|
Συνέντευξη με τον Ντίνο
Ντίνο |
Αποσπάσματα από τη συνέντευξη
Τη συνέντευξη πήρε ο Γεράσιμος Τσιμπλούλης (ΤΓ) στις 6/12/2003 στο Βόλο.
|
ΤΓ: Πού γεννήθηκες και πότε;
Γεννήθηκα Β. Αλβανία, η πόλη μου λέγεται Κ. Ε , είμαι 25 χρονών, το '78 γεννήθηκα και πριν από τέσσερα χρόνια ήρθα εδώ στο Βόλο, στην Ελλάδα και δουλεύω εδώ, ζω εδώ πέρα.
ΤΓ: Μάλιστα. Όλα σου τα χρόνια έζησες εκεί που γεννήθηκες ή είχες πάει και κάπου αλλού;
Εκεί που γεννήθηκα.
ΤΓ: Ωραία, λίγο για την οικογένειά σου αν θες να μου μιλήσεις.
Ναι, έχω μεγάλη οικογένεια. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου έχουν πεθάνει... Έχω τέσσερα αδέρφια και 'γω πέντε και τρεις αδερφές.
ΤΓ: Και τρεις αδερφές, είστε μια μεγάλη οικογένεια.
ναι, ναι
ΤΓ: Παρά πολύ ωραία. Ο μπαμπάς και η μαμά τι δουλειά κάνανε;
Ο μπαμπάς δούλευε στο κράτος τότε, με κάτι πολιτικά ασχολιότανε και η μητέρα μου μεγάλωνε εμάς.
ΤΓ: Μεγάλωνε εσάς στο σπίτι δηλαδή, ωραία. Τη παιδική σου ηλικία πώς την πέρασες;
Τα όσο έμεινα στο σχολείο από το Δημοτικό και Γυμνάσιο ήταν πάρα πολύ καλά , δηλαδή δεν είχα μεγάλα προβλήματα, ξέρω 'γω, εντάξει με τα οικονομικά λίγο αλλά ήταν και τα άλλα μεγαλώσαμε με ησυχία, με άλλα παιδιά, ήμασταν αγαπημένοι, δεν είχαμε πολλά λεφτά
ΤΓ: αλλά είχατε αγάπη.
Είχαμε αγάπη και τελειώσα το γυμνάσιο και λόγω οικονομικά προβλήματα δεν μπορούσα να πάω στο λύκειο. Και άρχισα να δουλεύω εκεί με δουλειές στο χωριό, από ΄δω από 'κει.
ΤΓ: Τι δουλειές;
Ε,...με τα χωράφια, με αυτά, με τα κτήματα και λόγω οικονομικής κατάστασης δεν μπορούσα να πάω σχολείο και έμεινα στο χωριό.
ΤΓ: Και έμεινες στο χωριό. Εικόνες έτσι που σου έρχονται από το σπίτι σου; Πώς ήταν το σπίτι σου που μένατε;
Το σπίτι μου ήταν διώροφο με πέτρα. Το είχε κτίσει ο πατέρας μου το '70. Έχω πολύ ωραίο μέρος εκεί πέρα.
ΤΓ: χωριό ή πόλη είναι;
Χωριό, χωριό είναι. Και το μόνο που δεν είχαμε νερό. Το νερό το είχαμε λίγο 100 μέτρα μακριά και το βγάζαμε...πώς το λένε; [Από το πηγάδι με κουβάδες] Ναι, ναι με κουβάδες και ακόμα έτσι είναι.[ Ακόμα έτσι είναι τα πράγματα. Μάλιστα] Επειδή είναι πολύ, είναι σε υψόμετρο ψηλά και δεν έχουν, δεν έχει βάλει το χέρι το κράτος. Τους έχει δηλαδή αφημένους. Από διακόσια πενήντα παιδιά που ήμασταν στο σχολείο σήμερα είναι περίπου εξήντα.
ΤΓ: Έχουν φύγει δε οι περισσότεροι.
Έχουν φύγει οι περισσότεροι και δεν έχει χωριό που βγάζει, ας πούμε, ξέρω ΄γω λεφτά ή καμιά μεγάλη δουλειά, ξέρω 'γω έχουν φύγει όλα, έχουν πάει σε πόλεις, σε καλύτερα χωριά πιο κάτω.
ΤΓ: Οι γονείς σου πώς γνωρίστη(καν), πώς παντρεύτηκαν δηλαδή αγαπήθηκαν ή με προξενιό όπως λέμε εδώ;
Δεν το ξέρω πολύ καλά αλλά νομίζω με προξενιό, τότε ήταν η εποχή εκείνη [δύσκολη]. Οι περισσότεροι με προξενιό αλλά υπήρχαν και α! η θεία μου ερωτεύτηκε κάποιον και παντρευτήκανε παρ' όλο που δε θέλανε οι άλλοι, αυτοί παντρευτήκανε.
ΤΓ: Μάλιστα, ενώ οι παππούδες και οι γιαγιάδες τα χρόνια των παππούδων και γιαγιάδων;
Δεν τους έχω γνωρίσει.
ΤΓ: Δεν τους έχεις γνωρίσει κι ούτε ξέρεις πώς παρθήκανε εκείνοι;
Κι ούτε ξέρω δε...
ΤΓ: Μάλιστα, ε, στο σπίτι ποιος έπαιρνε αποφάσεις για τα διάφορα θέματα: Ποιος αποφάσιζε στο σπίτι ο πατέρας, η μητέρα και οι δυο;
Μάλλον δε σας το έχω πει. Όταν πέθανε ο πατέρας μου ήμουνα 6 χρονών και η μητέρα μου πέθανε στη γέννα του αδερφού μου κι εγώ ήμουνα δύο χρονών, αυτός μόλις γεννήθηκε μετά από τέσσερις ώρες και τον πατέρα μου τον θυμάμαι μόνο άρρωστο [μάλιστα] και δεν ξέρω [δεν ξέρεις] αποφάσεις με τέτοια... όσο μου έχουν πει ήταν πολύ αγαπημένοι. Αγαπημένο ζευγάρι...
