήθηκε η επίχωση (κατά κανόνα μηδαμινού πάχους) του δαπέδου έως το φυσικό βράχο. Αποκαλύφτηκαν αρκετές κοιλότητες οι οποίες ενδέχεται να σχετίζονται με μια παλαίότερη (υπάιθρια;) φάση του ιερού. Στη ΝΑ γωνία του σηκού βρέθηκε αύλαξ υγρών προσφορών η οποία εκτείνεται κάτω από το κατώφλι της εισόδου και πιθανώς κατέληγε στην κοιλότητα που ερευνήθηκε πέρυσι στον πρόναο (υπενθυμίζεται ότι η τελευταία περιείχε πολυάριθμα θαλάσσια όστρεα). Η αύλακα αυτή θυμίζει την αντίστοιχη του αρχαϊκού «Οίκου των Ναξίων» στη Δήλο. Στη ΒΑ γωνία βρέθηκαν αρκετά θραύσματα από τον παναθηναϊκό αμφορέα που είχε βρεθεί κατά τις γερμανικές ανασκαφές του 1973 μέσα στον πρόναο και εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Βόλου. Κατά τόπους, σε επαφή με την εσωτερική παρειά του θρανίου, βρέθηκε το κονίαμα με το οποίο αυτό πρέπει να ήταν επιχρισμένο.
Παράπλευρος χώρος Δ
|
| |
Συνεχίστηκε η ανασκαφή του ορθογώνιου χώρου Δ, στα Νότια του ναού, ο οποίος είχε ερευνηθεί κατά το
ήμισυ το 2004. Απαντήθηκε όπως και πέρυσι ένα εκτεταμένο στρώμα καταστροφής από λίθους και κεραμίδια
λακωνικού τύπου. Βρέθηκαν μερικοί ακόμη ηγεμόνες λακωνικοί κέραμοι του ναού που φέρουν ανάγλυφη
διακόσμηση (ο ένας τύπος διακοσμείται με ανθέμιο, ο άλλος με ιππέα). Κάτω από το στρώμα καταστροφής
ακολουθεί ένα παχύ στρώμα που περιέχει πολυάριθμα θραύσματα αγγείων (αρκετά από αυτά είναι αποθηκευτικά),
μικρογραφικά αγγεία, θραύσματα μικρών και μεγάλων πήλινων γυναικείων ειδωλίων, καθώς και αρκετά χάλκινα
κοσμήματα και άλλα μικροαντικείμενα. Η φετινή έρευνα πιστοποίησε ότι πρόκειται για ένα εκτεταμένο
εξισωτικό μπάζωμα το οποίο ενδέχεται να σχετίζεται με την κατασκευή του ορθογώνιου χώρου Δ
(στο παρόν στάδιο της έρευνας δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο οι τοίχοι του χώρου Δ
να ανήκουν στην παλαιότερη φάση). Τα κινητά ευρήματα δεν έχουν μελετηθεί ακόμη, αλλά όλα δείχνουν
ότι χρονολογείται από τα ύστερα αρχαϊκά έως τα ύστερα κλασικά χρόνια. Σε επαφή με το φυσικό βράχο,
κατά μήκος του Νότιου ορίου του χώρου, βρέθηκε λίθινη επιμήκης κατασκευή από όρθια τοποθετημένες
πλάκες που στήριζαν άλλες οριζόντιες. Η κατασκευή αυτή ερμηνεύεται προσωρινά ως θρανίο.
Στην ανατολική της απόληξη αποκαλύφθηκε αινιγματική ημικυκλική κατασκευή που σχηματίζεται
από όρθια τοποθετημένους πλακοειδείς λίθους. Προσωρινά υποθέτουμε ότι οι κατασκευές αυτές ανήκουν
σε μια παλαιότερη υπαίθρια (;)φάση του χώρου. Αργότερα ο χώρος «μπαζώθηκε», εν μέρει με χώματα και
ευρήματα που προέρχονταν από το καθαρισμό του εσωτερικού του ναού, και ενδεχομένως του περιβάλλοντος
χώρου. Την ίδια περίοδο ίσως συγκεντρώθηκαν και τα γλυπτά και ενεπίγραφα βάθρα στον πρόναο
(ανάμεσά τους και ο προαναφερθείς παναθηναϊκός αμφορέας) και η πρόσβαση στο εσωτερικό του ναού
πρέπει να ήταν εφικτή μόνον από την είσοδο που υπήρχε στο μέσον του Βόρειου τοίχου.
Το ανασκαφικό πρόγραμμα διενεργήθηκε και φέτος με ελάχιστα κονδύλια (το Πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ Πρακτικής Άσκησης του Τμήματος ΙΑΚΑ κάλυψε τα έξοδα των φοιτητών, ενώ αρκετοί φοιτητές προσέφεραν εθελοντική εργασία). Η μετακίνηση της ερευνητικής ομάδας από και προς τον αρχαιολογικό χώρο πραγματοποιήθηκε με το πανεπιστημιακό λεωφορείο).
|
|
Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συγκροτήθηκε από τον Αναπλ. Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Αλέξανδρο Μαζαράκη Αινιάνα (διευθυντή της ανασκαφής), τη Λέκτορα Κλασικής Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Ιφιγένεια Λεβέντη (υποδιευθύντρια της ανασκαφής), τον διδάσκοντα του τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Δρα Αλ. Γούναρη (Αρχιτέκτονα), τον κ. Θόδωρο Μαυρίδη (συντηρητή), μεταπτυχιακούς φοιτητές και πτυχιούχους αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ και του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και περίπου 40 φοιτητές Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η ανασκαφή θα συνεχιστεί το καλοκαίρι του 2006.
Α. Μαζαράκης Αινιάν
Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
Διευθυντής της ανασκαφής του Σωρού
