Φύλο και Μετανάστευση
Μετανάστριες από την Ανατολική Ευρώπη
Εισαγωγή |
Ύλη του μαθήματος |
Βιβλιογραφία |
Εργασίες |
Ερευνητική ομάδα |
Συνεντεύξεις |
Συνέντευξη με την Μίνα
Μίνα |
Αποσπάσματα από τη συνέντευξηΤη συνέντευξη πήρε η Άννα Φέσσα (ΦΑ) στις 4/12/2003 στη Θεσσαλονίκη. |
ΦΑ: Θέλω να μου πείτε πότε γεννηθήκατε και που.
Γεννήθηκα Νοέμβριο του 1969 στο Π., μια πόλη της Αλβανίας, μόνο γεννήθηκα...
ΦΑ: Α, δε ζήσατε εκεί καθόλου;
Όχι, όχι.
ΦΑ: Φύγατε; Και πού πήγατε;
Ε όχι ήτανε...οι γονείς μου ταξιδεύανε, και αυτό τον περίοδο που εγώ, που περιμένανε να βγω εγώ στη ζωή έτυχε να γεννηθώ εκεί.
....
ΦΑ: Ναι, ε σε ποιο μέρος ζήσατε στην Αλβανία πριν φύγετε από εκεί;
Στα Τίρανα, εκεί μεγάλωσα, σπούδασα μέχρι που τελείωσα τις σπουδές και ήρθα το '92 ήρθα στην Ελλάδα.
ΦΑ: Θέλετε να μου πείτε έτσι λίγα λόγια για την οικογένεια σας; Αν είχατε αδέρφια, με ποιους μένατε;
Ναι λοιπόν έχω άλλα τρία, δυο αδερφές κι έναν αδερφό, μεγαλύτερος από μένα ο αδερφός και δυο αδερφές μικρότερα από μένα.
ΦΑ: Είναι εδώ όλοι στην Ελλάδα;
Όχι, ο αδερφός μου είναι στα Τίρανα, οι δυο αδερφές μου είναι μετανάστριες στην Ιταλία.
....
ΦΑ: Πώς ήτανε το σπίτι σας μπορείτε να μου το περιγράψετε;
Λοιπόν... τι μου θυμίζετε τώρα (γελάει) ...το σπίτι μου. Επειδή θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια τα περάσαμε σ'ένα ε το ...σ'ένα σπίτι που είχε ένα δωμάτιο, ένα κουζίνα μια κουζίνα και ένα σαλόνι και χωλ και...ξέρεις..
ΦΑ: Ήταν μονοκατοικία;
Όχι πολυκατοικία ήταν τότε....
ΦΑ: Σε πολυκατοικία ναι.
....και όταν μεγαλώσαμε εμείς ήταν δύσκολα για μας γιατί δεν είχε ο καθένας το δωμάτιο του ας πουμε τα κορίτσια κι αυτό ...αυτό ήταν γενικό, δεν μπορούσες να βρεις εκεί να έβρισκες τότε άνεση αλλά όταν περάσανε κάποια χρόνια τότε δικαιούταν η, ο μπαμπάς μου, εκεί που δούλευε δίνανε κάποια άνεση σ'αυτούς που είχανε πολλά παιδιά ας πούμε και πήραμε δυο διαμερίσματα όπως είχαμε, τα ενώσαμε και ζούσαμε καλύτερα. Πιο άνεση, αλλά τότε εμείς φύγαμε σιγά-σιγά και δεν το έζησα εγώ αυτή την άνεση.
ΦΑ: Α, ήταν την περίοδο λίγο πριν φύγετε.
Το '90; Το '90 όχι, ναι κάπως εκεί.
....
ΦΑ: Μέσα στο σπίτι ποιος έπαιρνε τις πιο σημαντικές αποφάσεις; ο πατέρας, η μητέρα;...
Η μαμά μου γιατί ο μπαμπάς μου πάντα έλειπε. Δηλαδή ερχόταν λόγω δουλειάς ερχότανε ε κάθε, κάθε 20 μέρες. Έτσι, 3-4 μέρες καθόταν στο σπίτι.
ΦΑ: Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν έτσι μια ανεξάρτητη γυναίκα, φεμινίστρια ας πούμε κάπως έτσι;
Η μαμά μου;
ΦΑ: Ναι.
Ανεξάρτητη. Ανεξάρτητη αφού με την, όλα μόνη της τα 'βγαλε πέρα, δηλαδή και εμείς σαν παιδιά είχαμε τις...και αρρωσταίναμε και μαθαίναμε και να μας ταϊσει να μας προσέχει.
ΦΑ: Δηλαδή έλειπε πολύ καιρό ο πατέρας απ' το σπίτι...
Πολύ καιρό, ναι.
ΦΑ: Ε, σχολείο πήγατε σε ποια πόλη;
Εκεί στα Τίρανα...
ΦΑ: Πείτε μου λίγα λόγια για το σχολείο.