....
ΤΓ: Έχει λίγη, ναι. Οι σχέσεις αγοριών και κοριτσιών στην εφηβική ηλικία πώς ήταν εκεί στην πατρίδα σου;
Ε, όσο αναφορά το χωριό μου ήταν πολύ καλή. Όλοι παίζαμε μαζί, δεν είχε διαφορά, ξέρω 'γω να πουν ότι τα κορίτσια να μην κάνουν αυτό και να κάνουν τ' αγόρια. Ήμασταν πολύ, έτσι πολύ καλά όλοι μεγαλώσαμε. Επειδή δεν είχαμε δουλειές ξέρω 'γω πως ήταν το κομουνιστικό καθεστώς, δεν είχαμε τίποτα δουλειές ξέρω 'γω γιατί τα ζώα, τα κτήματα μας τα είχανε πάρει όλα και παίζαμε όλο το απόγευμα όλοι μαζί.
ΤΓ: Σαν μεγαλώσατε και φθάσατε στην ηλικία 17-18 υπήρχε δηλαδή σχέσεις;
Όταν μεγαλώσαμε λίγο πιο αυστηρά τα πράγματα πιο σφιχτά. Κατάλαβες. Και είμαστε όλο το χωριό, είμαστε συγγενείς δηλαδή ξαδέρφια, πρωξαδέρφια [οπότε υπήρχε] έχουμε το ίδιο επίθετο. Και δεν υπήρχε περίπτωση ξέρω 'γω να [να κάνεις μία σχέση με ένα κορίτσι.] όχι απαγορευόταν επειδή ήμασταν συγγενείς. Με το άλλο χωριό ναι.[ Πιο κάτω υπήρχε επαφή]. Ναι
ΤΓ: Στην πατρίδα σου η έκτρωση επιτρεπόταν στα στις γυναίκες, στα κορίτσια; Ξέρεις τι είναι έκτρωση; [ναι, ναι, ε] ή το απαγόρευε ο νόμος;
Όχι [όχι] όποιος ήθελε μάλλον το κρατούσε το παιδί της [αν δε το ήθελε μπορούσε να το...] ναι, ναι αυτό δεν απαγορευότανε. Απλά το κοιτούσε η κοινωνία λίγο έτσι [ναι]. Α! τι έκανε χωρίς να παντρευτεί το ένα ή το άλλο αλλά...καθένας κάνει [αυτό που θέλει] ό,τι νομίζει [ό,τι νομίζει], ό,τι είναι σωστό.
ΤΓ: Ήθελες έτσι να μου πεις λίγο μια μέρα σου πώς την περνούσες πριν έρθεις στην Ελλάδα;
Τα 3-4 τελευταία χρόνια δεν είχα δουλειά και όλη μέρα κοιτούσα, έβλεπα τηλεόραση επειδή δεν είχα τι να κάνω. Το κτήμα μου δεν το δούλευα. Ήθελα να κάνω κάτι άλλο. Σταμάτησα αυτά και σκεφτόμουν να φύγω. Έλεγα α! έφυγε ο ένας, έφυγε ο άλλος , θα φύγω κι εγώ. Προσπαθούσα να βρω την ευκαιρία να φύγω και έτσι περνούσα τη μέρα μου. Δεν ήταν, εντάξει, μπορεί να μην είχα, ξέρω 'γω, λεφτά άνετα για να ζήσω αλλά καλά. Τα τελευταία 7-8 χρόνια είχα λεφτά, όχι πολλά. Και όταν ήρθε ένας φίλος μου από την , είχε έρθει αυτός πριν στην Ελλάδα και μου λέει έτσι κι έτσι είναι τα πράγματα εκεί, άμα θες και ξεκίνησα κι ήρθα εδώ.
ΤΓ: Ήτανε καλύτερα με το κομουνιστικό καθεστώς ή μετά τα πράγματα;
Μερικά πράγματα ήτανε καλύτερα τότε, αλλά έλειπε η ελευθερία. Για μας ας πούμε τα παιδιά είχε περισσότερη προστασία. Ήτανε αγαπημένοι οι άνθρωποι ενώ τώρα μπορείς να κάνεις ό,τι θες, να πας όσο θες μπροστά δηλαδή όσο μπορείς να πας. Τότε απαγορευόταν να έχεις μια δικιά σου δουλειά, ένα, μια δικιά σου επιχείρηση οτιδήποτε, ήτανε κρατικά. Και τώρα μπορείς να κάνεις αυτό που μπορείς ή αυτό που νομίζεις ότι θα το κάνεις [μάλιστα ], είναι ελεύθερα βέβαια.
ΤΓ: Οι γυναίκες στη χώρα σου σε ποια , σε ποιους τομείς συνήθως απασχολούνταν; Με τι, τι εργάζονταν;
Όσο για την πόλη μου οι περισσότερες γυναίκες πριν δούλευαν. Δούλευαν και την ημέρα και το απόγευμα στο σπίτι με τις δουλειές του σπιτιού. Τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει πολλή δουλειά για γυναίκες επειδή κλείσανε, ξέρω 'γω, τα εργοστάσια και αυτά. Και τώρα δουλεύουν έτσι με δουλειές του σπιτιού πιο πολύ ή αυτοί που έχουν δουλειές στο δήμο μετά δεν υπάρχει πολλή δουλειά [δεν υπάρχει πολλή δουλειά] για γυναίκες.
ΤΓ: Για τις εργαζόμενες μητέρες υπήρχε κάποια φροντίδα, για τα παιδιά τους να υπάρχουν σταθμοί κ.λ.π;
Ναι, στο χωριό μου όχι [στο χωριό σου όχι], όχι...δεν υπήρχε, απλά υπήρχε πάνω από τέσσερα πάνω από τέσσερα χρονών να ήτανε το παιδί το 'παιρναν στο δεν ξέρω πως λέγεται...[νηπιαγωγείο το λέμε εμείς εδώ] ναι, ναι αυτό. Αλλά πιο [πιο μικρό δε μπορούσε] δε μπορούσε επειδή μάλλον δεν είχανε.
