Ανασκαφική περίοδος 2006
Τον Ιούλιο του 2006 (από 5-27/7) διενεργήθηκε για τρίτη περίοδο ανασκαφή στο περιαστικό ιερό του Απόλλωνος στο Σωρό. Το ανασκαφικό πρόγραμμα πραγματοποιείται από τον Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ, με τη συνεργασία της ΙΓ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Στρώμα καταστροφής ναού
Στη ΒΑ γωνία του ναού, εξωτερικά και εγκάρσια προς τον Β τοίχο του κτιρίου, διενεργήθηκε μικρή διερευνητική τομή προκειμένου να μελετηθεί η στρωματογραφία. Εντός του στρώματος καταστροφής υπήρχαν αρκετοί ακόμη ηγεμόνες λακωνικοί κέραμοι του ναού που φέρουν ανάγλυφη διακόσμηση (ο ένας τύπος διακοσμείται με ανθέμιο, ο άλλος με ιππέα). Σε μικρή απόσταση παράλληλα με τον επιμήκη τοίχο του ναού, περίπου στο επίπεδο όπου αυτός θεμελιώνεται, αποκαλύφθηκε σειρά λίθων. Τα χώματα ανάμεσα στο τοιχάριο αυτό και την εξωτερική παρειά του ναού ήταν ιδιαίτερα χαλαρά και αμμουδερά, ενώ διαγράφηκαν τα όρια μικρής κοιλότητας (πασσαλότρυπα;).
Χώρος Δ
 |
| |
Ολοκληρώθηκε η ανασκαφή του ορθογώνιου παράπλευρου Χώρου Δ, στα Νότια του ναού, ο οποίος είχε ερευνηθεί στο μεγαλύτερο τμήμα του το 2004 και 2005. Συγκεκριμένα καθαιρέθηκαν οι δύο μάρτυρες, Α και Β. Και στους δύο μάρτυρες απαντήθηκε ένα εκτεταμένο στρώμα καταστροφής από λίθους και κεραμίδια λακωνικού τύπου και βαθύτερα ένα παχύ στρώμα που περιείχε πολυάριθμα θραύσματα αγγείων, μικρογραφικά αγγεία, θραύσματα πήλινων γυναικείων ειδωλίων, καθώς και ευάριθμα χάλκινα κοσμήματα και άλλα μικροαντικείμενα χρονολογούμενα από τα ύστερα αρχαϊκά έως τα ύστερα κλασικά χρόνια. Η φετινή έρευνα επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για ένα εκτεταμένο εξισωτικό μπάζωμα το οποίο σχετίζεται με την κατασκευή του ορθογώνιου Χώρου Δ. Ωστόσο, στο κέντρο περίπου του χώρου, κάτω από το Μάρτυρα Α, πλησίον του φυσικού βράχου, παρατηρήθηκε μια ασυνήθιστη συγκέντρωση ευρημάτων, μεταξύ άλλων πήλινα καθήμενα γυναικεία ειδώλια των αρχαϊκών χρόνων και μια ακέραιη μεσόμφαλη χάλκινη φιάλη. Τα ευρήματα αυτά πλαισίωναν πρόχειρη κατασκευή από ευμεγέθεις λίθους. Το σύνολο αυτό ενδέχεται να ανήκει στην αρχική (υπαίθρια) φάση χρήσης του χώρου, με την οποία σχετίζεται το θρανίο και η ημικυκλική κατασκευή που ήρθαν στο φως το 2005. Φέτος αποκαλύφτηκε πλήρως το θρανίο αυτό (λίθινη επιμήκης κατασκευή από όρθια τοποθετημένες πλάκες που στήριζαν άλλες οριζόντιες).
|
|
Περιοχή ανατολικά του ναού
Στην περιοχή που εκτείνεται ανατολικά του ναού χαράχτηκε κάνναβος (διαστάσεις τετραγώνων 4x4, μάρτυρες πλ. 1 μ.). Ερευνήθηκαν ορισμένα τετράγωνα.