Λοιπόν το δημοτικό σχολείο το είχαμε δίπλα απ'το σπίτι. Ε, εκεί πηγαίναμε και οι τέσσερις, μετά πήγα γυμνάσιο, σ'αυτό το γυμνάσιο πήγε και η αδερφή μου πού ήτανε μετά από μένα, αλλά ο αδερφός μου και η άλλη που ξεκίνησε για ζωγραφική, υπάρχει ένα λύκειο ξεχωριστό, δηλαδή δεν έκανε το γενικό λύκειο όπως έκανα εγώ, κάνανε για καλλιτεχνικά, τέτοια πράγματα. Ε, μετά από αυτό πήγα στο πανεπιστήμιο, τότε ήτανε οι δυσκολίες για να πας στο πανεπιστήμιο έπρεπε να έχεις κάποιους βαθμούς
ΦΑ: Δίνατε εξετάσεις έτσι...
εξετάσεις...
ΦΑ: Σαν τις δικές μας, όπως δίνουμε κι εμείς, ή ήταν κάπως διαφορετικό;
Ναι τέλος του λυκείου, δεν ξέρω τώρα ακριβώς τι κάνετε εσείς, αλλά εμείς κάθε χρόνο, ας πούμε στο Λύκειο, εμείς κατ'αρχήν έχουμε άλλο σύστημα. Το Δημοτικό το έχουμε 8 χρόνια, Δημοτικό λέμε εμείς τώρα. Ε, μετά έρχεται το Γυμνάσιο που είναι τέσσερα, έτσι το λέμε Γυμνάσιο αλλά εσείς το λέτε Λύκειο...
ΦΑ: Ναι.
...μετά άλλα τέσσερα είναι το πανεπιστήμιο. Στην ουσία είναι τα ίδια χρόνια...
ΦΑ: Ναι, τα ίδια.
...απλά ξεχωρίζονται αλλιώς. Και μετά που τελειώναμε το...μετά που τελείωσα το Λύκειο, έπρεπε να είχα... το maximum ήταν δέκα βαθμούς, αυτοί πού έπαιρναν όλα δέκα όλες τις... τάξεις...πως το λένε;
ΦΑ: Ναι τάξεις...
Ναι μπορούσαν να διαλέξουν μόνοι τους τι να παρακολουθήσουν. Οι άλλοι που ήταν 9,9 - 9,8... Εγώ εκεί είχα 9,8 τους βαθμούς μου, κάναμε αίτηση προς το Υπουργείο δηλαδή εκεί της Παιδείας και είχαμε τρεις πιθανότητες, ας πούμε, θα μπορούσαμε να διαλέξουμε τρία πράγματα που θέλουμε να συνεχίζουμε, αλλά αυτό δεν ήταν σίγουρο να πεις ότι ό,τι διάλεξα εγώ θα βγει στ'αλήθεια, γιατί υπήρξαν πάρα πολλά κονδύλια...ε, πως τα λένε...τέτοια...με γνωστούς και αυτά, δεν ήταν ας πούμε ε ότι θέλει το παιδί έτσι άγνωστο παιδί να τους το δίνουμε.
ΦΑ: Δηλαδή έμπαιναν και άλλοι παράγοντες στη μέση.
...στη μέση, άλλο μέσον δηλαδή, κάτι τέτοιο ήτανε.
ΦΑ: Κατάλαβα.
Και εγώ είχα την τύχη μου που και εγώ με μέσον μπήκα, αλλά ήμουν τυχερή γιατί τώρα να πω λεπτομέρειες, να μην πω; (γελάει)
....
ΦΑ: Σε ποιο Πανεπιστήμιο κατ'αρχάς; Στα Τίρανα;
Στα Τίρανα, στο Πανεπιστήμιο Φιλολογίας και εκεί ένοιωθα πώς να το πω, δεν περίμενα ότι θα μου βγει κάτι τέτοιο και δεν ήμουν προετοιμασμένη να πω ότι, γιατί πίστευα ότι δε θα βγει αυτό που ήθελα εγώ, και όταν πήγα την πρώτη μέρα, ε, όλοι οι περισσότεροι σ'αυτά τα σχολεία που ήταν λίγα έτσι και επιλεγμένα σαν, σαν επαγγέλματα και λίγο πιο ελαφρύ από το να πας μηχανικός μηχανολόγος ας πούμε ήτανε, τα προτιμούσανε και πήγαν πιο πολύ τα παιδιά των ε, πώς να το πω της κυβέρνησης, τέτοιο υπουργούς και αυτά, και εγώ ένιωθα λίγο έτσι άσχημα γιατί δεν ήταν η.. το επίπεδο της...
ΦΑ: Ο κύκλος σας;
Ο κύκλος μου ναι, αυτό. Αλλά, παρόλα αυτά δεν μ'ένοιαζε, ήμουν χαρούμενη που βγήκε το σχολείο που ήθελα και συνέχισα.
ΦΑ: Ε, έτσι οι σπουδές ήταν αυτό που περιμένατε; Σας άρεσε, στη συνέχεια άλλαξε κάτι;
Όχι μου άρεσε, δεν το περίμενα σου είπα, αλλά μετά βγήκε και ήμουν ευχαριστημένη.