ΤΓ: μάλιστα, τη δυνατότητα να έχουν. Έτσι τι θα θυμάσαι το πιο αρνητικό, το πιο άσχημο από τη χώρα σου;
Το πιο άσημο ήτανε επειδή δεν είχαμε ελευθερία, αυτό ήταν. Δεν μπορούσαμε να προχωρήσουμε, να βλέπουμε μπροστά, να μάθουμε πως ζει ο κόσμος και αυτό ήτανε νομίζω. Αν ήθελε κάποιος, δεν άφηναν μερικούς να σπουδάσουν αν ήθελε, είχανε, ήτανε μερικά παιδιά με δέκα όλοι ήτανε και δε τους άφησαν να πάνε στο και θέλανε να πάνε. Είχαν και τη δυνατότητα να πάνε και δεν τους άφησαν επειδή ήταν μάλλον λίγο προχωρημένοι και βλέπανε πιο πολύ μπροστά και φοβόταν από αυτούς...[το καθεστώς] το καθεστώς. Αυτό θέλανε οι άνθρωποι να προχωρήσουν και δεν μπορούσαν.
ΤΓ: Το πιο θετικό όμως από τη χώρα σου;
Το πιο θετικό ήταν η σιγουριά. Σιγουριά αυτό ήτανε δηλαδή δε σε πείραζε κανείς και ήτανε αγαπημένοι οι άνθρωποι εκεί που ήτανε.
ΤΓ: Πώς σκέφτηκες για πρώτη φορά να μεταναστεύσεις;
Ε, πρώτη φορά μάλλον στα όταν ήμουνα 10 χρονών. Όταν άρχισαν να μπαινοβγαίνουν οι άλλοι, εγώ τι κάνω εδώ; Κάτι πρέπει να κάνω κι 'γω και πού είναι πιο εύκολα; Στην Ελλάδα [στην Ελλάδα] ας πάω στην Ελλάδα.
ΤΓ: Ε, άρα κάποιος άλλος από το περιβάλλον σου είχε μεταναστεύσει; Απ' το συγγενικό σου περιβάλλον πριν από σένα;
Πριν από μένα ε, ο αδερφός μου πρώτα και τα ξαδέρφια μου, φίλοι μου απ' το χωριό. Αν ξέρω 'γω ήτανε 30 άτομα 25 τουλάχιστον είχανε φύγει.
ΤΓ: Και προς τα πού πήγαν όλοι αυτοί;
Οι περισσότεροι στην Ελλάδα. Μερικοί στην Ιταλία. Αργότερα έφυγαν απ' την Ελλάδα και τώρα βρίσκονται οι περισσότεροι Αγγλία και Καναδά [μάλιστα]. Απ' το χωριό μου είμαι μόνο 'γω και δύο ξαδέρφια [εδώ στην Ελλάδα τώρα], έχουν φύγει όλοι.
ΤΓ: Τι άκουγες εσύ τότε που φύγανε αυτοί; Τι μηνύματα ερχότανε στο χωριό σου; Για την ξενιτιά;
λέγανε ότι είναι πλούσια, έχουν ωραία σπίτια, πετάνε δηλαδή πράγματα που έχουν και αξία. Εμείς τότε δεν τα είχαμε, παίρναμε διάφορα ρούχα και έλεγες ότι ξέρω 'γω κάπως καλύτερα θα 'ναι [μάλιστα]. Αλλά δε το φανταζόμουνα, ξέρω 'γω, ότι να είναι και πολύ, πολύ, πολύ ωραία. Ήξερα ότι πάντα κάποια δυσκολία θα υπάρχει [σίγουρα] όπου και να πας.
ΤΓ: Όταν πήρες αυτή την απόφαση το συζήτησες με τους δικούς σου ότι θέλεις να φύγεις;
Ναι, στην αρχή όχι [ναι] κρυφά. Αλλά στο τέλος όταν ήρθε η στιγμή να φύγω τους είπα. Απλά στεναχωρήθηκαν λίγο. Βέβαια δε θελαν να πάω. Λέγαν ότι είσαι μικρός, να μεγαλώσεις λίγο και αυτά. Αλλά στο τέλος μου είπαν α! καλώς [να πας] καλώς να πας.
ΤΓ: Ποιους έχεις τώρα αφήσει πίσω σου;
Πίσω μου έχω αφήσει τον αδερφό μου και τη γυναίκα του αδερφού μου και τα παιδιά του [μάλιστα] και μια αδερφή ανύπαντρη είναι ακόμα.[ Ε, οπότε, επομένως δε σε είχανε και καμιά ανάγκη ιδιαίτερη εσένα.] Όχι, απλά στεναχωριόνταν [στεναχωριόνταν], ναι.
ΤΓ: Τι προετοιμασίες έκανες για το ταξίδι σου;
Ε, μάζεψα κάποια λεφτά. Τα μάζεψα, ξέρω 'γω από δω από 'κει, έβρισκα μερικές δουλειές και μάζεψα κάποια λεφτά, κάποια ρούχα που νόμιζα ότι θα με χρειαστούν και ξεκίνησα.
ΤΓ: Ποιος σε βοήθησε σ' όλο αυτό το ταξίδι;
Ο φίλος μου [ο φίλος σου], ναι ήταν η πρώτη φορά που κατέβαινα Ν. Αλβανία εκεί...[από βόρεια] ναι, για πρώτη φορά που κατέβαινα νότια κάτω από τα Τίρανα δηλαδή [μάλιστα] και είδα και την Ελλάδα αλλά είδα και την Αλβανία [είδες και την υπόλοιπη Αλβανία] ναι.