Τετράγωνα Ζ3-Ζ4, Η3-Η4
Εξωτερικά και περίπου παράλληλα προς την πρόσοψη του ναού άρχισε να εμφανίζεται αρκετά πρόχειρη λίθινη επιμήκης κατασκευή που αποτελείται από μία στρώση λίθων. Ο προορισμός της κατασκευής δεν είναι γνωστός στο παρόν στάδιο της έρευνας. Σημειώνεται η σχεδόν παντελής απουσία ευρημάτων, ενώ από τα χώματα απουσίαζαν τα ίχνη καύσης και τα οστά ζώων, αποδυναμώνοντας την εκδοχή του βωμού.
Τετράγωνα Θ4, Θ5, Τοίχος τεμένους (Τ15) και κλίμακα
|
| |
Σε απόσταση περίπου 10 μέτρων Ανατολικά της πρόσοψης του ναού αποκαλύφτηκε ένας τοίχος φοράς Β-Ν που ερμηνεύεται ως ο τοίχος του τεμένους του ιερού (Τ15). Ο τοίχος παρακολουθήθηκε σε μήκος 15 μέτρων περίπου και σώζεται κατά τόπους σε ύψος πέντε δόμων. Η εξωτερική (Α) του όψη είναι αρκετά επιμελημένη, ενώ η εσωτερική (Δ) είναι μάλλον πρόχειρη, καθώς χρησίμευε και ως ανάλημμα (βλ. έντονη κατωφέρεια του εδάφους από Δ προς Α, καθώς και παρουσία λατύπης ως εξισωτικό μπάζωμα εσωτερικά (Δ) του τοίχου). Στο βορειότερο τμήμα του προαναφερθέντος τοίχου βρέθηκε ορθογώνια βαθμιδωτή κατασκευή. Πρόκειται για κλίμακα παρόμοια με εκείνην που είναι προσαρτημένη στον πρόναο του ναού (σημειωτέον, οι διαστάσεις και των δύο κατασκευών είναι ακριβώς οι ίδιες). Από τα παραπάνω προκύπτει ότι τουλάχιστον όταν κτίστηκε ο πρόναος, μια από τις προσβάσεις του ιερού βρισκόταν στα Α, ελαφρά μετατοπισμένη προς Β σε σχέση με τον επιμήκη άξονα του ναού.
Τα ευρήματα που προέκυψαν από την αφαίρεση της διαταραγμένης επίχωσης που κάλυπτε τον Τ15 ήταν ελάχιστα και μη χαρακτηριστικά. Εξαίρεση, ωστόσο, αποτελεί η εύρεση σε επαφή με τη βάση του τοίχου χάλκινου νομίσματος Κορίνθου του 4ου αι. π.Χ.
|
| |
Το μεγαλύτερο μέρος των κινητών ευρημάτων της φετινής ανασκαφικής περιόδου συντηρήθηκε. Παράλληλα συνεχίστηκε η καταγραφή και μελέτη των κινητών ευρημάτων των ανασκαφών 1973, 2004 και 2005.
Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συγκροτήθηκε από τον Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Αλέξανδρο Μαζαράκη Αινιάνα (διευθυντή της ανασκαφής), τη Λέκτορα Κλασικής Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Ιφιγένεια Λεβέντη (υποδιευθύντρια της ανασκαφής), τον διδάσκοντα του τμήματος ΙΑΚΑ του ΠΘ Δρα Αλ. Γούναρη (αρχιτέκτονα), τη Νάντια Τσατσούλη (συντηρήτρια), μεταπτυχιακούς φοιτητές και πτυχιούχους αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ και του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του παν/μίου Αθηνών (Γ. Βήτο, Μ. Πανάγου, Χ. Κουκουλίδου, Ί. Κράλλη, Κ. Τζαβελλοπούλου), καθώς και περίπου 25 φοιτητές Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Το ανασκαφικό πρόγραμμα διενεργήθηκε και φέτος με κονδύλια του πανεπιστημίου Θεσσαλίας ενώ το Πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ Πρακτικής Άσκησης του Τμήματος ΙΑΚΑ κάλυψε μέρος των εξόδων των φοιτητών. Αρκετοί μεταπτυχιακοί φοιτητές προσέφεραν εθελοντική εργασία. Η μετακίνηση της ερευνητικής ομάδας από και προς τον αρχαιολογικό χώρο πραγματοποιήθηκε με το πανεπιστημιακό λεωφορείο.
Α. Μαζαράκης Αινιάν
Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
Διευθυντής της ανασκαφής του Σωρού