ΦΑ: Τελειώσατε αμέσως το Πανεπιστήμιο;
Αμέσως, τι εννοείς;
ΦΑ: Ναι, δηλαδή στα τέσσερα- πέντε χρόνια;
Ναι, στα τέσσερα χρόνια, ναι
ΦΑ: Έτσι πείτε μου λίγο πως ήταν οι σχέσεις ανάμεσα στ' αγόρια και στα κορίτσια και στο πανεπιστήμιο αλλά και πριν στην εφηβική ηλικία.
Εγώ με τους άλλους;
ΦΑ: Όχι εσείς, γενικά οι κοπέλες με τα αγόρια
Γενικά. Κοίταξε, στην, στο στα παιδικά μου χρόνια πώς να το πεις...
ΦΑ: Εφηβικά χρόνια
Εφηβικά, εντάξει εκεί ξέρεις σ'αυτήν την ηλικία ανθίζουν τα αισθήματα (χαμογελά). Θυμάμαι όταν βγαίναμε στο Λύκειο είχε ένα κήπο και καθότανε τ'αγόρια έτσι έξω όταν εμείς κάναμε το διάλειμμα. Εμείς κάναμε ένα ...διακόσια μέτρα έτσι, που κάνουν σαν, σαν παρέλαση να πεις.(χαμογελά) Εμείς για το λόγο ότι κάναμε διάλειμμα αλλά οι... τα αγόρια καθότανε και πώς να το πω, πειράζανε τα κορίτσια μ'αυτόν τον τρόπο. Αλλά δεν είχε να πεις ε.. τέτοια ελευθεριά όπως είναι τώρα δηλαδή.
....
ΦΑ: Και... έτσι για πείτε μου τώρα παντρευτήκατε πριν έρθετε στην Ελλάδα;
Ναι, το '91
ΦΑ: Α, λίγο πριν έρθετε.
Έκανα πολιτικό γάμο, μετά ήρθα εδώ. Για μας το γάμο ήταν το γλέντι δηλαδή εδώ το έχετε να πάτε στην εκκλησία, τότε δεν ήταν εκκλησίες ανοιχτά...ανοιχτές, εμείς κάναμε πολιτικό γάμο και μπροστά στο νόμο ήμασταν παντρεμένοι, αλλά εμείς λέγαμε ότι ήμασταν αρραβωνιασμένοι δηλαδή δεν κάναμε, δεν ντύθηκα ακόμη νύφη εγώ και όποτε είπαμε θα κάνουμε το γάμο αργότερα
ΦΑ: Ναι, τον κάνατε το γάμο τελικά;
Τον κάναμε εδώ στην εκκλησία, όταν είχα το παιδί μου...πόσο ήτανε, τέσσερα χρονών; Τότε. (χαμογελάει)
ΦΑ: Αλήθεια; Είχατε κάνει το παιδάκι σας όταν ήρθατε εδώ ή εδώ γεννήθηκε η μικρή;
Όχι όχι, εδώ γεννήθηκε η Κ., ναι.
ΦΑ: Με το σύζυγο ήρθατε μαζί από την Αλβανία;
Ήρθα μαζί με την πεθερά μου και ένα από τους κουνιάδους μου γιατί τότε πήραμε βίζα και ήρθαμε όλοι μαζί.
....
ΦΑ: Θέλω τώρα να σας ρωτήσω τι θυμάστε ως πιο θετικό πράγμα από την πατρίδα σας, τι θυμάστε με...το πιο καλό πράγμα από την πατρίδα σας πιο ήταν;...
Εγώ θυμάμαι ότι δεν είχα άγχος, ήμουν πολύ ήρεμη και ...τώρα.... θυμάμαι.....εγώ μιλάω για τα παιδικά μου χρόνια, δεν μπορώ να...δεν έχω ζήσει εκεί τα χρόνια που ζω εδώ που εργάζομαι, αλλά πάλι θυμάμαι ότι υπήρξε μια ηρεμία, μια...πώς να το πω, μια γαλήνη παρόλες τις δυσκολίες.
ΦΑ: ήταν προσωπική;
όχι, αυτό υπήρξε...
ΦΑ: Όλος ο κόσμος έτσι ήταν;
Ναι ήταν έτσι μάλλον επειδή δεν ξέραμε τι γινότανε και δε μας δόθηκε ευκαιρία να δούμε ότι υπάρχει και καλύτερο, υπάρχει και χειρότερο...αυτά τα ακούγαμε μόνο. Τα χειρότερα ακούγαμε δεν ξέραμε ότι υπάρχει καλύτερα. Και... αλλά πάλι δεν μπορώ να πω ότι ήταν καλύτερα τότε και δεν είναι χειρότερα τώρα, γιατί υπήρξανε καλά πράγματα τότε, αλλά υπήρξανε και χειρότερα που δεν, δεν πρέπει να το ζήσεις...
ΦΑ: Το χειρότερο ποιο είναι από τη χώρα σας; Αυτό που δε θα θέλατε να...