ΤΓ: Έφυγες μόνος σου ή με άλλους συγγενείς στο ταξίδι;Πρώτη φορά έφυγα γιατί είχα ξανάπαει και ξανάπαει λόγω με έπιαναν η αστυνομία εδώ πέρα, δεν είχα χαρτιά και πρώτη φορά πήγαμε με το φίλο μου. Και ξεκινήσαμε από Κορυτσά δηλαδή σύνορα με Καστοριά εκεί και περπατήσαμε 5 μέρες και φθάσαμε [μπήκες παράνομα δηλαδή] παράνομα. Περάσαμε τα σύνορα κατά τις τρεις [το βράδυ;] το βράδυ και περπατήσαμε 5 μέρες και φτάσαμε στα Γιαννιτσά δηλαδή σ' ένα χωριό που λεγόταν Κ... κι εκεί έμεινα ενάμιση μήνα. Μετα με πιάσανε από 'κει με έστειλαν ξανά στην Αλβανία. Ξανά 'γω .Ήρθα στην Κατερίνη. Μετά ήρθε ο αδερφός μου, που ζούσε εδώ στο Βόλο και με πήρε στην Κατερίνη και από τότε δε με ξαναπιάσανε και έβγαλα και χαρτιά. Και τώρα βλέπω καλύτερα τα πράγματα [μάλιστα] από τότε.
ΤΓ: Την πρώτη δουλειά που έκανες στην Ελλάδα;
Η πρώτη δουλειά μάζευα σπαράγγια κάτι τέτοιο [ναι] , δεν ξέρω πως λέγονται αυτά [πρέπει να είναι] και [αγροτικές δουλειές] αγροτικές δουλειές [ναι], ναι, και διάφορες δουλειές έτσι ό,τι χρειαζόταν στο χωριό.
ΤΓ: Τα λεφτά ήταν καλά που έπαιρνες;
Τα λεφτά ήταν σχετικά με τις τιμές που ήταν στην Αλβανία, ήτανε καλά. Αλλά αργότερα αύξησαν οι τιμές στην Αλβανία και ήταν πολύ λίγα τα λεφτά που παίρναμε. Δεν ήταν και δεν βρίσκαμε κάθε μέρα δουλειές. Αυτό ήτανε.
ΤΓ: Σε σχέση με τους Έλληνες που έκαναν την ίδια δουλειά έπαιρνες λιγότερα εσύ;
Βέβαια [βέβαια]. Νομίζω σε, σε οποιαδήποτε δουλειά να πας παραπάνω παίρνει ο Έλληνας. Και όπου έχω δουλέψει παίρνει παραπάνω.
ΤΓ: Αυτό πώς σε κάνει να νιώθεις;
Ε, εντάξει δε με κάνει πολύ να νιώθω, αν παίρναμε ίδια λεφτά δε θα προτιμούσε ίσως εμένα, θα προτιμούσανε έναν άλλο έλληνα. Αλλά δίνουν πιο λίγα για να μας πάρουν και μας [μάλιστα, κάνουν τη δουλειά τους], ναι.
ΤΓ: Ε, το πρώτο καιρό τι άλλες δυσκολίες συνάντησες στην Ελλάδα;
Το πρώτο καιρό ήτανε που δεν είχα που να μείνω. Κοιμόμουνα έξω με τα παιδιά. Ε, και στα χωράφια έξω. Αργότερα βρήκαμε μια καλύβα από κοντά σ' ένα παλιό στάβλο [στάνη, σωστά] ναι και κοιμόμασταν εκεί μέσα με το φόβο από την αστυνομία και κει. Όταν βρήκαμε αυτό ήταν το καλύτερο [το καλύτερο] που μπορούσαμε [σωστά] να βρούμε γιατί στην αρχή δεν δίνανε σπίτια. Λέγανε α! αυτοί είναι άγριοι, ξέρω 'γω πώς θα το δώσω στο σπίτι μου στους ξένους; Ήτανε λίγο ξενοφοβία που λέμε. Και αυτό ήτανε.
ΤΓ: Δηλαδή οι ντόπιοι πώς, πώς σε αντιμετώπισαν;
Δεν εκφράζονταν δηλαδή έτσι με λόγια, αλλά με την [με τη στάση τους, εσύ πώς;] με τη στάση τους. Έβλεπες πως σε βλέπανε κάπως αλλιώς. Σε βλέπανε όχι σαν άνθρωπο, απλός άνθρωπος αλλά σε βλέπανε, λέγανε να εμείς και οι άλλοι [εμείς και οι άλλοι, πολύ ωραίο αυτό].
ΤΓ: Ποιοι ήταν οι πρώτοι σου φίλοι και η παρέα εδώ στην Ελλάδα;
Εδώ οι πρώτοι φίλοι Έλληνες στο σχολείο μάλλον συνάντησα.
ΤΓ: Πήγες σχολείο εδώ στην Ελλάδα;
Ναι, πήγα τρίτη Γυμνασίου εδώ. Και τώρα είμαι στο Λύκειο Φυτόκο [α! στο Φυτόκο, ναι] και εντάξει. Έχω βρει πολλούς φίλους και Έλληνες και Αλβανούς και αλλοδαπούς.
ΤΓ: Στην τάξη σου αντιμετώπιζες προβλήματα από τους συμμαθητές σου τους υπόλοιπους;
Ε, οι περισσότεροι ήταν καλοί. Εντάξει δε λέγανε, ξέρω 'γω, ίσως να αισθανότανε. Ξέρω 'γω κάποιο να λένε ό,τι να! όλοι ήρθανε εδώ και στα σχολεία. Δε λέγανε, ξέρω 'γω, κάτι. Τίποτα δεν άκουσα. Και ήτανε μερ... δύο- τρία άτομα που δε μας μιλούσανε. Ξέρω 'γω; Δε θέλανε. Ίσως ήτανε σοβαροί.[οι καθηγητές σου;] Οι καθηγητές ήταν πολύ, πολύ καλοί [πολύ καλοί] και στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Ήταν πάρα πολύ καλοί. Δεν ξεχώριζαν τίποτα. Ό,τι αξίζεις παίρνεις. Ίσα- ίσα που μας, εμένα προσωπικά με έχουν βοηθήσει πάρα πολύ. Και 'γω προσπαθούσα βέβαια, αλλά στο τέλος τα πήγα πάρα πολύ καλά [μπράβο] σε σχέση με μερικούς που έχουν μεγαλώσει εδώ πέρα. Εγώ δεν ήξερα και καλά τη γλώσσα. Έβγαλα 17, 16,8 [πολύ καλά]. Και στο τέλος ...με έδωσαν και συγχαρητήρια οι καθηγητές όλοι. Πολύ καλά δηλαδή απ' τους καθηγητές είμαι παρά πολύ ευχαριστημένος.
ΤΓ: Πάρα πολύ ωραίο αυτό. Είσαι ελεύθερος, έτσι δεν είναι; [ναι] Θα ήθελες να παντρευτείς Ελληνίδα;
Θα ήθελα να παντρευτώ μια κοπέλα καλή, να είναι απλή κοπέλα. Ας είναι Ελληνίδα, ας είναι Αλβανίδα. Ό,τι, ό,τι θέλει ο Θεός. [Δε σε ενδιαφέρει δηλαδή;] για μένα δεν είναι α! Ελληνίδα, γιατί τώρα βλέπεις έχεις πολύ δυσκολίες. Δεν υπάρχει Ελληνίδα και Αλβανίδα. Ίσα – ίσα άμα πάρω, ξέρω 'γω, μια Αλβανίδα θα μπορέσω να δουλέψουμε και οι δύο μαζί. Εγώ δεν έχω πολύ να προσφέρω σε μια γυναίκα. Ξέρω 'γω λεφτά και τέτοια αλλά την αγάπη μου [την αγάπη σου, πολύ ωραίο αυτό]
ΤΓ: Στην παρέα σου όταν βρίσκεσαι με φίλους σου οι οποίοι είναι από την Αλβανία, ποια γλώσσα μιλάτε;
Ε, και τις δύο [και τις δύο]. Ας πούμε με μερικούς ελληνικά, περισσότερες φορές επειδή ξέρουν ελληνικά και δεν είναι ανάγκη. Τα αλβανιτικά κατ... τα αλβανικά τα ξέρουμε δεν θα τα ξεχάσουμε. Μιλάμε και ελληνικά. Αλλά εμένα δε με πειράζει και αλβανικά μιλάω [και αλβανικά] ναι, ναι, δε με πειράζει καθόλου.
ΤΓ: Αν ας πούμε παντρευτείς με μια Αλβανίδα και φτιάξεις οικογένεια και φτιάξεις παιδιά, τα παιδιά σου θα ήθελες να μάθουν τη μητρική τους γλώσσα;
Ε, πρώτα [ναι] τη μητρική τους γλώσσα. Την ελληνική θα την μάθουν από ανάγκη...[μάλιστα] και θα μεγαλώσουν εδώ και θα τη μάθουνε ενώ τη μητρική μου γλώσσα θα είναι δύσκολο αργότερα να την μάθουν.
ΤΓ: τα σχέδιά σου να μείνεις εδώ ή να επιστρέψεις πίσω στην πατρίδα;
Δε θα ήθελα , ξέρω 'γω, να μείνω για πάντα εδώ, αλλά θα δείξει ο καιρός ότι, ότι [ότι είναι].
ΤΓ: Έχουν αλλάξει τα πράγματα στην χώρα σου από τότε που έχεις φύγει;
πάρα πολύ προς το θετικό δηλαδή δουλεύει ο κόσμος, οι άνθρωποι κάνουν, προχωράνε, σπουδάζουν. Τα πάντα δηλαδή όλα μπροστά πάνε [μάλιστα αυτό είναι ωραίο] γι' αυτό χαίρομαι. Είναι καλό και για μας που είμαστε Αλβανοί και για σας που είσαστε Έλληνες, γιατί όσο καλύτερα πάει η χώρα όσο πιο πολλοί φεύγουνε [μάλιστα] . δεν ξέρω πως το λέτε εδώ [ο! εντάξει] οι περισσότεροι έτσι το βλέπουνε. Πόσο πιο πολύ να φύγουν...{γέλια}.
ΤΓ: Αν σου έλεγα να συγκρίνεις τους άντρες τους Έλληνες με τους Αλβανούς, βλέπεις να έχουν διαφορά;
Τι εννοείς έτσι φατσικά;
ΤΓ: Όχι φυσιογνωμικά, στη συμπεριφορά, στο χαρακτήρα.
Τώρα σε σχέση με αυτό ίσως λίγο οι Έλληνες είναι πιο προχωρημένοι λόγω ότι είναι στα σπίτια τους, έχουν μεγαλώσει με, ξέρω 'γω, με άλλα, σε άλλη κοινωνία σε οι περισσότεροι έχουν πάει σχολείο και τέτοια. Ενώ οι αλβανοί είναι εδώ και δέκα χρόνια δουλεύουνε... το μυαλό τους είναι στη δουλειά. Πώς θα δουλέψω, τι θα κάνω ε, πρέπει να δουλεύουν γιατί έχουν τόσες ανάγκες [μάλιστα]. Αν με ρώτησες για τους αλβανούς που είναι στην Αλβανία θα 'λεγα δεν υπάρχει πολύ διαφορά. Αλλά εδώ έχει λίγη [εδώ έχει διαφορά] έχει λίγο. Ίσως μερικοί δεν ξέρουν τη γλώσσα, ίσως μερικοί έχουν και κακή συμπεριφορά. Αλλά το βλέπω ό,τι όσο πάει προχωράνε δηλαδή.
ΤΓ: για τις γυναίκες, τις Αλβανίδες, με τις Ελληνίδες άμα τις συγκρίνεις;
Νομίζω πως δεν έχουν πολλή διαφορά. Οι γυναίκες είναι πιο, ξέρουν πιο καλά πώς να συμπεριφερθούν. Αυτό.