Ε ήταν αυτό το αποκλεισμό το χειρότερο, γιατί δεν μπορούσαμε να μάθουμε τι γίνεται γύρω από μας, δεν μπορούσαμε να μάθουμε ότι υπάρχουν και άλλα πράγματα, δεν τα γνωρίζαμε καν. Δηλαδή δεν μπορείς να συγκρίνεις αμα δεν ξέρεις ότι υπάρχει και κάτι άλλο, έτσι δεν είναι;
ΦΑ: Σας ξάφνιασε έτσι η αλλαγή αυτή που είδατε εδώ; Σας φάνηκε απότομη, περίεργη;
Λοιπόν, με ξάφνιασε...την πρώτη μέρα που ήρθα ήταν Μάρτιος, 5 Μαρτίου αν θυμάμαι καλά, ναι. Και περίμενα στο σταθμό του τρένου να 'ρθει κάποιος φίλος μας, κάποιος φίλος του άντρα μου να μας πάρει γιατί δεν ξέραμε καν,δεν είχαμε ξαναέρθει και περιμέναμε με τις ώρες εκεί στο σταθμό κάτω από ένα δέντρο και άρχισε να φυσάει κτλ και αυτό που μου έκανε εντύπωση όταν άρχισε να νυχτώσει ανάψανε τα φώτα κι ήτανε θαύμα, δηλαδή εγώ δεν είχα δει τόσα πολλά φώτα σε μια μεγάλη πόλη και μεγάλα και πολλά αυτοκίνητα, κίνηση δηλαδή πολύ, κάτι διαφορετικό, δεν το είχα ζήσει, αυτό μου έκανε, αυτό ήταν το πρώτο μου εντύπωση... μετά σιγά σιγά συνήθισα δεν .. δεν μπορώ να πω ότι δεν είχα δει πόλη. Γιατί εγώ μέσ' την πόλη έζησα.. .δεν, το έζησα την πόλη δηλαδή, ξέρω πώς λειτουργεί, αλλά πάλι, παρ'όλα αυτά η Θεσσαλονίκη με τα Τίρανα έχουν διαφορά.
ΦΑ: Πως ήτανε τα Τίρανα πριν και μετά την πτώση του Κομμουνισμού, δηλαδή τι άλλαξε στη ζωή σας με την πτώση του Κομμουνισμού;
Κοίταξε, εγώ δεν, δεν το έζησα.
ΦΑ: Φύγατε...
Εγώ ήρθα το '92 και τότε μόλις είχαν αρχίσει να γίνονται αλλαγές, είχαν αρχίσει να φύγουν οι άνθρωποι, ε το '97 γίνανε άλλες αλλαγές δηλαδή χειρότερες μπορώ να πω και τώρα που πάω, γιατί πάω συχνά, βλέπω ότι έχει αλλάξει πάρα πολύ τα Τίρανα
ΦΑ: Πώς είναι;
Έχει γίνει πάρα πολύ όμορφη, όλο φώτα και τέτοια, δηλαδή αυτά που μου κάνανε εμένα εντύπωση τότε..
ΦΑ: Έφτασαν κι εκεί δηλαδή τώρα, ε;
Ναι, φυσικά, τα Τίρανα έχουν αλλάξει πάρα πολύ, δηλαδή, δεν το, δεν μπορείς να το ξεχωρίσεις δηλαδή αν... τουλάχιστον εμένα έτσι μου φαίνεται. Εγώ δεν έχω δει άλλες χώρες εκτός από την Ιταλία, πήγα στις αδερφές μου, αλλά βλέπω ότι έχει αλλάξει πάρα πολύ το πρόσωπο της.
ΦΑ: Κι οι γονείς είναι εκεί τώρα;
Κι οι γονείς
ΦΑ: Κι οι γονείς... ε, ποιος τους φροντίζει τους γονείς εκεί τώρα; Είναι ο αδερφός...
Είναι ο αδερφός μου με τη νύφη και το παιδί που έχουνε, ζούνε μαζί..
ΦΑ: Πώς νιώθουν που είστε εσείς εδώ; Κι εσείς πώς νιώθετε;
Ε κοίταξε εγώ πάω συχνά αλλά οι δυο αδερφές μου που είναι Ιταλία δεν πάνε τόσο συχνά όπως πάω εγώ, γιατί εγώ σχεδόν κάθε μήνα πάω, ας πούμε κάθε δυο μήνες...και...ένα λόγο παραπάνω που πήγαινα πιο, πιο συχνά ήτανε επειδή είχα το παιδί μου εκεί, δηλαδή το άφησα το παιδί μου για να δουλέψω.
ΦΑ: ....
ΦΑ: Α, όταν γεννήσατε...αφού φύγατε.
Δεκατρία μηνών την έστειλα εκεί για να κρατήσει η μαμά μου για να μπορέσω εγώ να δουλέψω γιατί...
ΦΑ: Και πόσον καιρό έμεινε εκεί το παιδί;
το παιδί έμεινε μέχρι, δηλαδή το, το '96 το'στειλα εγώ, το '96 μέχρι, ένα χρόνο; ένα χρόνο...
ΦΑ: Ναι...