ΤΓ: Παίρνουν από μόνες τους την απόφαση οι γυναίκες να 'ρθουν στην Ελλάδα χωρίς ας πούμε με το σύζυγο ή χωρίς να υπάρχει κάποιο συγγενικό πρόσωπο; Τι πιστεύεις, τι έχεις δει;
Να φύγουνε [ μόνες τους δηλαδή] ναι, ε, πρόπερσι ερχόμουν με το ξάδερφό μου και ερχότανε μια γυναίκα από την Αλβανία. Είχε πάει μόνη της και ερχότανε και την ξέραμε και την πήραμε στα σύνορα, επειδή είχαμε αμάξι εμείς και τη φέραμε εδώ στο Βόλο. Αλλά είναι μερικοί που δεν αφήνουνε τις γυναίκες τους, ξέρω 'γω, να πάνε μόνες τους, μόνες τους, έτσι. [Το σχολιάζουν άσχημα δηλαδή στον τόπο;] Σε μερικά μέρη ναι, ειδικά στα βόρια που είμαι 'γω είναι λίγο πιο αυστηρά εκεί, να πώς την αφήνει μόνη της αυτό το ένα και το άλλο ενώ κάτω δεν, δεν
ΤΓ: Γιατί να υπάρχει αυτή η διαφορά ο βοράς με το νότο, τι νομίζεις ότι ήταν;
Νομίζω ότι είναι επειδή είναι βουνά, έχει μακρύς δρόμους, χιόνια τέτοια... μια γυναίκα στο δρόμο τι θα κάνει; Και αυτός ο λόγος ήτανε που έμεινε [που μείναν] ναι. Αλλά εγώ προσωπικά νομίζω καλύτερα είναι να έχει η γυναίκα τον άντρα της και η αδερφή τον αδερφό [είναι καλύτερα] για να είναι [πιο σίγουρη] πιο σίγουρη. Αλλά δε το λέω και το άλλο [ναι] όποιος αισθάνεται σίγουρος και ας πάει μόνο, μόνη της.
ΤΓ: Με τους συγγενείς σου που είναι τώρα στην Αλβανία έχεις επαφές;
Μιλάμε κάπου στο τηλέφωνο μερικές φορές και..., ξέρω 'γω αυτά.
ΤΓ: Τους στέλνεις χρήματα, δώρα κ.λ.π ή όχι;
Εντάξει όταν χρειάζονται.
ΤΓ: Έχεις ξανάπαει από τότε;
Το τελευταίο που είναι το Σεπτέμβριο, το περασμένο χρόνο [πήγες δηλαδή;] ένα χρόνο και έχω να πάω.[ μάλιστα τους έχεις επιθυμήσει ή όχι;] Ναι [τους έχεις επιθυμήσει] θα ήθελα να πάω είναι λίγο δύσκολα [είναι δύσκολα] να πας και να έρθεις, πολλά λεφτά, πολλά έξοδα εφ' όσον μιλάμε και στο τηλέφωνο, λίγο καλύτερα.
ΤΓ: Υπάρχει κάτι που σου λείπει ιδιαίτερα από τη χώρα σου αυτή τη στιγμή;
Τα λουλούδια στο χωριό μου [τα λουλούδια ε, μάλιστα] καθαρός αέρας, αυτά. Αυτά μου λείπουν και αν ήτανε και τα παιδιά που μεγάλωσα θα ήτανε και καλύτερα [θα ήτανε ακόμα καλύτερα] αλλά ένας λόγος που δεν, δεν θέλω πιο πολύ να πάω [μάλιστα] που δεν είναι τα παιδιά που μεγάλωσα [έχουν φύγει δηλαδή] οι περισσότεροι [οι περισσότεροι]...έχουν πάει... μερικοί έξω, δε θα τους δω και να πάω.
ΤΓ: Πιστεύεις ότι αυτή η εμπειρία του να είσαι μετανάστης σε έχει αλλάξει εσένα τον ίδιο;
Εμένα προσωπικά ναι. Σκέφτομαι διαφορετικά απ' ό,τι σκεφτόμουνα. Είδα παραπάνω πράγματα που είχα δει. Και θα έπρεπε ένας, κάποιο, κάθε άνθρωπος να περάσει λίγο δύσκολες στιγμές για να, για να μάθει τη ζωή, να προχωρήσει καλύτερα. Αλλά καλό θα ήτανε να μην είχα [τις δυσκολίες] τις δυσκολίες, αυτό.
ΤΓ: Αν μπορώ να πω η συμπεριφορά των ανθρώπων εδώ των ντόπιων μπορεί να είναι και διαφορετική επειδή είσαι Αλβανός; Το έχεις ας πούμε εισπράξει αυτό; Μετά από κάποια χρόνια τώρα που είσαι εδώ;
Όσο αναφορά αυτό εμένα προσωπικά ποτέ δεν, δεν ξέρω 'γω δεν είδα να με βλέπουν κάπως, κάπως ξέρω 'γω περίεργα ή να πουν καμιά λέξη βαριά, να πουν τι να έτσι είσαι αλλιώς. Αλλά άμα πιάσεις συζήτηση βλέπεις ότι κάθε οι περισσότεροι έχουν να λένε ότι να μας πήραν, μας πήρατε τις δουλειές. Ήρθατε 'δω τα θα μας πάρετε τη χώρα κι αυτά. Αυτά βέβαια δεν ισχύουν, γιατί η χώρα δεν μπορεί να πάρει οι μετανάστες. Ήταν εδώ η Τουρκία 400 χρόνια και δεν την πήρε θα την πάρουν οι Αλβανοί τώρα; Και αυτό είναι. Είναι μερικοί που είναι, είναι λίγο αυστηροί, ρατσιστές [ρατσιστές] χωρίς να τους κάνεις τίποτα, λένε κάποια πράγματα, ξέρω 'γω. Δεν τους αρέσει να μιλάνε, ξέρω 'γω, αλβανικά. Αυτό είναι.
ΤΓ: Αυτό το πρόβλημα που δημιουργήθηκε στα σχολεία με τη σημαία να την κρατήσει ή να μην την κρατήσει Αλβανός, εσύ πώς το είδες αυτό το θέμα;
Τώρα εφόσον αν λέει ο νόμος να κρατήσει τη σημαία ο πρώτος μαθητής, ο καλύτερος στο σχολείο, πρέπει να την κρατήσει, ας είναι Αλβανός, ας είναι Έλληνας, ας είναι Τούρκος. Αν έλεγε ο νόμος ότι δεν πρέπει να την κρατήσει τη σημαία κανένας άλλος εκτός από τους Έλληνες, θα το σεβόμασταν κι αυτό. Αυτό είναι [σωστά], δεν είναι α! οι αυτοί που δημιούργησαν πρόβλημα δεν ήταν μόνο το πρόβλημά τους η σημαία ήτανε γιατί Αλβανός να κρατήσει, πώς είναι καλύτερος, ήταν και οι συγγενείς των μαθητών που κάνανε κι αυτό το πρόβλημα, γιατί να μην είναι το παιδί μου και να είναι αυτός [σωστά]. Νομίζω δεν είναι σωστό αυτό. Ας το λέγανε απαγορεύεται αυτό, θα το σεβόμασταν, όπως σεβόμαστε και τα άλλα τους νόμους. Τους άλλους νόμους, αυτό είναι. Ε, για τον άλλονα τον Φιλλιπινέζο δεν λέγανε τίποτα που κράτησε τη σημαία σ' ένα νησί, τώρα δε θυμάμαι κι ήταν υπερήφανοι γι' αυτό [μάλιστα], δεν είχανε Αλβανό εκεί και είναι και το άλλο για τους αθλητές δε λένε ότι γιατί κρατάνε οι Αλβανοί τη σημαία, αλλά τους δοξάζουνε κιόλας [μάλιστα] αυτό είναι. Και εγώ δε το βλέπω δηλ είναι κρίμα να...περήφανοι οι Έλληνες που κρατάνε ξένοι τη σημαία τους. Δημιουργούν πρόβλημα είναι μερικοί που το λένε αυτό είναι δε είναι τιμή μας να κρατήσουν οι ξένοι, αλλά νομίζω το πρόβλημά τους δεν είναι οι ξένοι, οι Αλβανοί [οι Αλβανοί] το πρόβλημα αυτούς που δημιουργούν αυτό, δημιούργησαν αυτή τη κατάσταση.
ΤΓ: Πιστεύεις ό,τι ορισμένοι Έλληνες τι εικόνα έχουν για τον Αλβανό μετανάστη.
Ε, ε, ε όσο αυτό τώρα... γι αυτό ενδιαφέρθηκα και 'γω ρώτησα μια φίλη και και είναι από τη Θεσσαλονίκη και της λέω πώς βλέπει τους Αλβανούς, γιατί προσωπικά δε μπορούσα να καταλάβω, τι αισθάνονται οι Έλληνες, ξέρω 'γω, τι, πως νομίζουν, πώς μας βλέπουνε και λέει πριν, τώρα βέβαια έχει αλλάξει πλέον, αλλά πριν ήμουνα λέει πολλή ρατσίστρια και παρ' όλο που δε μου είχαν κάνει τίποτα οι Αλβανοί ήμουνα πολλή ρατσίστρια. Τότε τους θεωρούσα κλέφτες, βρομιάρηδες, να πω έτσι, όπως μου το είπε και αυτό είναι. Αλλά μερικοί είναι καλά, γιατί έχουν αλλάξει γνώμη και βλέπουν ότι δε μετράει είναι Αλβανός είτε είναι σε βλέπουνε έτσι σαν άνθρωπο και αξίζεις σαν άνθρωπο. Αυτό είναι, γιατί έχει πολλούς Έλληνες που είναι παρά πολύ καλοί, έχει πολλούς που είναι πολύ κακοί... χωρίς να τους κάνεις τίποτα. Για όλοι αυτοί που είναι οι περισσότεροι ρατσιστές δεν έχουν πάθει τίποτα από τους Αλβανούς, αλλά μάλλον είναι μέσα τους, ξέρω 'γω, βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Έτσι πιστεύουν και έτσι εκφράζονται[ναι] αυτό είναι νομίζω. Αλλά ίσως μερικοί δε θέλουνε να αποδειχτούν ότι οι Αλβανοί έχουν ανάγκη, δεν είναι όπως πριν, πέντε χρόνια, ξέρω 'γω, έξι – εφτά. Ήτανε στην αρχή, νομίζω πως έφταιγε το κράτος εδώ, γιατί, ήρθανε και πολλοί βέβαια, αλλά στην αρχή έπρεπε να, να, ξέρω 'γω να φτιάξει κάποιους ε, κάποια κάπινκς, ξέρω 'γω να κρατήσει τους μετανάστες, ε, να είχε μια μικρή φροντίδα. Εμάς δε μας βοήθησε κανένας. Κοιμόμασταν έξω, σηκωνόμαστε το πρωί με τα μαλλιά από δω από κει σαν άγριοι άνθρωποι και λέγανε οι άλλοι α! αυτοί είναι άγριοι. Δε ξέρανε ότι ήρθαμε από σπίτια ήρθαμε αλλά από φτωχά σπίτια [ναι]. Και αυτό είναι πιο πολύ γι' αυτό δημιουργήθηκε αυτή η κατάσταση να βλέπουμε τους Αλβανούς πως, ξέρω 'γω, επειδή είναι έτσι. Αλλά τώρα δεν άλλαξαν τα πράγματα, ζούμε σε σπίτια όπως εσείς. Γιατί δεν είμαστε αναγκασμένοι σε τσαντίρια και [σωστά].