...περίπου ένα χρόνο, γιατί το '97 έγιναν αυτά που έγιναν και ήρθε πάλι πίσω με το παιδί η μαμά μου, μετά έκατσε η μαμά μου ένα χρόνο ενάμισι χρόνο... μετά πήγε η μαμά μου ξανά εκεί, μετά ξανά εγώ την έστειλα τη μικρή.. την έπαιρνα πάλι, δηλαδή δεν είχαμε ισορροπία. Όταν ένιωθα ότι δεν είχα την...δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς την έστελνα.
ΦΑ: Πώς τη λένε τη μικρή;
Κ.
ΦΑ: Τι προετοιμασία κάνατε για το τελικό ταξίδι στην Ελλάδα, όταν πήρατε πια την απόφαση ότι θα μείνετε μόνιμα, ποια ήταν η...
Μόνιμα πού;
ΦΑ: Εδώ. /h5>
Εγώ δε λέω ότι θα μείνω μόνιμα.
ΦΑ: Ακόμη και σήμερα;
Όχι.
ΦΑ: ...όχι και μετά από τόσα χρόνια;
όχι(γελάει)
ΦΑ: Αλήθεια;
Ναι, δεν το ξέρω, αυτή είναι το δράμα μας, γιατί δεν ξέρουμε τι θα γίνει, δηλαδή θα μείνουμε ή θα φύγουμε.
ΦΑ: Τι, γιατί το λέτε αυτό, τι φοβάστε, υπάρχει κάτι που σας φοβίζει, ή;
Δεν είναι φόβο, είναι πως νιώθεις.
ΦΑ: ή θέλετε να φύγετε;
δηλαδή εγώ νιώθω, πώς να το πω, μου λείπει η Αλβανία και όταν πάω εκεί μου λείπει η Θεσσαλονίκη, δηλαδή είμαι στη μέση τώρα, δεν...
ΦΑ: Ε, η μισή σου ζωή εδώ και η άλλη μισή εκεί περίπου.
Ναι, αυτό είναι, ναι.
ΦΑ: Οπότε...
Δεν ξέρω τι θα γίνει
....
ΦΑ: α, όχι εσείς..
εγώ δούλευα σε κάνα δυο σπίτια που πήγα μαζί με την πεθερά μου.
ΦΑ: Θα μου πείτε λίγο γι' αυτό;
Ναι, δούλευα μαζί με την πεθερά μου και παίρναμε 3000 και οι δύο μας.
ΦΑ: Τη μέρα;
Την ημέρα. Δουλεύαμε σε ένα σπίτι που, τρεις φορές την εβδομάδα..
ΦΑ: 3000 και οι δύο την ημέρα;
ναι..
ΦΑ: Σε ένα σπίτι;
ναι και δουλέψαμε σ' ένα σπίτι που αυτή ήταν δασκάλα, είχε τρία παιδιά. Ήταν το πρώτο μου σπίτι που πήγα και δηλαδή εγώ δεν ξέρω τώρα αν πρέπει να το πω, τέλος πάντων..
ΦΑ: ό,τι θέλετε μπορείτε να πείτε, ό,τι θέλετε
αυτή ήτανε η αλήθεια, ναι ...
ΦΑ: την αλήθεια θέλω κι ό,τι θέλετε, ότι αισθάνεστε
αισθάνθηκα πάρα πολύ άσχημα γιατί ήτανε.. εγώ θα. θα πήγαινα να καθαρίσω. Εν τω μεταξύ εγώ ήμουνα φοιτήτρια ακόμη. Όχι που ντρεπόμουνα να καθαρίσω, αλλά αναρωτιόμουν δηλαδή τι κάνω εγώ, τι ήρθα να κάνω κτλ. Γιατί άλλα όνειρα είχα κάνω ρε παιδί μου κι άλλα αναγκάστηκα να κάνω, αλλά δεν μπορούσα και να μη δουλεύω γιατί έπρεπε να, να φάμε. Είχαμε πάρει κάποια τρόφιμα, τρόφιμα εννοώ ρύζι αλεύρι και τέτοια που τότε μας τα δίνανε με..
....
ΦΑ: δεν καταλαβαίνατε τίποτα από τη γλώσσα.
τίποτα, τίποτα. Έμαθα μόνο καθαρίζω, κουβά, σκούπα (γέλια), μπαλκόνι, αυτά που είναι κάποιος, κάπως ίδια και η πεθερά μου όταν τη ρώτησε μια μέρα αυτή αν θέλει, αν ξέρει να κάνει πίτες, η πεθερά μου της είπε ξέρω και μαγειρεύει πολύ καλά η πεθερά μου. Και από τότε η πεθερά μου έμεινε στην κουζίνα.
....
Δουλειές. Δηλαδή από το μπαλκόνι μέχρι στην τουαλέτα. Ξεκίνησε η δουλειά στο μπαλκόνι, καθάρισα τα.. τα πότιζα και τα' κανα τα λουλούδια. Και μέσα δηλαδή, φαντάσου ήτανε τρία παιδιά.. μικρά παιδιά ...και pampers έβρισκα κάτω απ' το κρεβάτι τους. Δηλαδή, ε πολλή δουλειά.
ΦΑ: Σε ποια περιοχή, τι σπίτι ήταν αυτό; Μεγάλο, μικρό;
Μεγάλο σπίτι.