ΤΓ: Στην Αλβανία με το κομουνιστικό καθεστώς επικρατούσε η αθεΐα. Δεν επιτρεπόταν, ας πούμε, το θρήσκευμα, η δικιά σου οικογένεια μήπως ήταν κάπου, έστω κρυφά;
Όχι, όχι. Επειδή δε ζούσε η μητέρα μου και ο πατέρας μου, εμείς δεν είχαμε ιδέα από [θρησκεία] θρησκεία καθόλου. ...μεγαλώσαμε θρησκεία και το '90 όταν άνοιξαν αυτά πάλι δεν, δε νομι δεν ήξερε ο κόσμος τι είναι θρησκεία, τι είναι, μόνο έναν άγνωστο Θεό εκεί προσευχόμασταν σ' έναν Θεό. Λέγαμε ότι υπάρχει κάποιος μεγαλύτερος, αυτός ήταν ο Θεός μας, αλλά όχι να τον ξέρουμε μ από κάποια, κάποιο βιβλίο. Και η περιοχή αυτή ήτανε πριν ήτανε Μουσουλμάνοι δηλαδή πριν το κομουνισμό και μετά ξανά [και ξανά μετά Μουσουλμάνοι] ναι, ναι. Αλλά ίσως σε μερικά πράγματα βοήθησε το κομουνισμό, ειδικά στους Μουσουλμάνους. Επειδή οι γυναίκες ήτανε, δε φορούσανε τα ρούχα που φοράνε οι άλλες σε άλλα κράτη, ξέρω 'γω, δε φοράνε [τις μαντίλες] ναι [και όλα αυτά] όχι, όχι, αυτά έχουν ξεφύγει τώρα δεν. Το μόνο καλό που βλέπω αυτό είναι. Σήμερα θα μπορούσε να ήτανε οι γυναίκες εκεί πέρα με τα μαντίλια κι αυτά [ενώ δεν είναι σήμερα] όχι [παρόλο ότι είναι Μουσουλμάνες πια] ναι, ναι, είναι μερικοί μόνο αυτοί που έχουν πάει σε σχολεία και γυναίκες και.
....
ΤΓ: το καθεστώς δηλαδή σήμερα ελεύθερα αφήνει [ελεύθερα] τον καθένα να πιστέψει [ελεύθερα] ό,τι θέλει [να κάνεις ό,τι θες]. Στις ταυτότητες σας δε πιστεύω τις αλβανικές να αναγράφεται το θρήσκευμα;
Όχι, δε γράφεται και ούτε θα το 'θελα. Κάθε ένας ξέρει για τον εαυτό του τι είναι. Αυτό είναι. Δε, δεν θέλουμε ούτε να δείξουμε τι είμαστε ούτε και τι δεν είμαστε. Είμαστε Αλβανία ανήκουμε σ' αυτή τη χώρα, αυτό είναι. Το θρήσκευμα έρχεται μετά από, αυτά. Ε, αυτά.
ΤΓ: μάλιστα. Τι θα ευχόσουν για τη χώρα σου;
Μόνο να πάει όσο καλύτερα γίνεται, να πάει μπροστά και να μπει και στην Ευρώπη, ε και να μας προστατέψει εμάς που είμαστε έξω, γιατί πολλές φορές ας πούμε στα σύνορα γίνονται πο πάρα πολλά με τους Έλληνες αστυνόμους σχίζουν διαβατήρια, κάνουν για διάφορους λόγους, ενώ αυτό απαγορεύεται. Ε, να μας προστατέψει σ' αυτά., γιατί είναι κι αυτό που βοηθά το ρατσισμό, εφόσον δε σε βοηθάει ο κράτος που [ανήκεις] που ανήκεις, θα σου πει ο άλλος αφού δε το προστατεύει κανένας, ας κάνουμε ό,τι θέλουμε. Αυτό, αυτό είναι, γιατί με τους άλλους δεν, δε βλέπω να υπάρχει έντονο ρατσισμό με τις άλλες... ξέρω 'γω με τους βόρειο... με τους Ρώσους που είναι πάρα πολλοί και αυτοί, δεν είμαστε μόνο εμείς. Ε, είναι, τους βλέπουνε λίγο διαφορετικά. Ίσως κι αυτούς λίγο διαφορετικά από τον εαυτό τους, αλλά πάντα α! αυτοί είναι και Ορθόδοξοι, ε, είναι δεν ξέρω πως τους θεωρούν σαν αδέρφια, δεν ξέρω. Αλλά καλύτερα από μας τους βλέπουν και αυτό. Θα ευχόμουν να μας προστατέψουν τουλάχιστον...η χώρα μας.
ΤΓ: Για τον εαυτό σου τι θα 'θελες;
Για τον εαυτό μου θα 'θελα να επενδύσω στο σχολείο και να βρω μια καλή δουλειά και να ΄χω μια καλή ζωή.
ΤΓ: Αυτή τη στιγμή τι δουλειά κάνεις;
Αυτή τη στιγμή δουλεύω σε μια οικοδομή ως σοβατζής και στο σχολείο που πάω για ηλεκτρονικός [ηλεκτρονικός]. Να δούμε τι θα δείξει εδώ...αργότερα.
ΤΓ: Μένεις μόνος σου ή όχι;
Με τα δύο μου τα ξαδέρφια [α! μένετε μαζί όλοι] ναι, ναι.
....
ΤΓ: Και μετά πιστεύεις θα κάνεις τη δουλειά, ας πούμε τώρα σπουδάζεις;
Ε, για αυτ', αυτός είναι ο σκοπός μου. Να τελειώσω τη σχολή αυτή και να ασχοληθώ με αυτό που πάω να τελειώσω. Αυτό δεν, δε θα ήθελα να συνεχίσω, ξέρω 'γω, τη δουλειά που δουλεύω τώρα και θα ήταν άσκοπο αυτό που κάνω τώρα.
ΤΓ: Ωραία, πολύ ωραία, σ'ευχαριστώ.
|
|