ΦΑ: Διαμέρισμα;
διαμέρισμα, μεγάλο σπίτι.
ΦΑ: Που;
Κάπου στη [...], κάπου εκεί, αλλά..
ΦΑ: Και η πεθερά σας έμεινε τελικά στην κουζίνα;
Στην κουζίνα. Έπλενε χόρτα, σπανάκι τέτοια, έκανε πίτες, και λέω τι το ήθελες ρε παιδί μου που και το είπες ότι ξέρω.. (γέλια)
ΦΑ: Εκείνη δηλαδή μαγείρευε κι εσείς αναλάβατε όλες τις δουλειές του σπιτιού
Ναι
ΦΑ: Κι αυτό για πόσες μέρες;
Αυτό για ένα μήνα δηλαδή που διάρκεσε αυτή αυτή η δουλειά, γιατί έφυγα μετά
ΦΑ: Πως σας φέρθηκε η κυρία αυτή μέσα στο σπίτι;
Αυτή ήταν πολύ καλή, δεν δηλαδή ήτανε να πω αδιάφορη, δεν ήτανε ούτε γκρινιάρα ούτε τίποτα, αλλά έπρεπε να δουλέψουμε παιδί μου ήτανε η δουλειά..
ΦΑ: Κουραζόσασταν εκεί;
Πολύ, πολύ.
ΦΑ: Κάθε μέρα πηγαίνατε;
Όχι. Ή δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, δε θυμάμαι καλά. Και μετά βρήκαμε ένα σπίτι στη [...], πηγαίναμε εκεί, αυτό ήταν μια φορά την εβδομάδα, αυτό ήταν πάρα πολύ μακριά, δηλαδή μετά το σταθμό που, μετά τη στάση που κατέβαινα έπρεπε να περπατήσουμε κάπως... μετά εγώ έφυγα....
ΦΑ: Μονοκατοικία φαντάζομαι.
Ναι, τρεις όροφους και μετά εγώ γύρισα πίσω και συνέχισε η πεθερά μου σ'αυτά τα σπίτια ας πούμε. Αλλά ήταν, ήταν κουραστικό.
ΦΑ: Έτσι ο κόσμος πώς σας αντιμετώπιζε, δηλαδή σαν.. αισθανθήκατε ποτέ άσχημα.. να το πω σαν...
όχι
ΦΑ: ....σαν ένα είδος ρατσισμού απέναντι σας ...
Όχι κοίταξε, εγώ δούλευα αυτήν τη δουλειά γιατί όταν γύρισα πάλι μετά τον Ιούλιο, όταν πήρα το δίπλωμα, όταν γύρισα ,βρήκα κι άλλα σπίτια, άρχιζα να μαθαίνω λίγο, να επικοινω, να επικοινωνήσω, μετά άρχιζα να πάω μόνη μου στα σπίτια, η πεθερά μου πήγαινε αλλού για να μη μοιράζουμε την το μεροκάματο. Γιατί δεν είχε νόημα, γιατί δουλέψαμε και οι δυο τόσες ώρες και τα λεφτά ήταν ένα μεροκάματο δηλαδή. Και...άρχισα να δουλεύω και όταν έβλεπα ότι δεν μπορούσα να αντέχω...όχι ρατσισμό αλλά υπήρξαν ρε παιδί μου..
ΦΑ: άσχημες συμπεριφορές
ιδιοτροπίες, πώς να το πω
ΦΑ: Ναι, ναι, απέναντι σας επειδή ήσασταν Αλβανίδα ή επειδή, ε..
Ξέρω εγώ;
ΦΑ: ...είναι ιδιότροποι οι άνθρωποι γιατί αυτό συμβαίνει...
είναι, ήταν κι αυτό ήτανε, έπεσα σε κάποιους ιδιότροπους πώς να το πω αλλά
Δεν μπορώ να πω ότι εγώ ήμουνα Αλβανίδα, όταν μιλούσα μαζί τους, όταν έλεγα ότι είμαι από Αλβανία και τα λοιπά μου λέει δε φαίνεσαι για Αλβανίδα και τέτοια. Δηλαδή δεν με βλέπανε σαν Αλβανίδα. Ποια ήταν Αλβανίδα γι' αυτούς εγώ δεν το κατάλαβα αλλά τέλος πάντων.(γέλια)
....
ΦΑ: Μένετε στην ίδια πολυκατοικία ακόμα; Αλλάξατε;
Όχι, αλλάξαμε, αλλάξαμε
ΦΑ: Τα σπίτια που αλλάξατε πως ήταν, τώρα δηλαδή είναι καλύτερο το σπίτι που μένετε, έχετε..
Εφτά σπίτια έχω αλλάξει τόσα χρόνια..
ΦΑ: Εφτά σπίτια...
Ναι. Ξεκίνησα σε υπόγειο, όχι ξεκίνησα σ' αυτό το σπίτι του φίλου μας, αλλά δεν μπορώ να πω ότι έμενα εκεί, ένα μήνα. Μετά πήγαμε υπόγειο, μετά πήγα σ' άλλο ένα σπίτι ισόγειο, μετά πήγα... όταν γεννήθηκε το παιδί επειδή ήμουνα έγκυος δεν μπορούσα να μείνω πια στο υπόγειο.. στο, στο τέταρτο όροφο, Δωδεκανήσου. Είχε πολύ ήλιο, αλλά είχε και πολύ θόρυβο και μετά αλλάξαμε πάλι σπίτι, πήγαμε [...] τώρα πάλι [...] είμαι αλλά εντάξει δεν..
ΦΑ: Τώρα είστε πάλι στη [...];
Ναι, άλλη περιοχή
ΦΑ: Είναι καλές οι συνθήκες..
[...] μ' αρέσει, είναι καλή περιοχή..
ΦΑ: Ναι, ε;
δηλαδή με ότι έχω δει και Αγία Σοφία που ήμουνα αλλά εκεί ήτανε..
ΦΑ: Α, και εκεί...
...ήταν υπόγειο όμως.
ΦΑ: Ναι
Εκεί ήταν το πρώτο σπίτι
ΦΑ: Το παιδί πώς ήταν το πρώτο διάστημα το στείλατε για ένα χρόνο είπατε στην Αλβανία...
Στην Αλβανία
ΦΑ: Ναι, μετά;
Μετά ήρθε εδώ πάλι με τη μαμά μου, έμεινε η μαμά μου μέχρι που έγινε αυτή τρία, τριάμισι χρονών. Μετά την πήγα εγώ επειδή άρχισα να δουλεύω εδώ στο πρόγραμμα που σου είπα στο γραφείο ότι πήγα στο παιδικό σταθμό, έπρεπε να είχα χαρτί ότι είμαι εργαζόμενη μητέρα...την πήγα εκεί. Μετά από ένα χρόνο...(μας διέκοψαν για άλλη μια φορά)
ΦΑ: Πίσω;; λέγαμε για..
για το παιδί
ΦΑ: Ναι
Και μετά την, την έστειλα στο παιδικό σταθμό. Μετά εγώ είχα, τι είχα ρε παιδί μου, δεν, δεν μπόρεσα να το βγάλω πάλι πέρα, η μαμά μου μου έλεγε συνέχεια καλύτερα φερτην εδώ, γιατί της έλειπε και σε κείνη και εγώ ήμουνα....είχα κι εγώ πολλές δουλειά δηλαδή δεν.. είχε συνηθίζει τέλος πάντων η μαμά μου και είπε καλύτερα φέρτην εδώ να την προσέχω εγώ. Πάλι την έστειλα εκεί, και πάλι την έφερα εδώ
ΦΑ: Για πόσον καιρό;
Ούτε ένα χρόνο. Δηλαδή ήτανε...
ΦΑ: Δηλαδή ένα χρόνο στην αρχή και ένα χρόνο πιο μετά.
Ναι
ΦΑ: Ένα κοριτσάκι έχετε, έχετε κι άλλο παιδί;
Ένα, ναι, όχι αυτό και όταν ήρθε μετά έξι χρονών που έπρεπε να πάει σχολείο, εμείς λέγαμε ότι θα φύγουμε, αποφασίσαμε και οι δυο ότι θα φύγουμε με τον Έντι
ΦΑ: Ενώ είχατε ήδη ξεκινήσει..
Είχα τελειώσει εγώ, ήμουνα στο.. πώς να το πω ρε παιδί μου. Δε θυμάμαι, δε θυμάμαι. Ήμουν σε μια φάση δηλαδή που δεν.. δεν ήξερα τι θα γινόταν είχα κουραστεί, ξέρω γω πώς, ήμουν ψυχολογικά και ο... και εγώ και ο άντρας μου είπαμε ότι θα, θα τα παρατήσουμε τώρα, δεν..
ΦΑ: Γιατί, είχατε κουραστεί από κάτι;
Είχαμε κουραστεί γενικά από, από τη ζωή εδώ και ακούγαμε ότι ε, τώρα τα πράγματα στην Αλβανία ήταν καλύτερα στην στα Τίρανα και σκεφτόμασταν να γυρίσουμε πίσω αλλά το θέμα ήταν το παιδί, αν δεν αποφασίζαμε να γυρίζουμε αμέσως αλλά επειδή το παιδί θα ξεκινούσε το σχολείο λέγαμε να ξεκινήσει εκεί, να μην μπερδευτεί μετά και την έστειλαμε το παιδί εκεί. Και την γράφαμε σ' ένα κολλέγιο... σε... ήταν πολύ καλό σχολείο δηλαδή, έκανε εκεί δυο χρόνια, εγώ πηγαινοερχόμουνα συχνά, κάθε μήνα, την έβλεπα. Μετά από δύο χρόνια, έπιασα εγώ τη δουλειά αυτήν που είμαι τώρα στην εφημερίδα..
ΦΑ: Πότε έγινε αυτό ακριβώς, χρονολογία;
Λοιπόν, τώρα.. είναι στο στο τρίτο, στην τρίτη τάξη η Κ φέτος. Πριν από δύο χρόνια, έτσι δεν είναι; πριν από δύο χρόνια. Το 2001;
ΦΑ: Έτσι, τώρα το μωρό ποιος το κρατάει όταν..
Αυτό είναι πάλι δυσκολία, δηλαδή το μωρό πάει..
ΦΑ: Γιατί βλέπω τώρα την έχετε μαζί σας
Ναι, τι το παίρνει ο άντρας μου. Την παίρνει τέσσερις η ώρα όταν τελειώνει το σχολείο στη φύλαξη την έχουμε, και την παίρνει στη δουλειά του εδώ απόγεμα και 'δω.. γιατί δουλεύει απόγεμα ο άντρας μου από τέσσερις μέχρι δέκα
Δουλεύει ως μηχανικός ακόμα ή ως;
Όχι, σαν συντηρητής. Δεν έχει σχέση με το, με το δίπλωμα του αλλά πάλι ξέρει δηλαδή να πιάνει το χέρι του. Ασχολείται με...προσέχει εδώ δηλαδή κάποια αβαρία μπορεί αν έχουμε και τα λοιπά.
....
ΦΑ: Ναι, ναι, το μωρό ποιος το παίρνει από το σχολείο όταν λείπετε εσείς..
το παίρνει ο άντρας μου
ΦΑ: Α, γίνεται έτσι δηλαδή, ο ένας απ' τους δυο... και που, στη Νεάπολη πηγαίνει σχολείο;
Ναι, δίπλα εκεί κοντά στο σπίτι.
ΦΑ: Σε ελληνικό σχολείο;
Σε ελληνικό, ναι
ΦΑ: Πώς είναι εκεί το μωρό έτσι με τα άλλα παιδιά, την αποδέχονται οι συμμαθητές της, έχουν πρόβλημα;
Ναι, ναι, δεν έχει τέτοια προβλήματα. Τουλάχιστον εμένα δεν με έχει εκφράσει, δεν ξέρω τώρα.
ΦΑ: Έτσι έχει φίλους, παρέες...
Έχει, έχει και η δασκάλα της την προσέχει και εγώ έχω πάει και έχω ρωτήσει κανα δύο φορές, όχι πιο πολύ γιατί δεν έχω και χρόνο και μου λέει ότι πάει καλά η Κ., να μην τη ζορίζετε πολύ, γιατί έχει και δυσκολίες δεν, δεν ήξερε να γράφει, ήξερε ελληνικά να μιλάει ας πούμε, την προφορά την έχει γιατί έζησε κάποια χρόνια εδώ, δεν της είναι άγνωστο ας πούμε, αλλά ορθογραφία και τέτοια δεν ξέρει γιατί δεν παρακολούθησε απ' τον πρώτο χρόνο. Είναι στο τρίτο, στην τρίτη τάξη τώρα πάει.
ΦΑ: Δηλαδή το παιδάκι έτσι μεγαλώνει, κάνει παρέα έτσι με τα άλλα παιδιά, δεν είναι, δεν αισθάνεται σε κάτι διαφορετικό;
Όχι, όχι, δεν με έχει εκφράσει τουλάχιστον, όχι
ΦΑ: Εσείς πώς νιώθετε, νομίζετε ότι το παιδί έτσι μεγαλώνει διαφορετικά από εσάς, έτσι πώς νιώθετε; Θα θέλατε να είναι στην Αλβανία πίσω;
Να πω την αλήθεια εγώ θα ήθελα και εγώ να ήμουνα στην Αλβανία πίσω και και το παιδί μου. Αλλά το θέμα είναι ότι δεν μπορείς να ζήσεις πολύ μακριά απ' το παιδί. Δηλαδή το δοκίμασα και δε θέλω να το ξαναδοκιμάσω, δηλαδή δεν μπορώ, δεν το αντέχω το να είμαι μακριά
ΦΑ: Νιώθω ότι δεν έχετε αποφασίσει ότι θα μείνετε εδώ..
Όχι
ΦΑ: Όχι, ε; ποτέ δεν το.. δηλαδή δεν πήρατε ποτέ την απόφαση ότι εμείς εδώ θα μείνουμε για πάντα και...
το έχω πάρει κάποιες φορές, αλλά αυτό ήτανε λιγότερο απ' τις, απ' τις φορές που είπα θα γυρίσω πώς να το πω;
ΦΑ: Και τώρα δηλαδή ονειρεύεστε να γυρίσετε πίσω;
Ναι, το ονειρεύομαι, δεν ξέρω τώρα πότε θα γίνει αυτό.
ΦΑ: Σε τι γλώσσα μιλάτε μέσα στο σπίτι;
Αλβανικά.
ΦΑ: Για να μην ξεχνάει και το παιδί, ή περισσότερο επειδή είναι συνήθεια..
Όχι, νιώθω άνετα, δεν... μου πετάει καμιά λέξη έτσι ελληνικά γιατί είναι τώρα αυτό έχει γίνει μέσα μας, δεν...
ΦΑ: Έτσι, παρέες έχετε, Έλληνες, Αλβανούς, με ποιους συναναστρέφεστε περισσότερο;
Έχω, έχω πολλή παρέα και με Έλληνες και με Αλβανούς, αλλά πιο πολύ με Αλβανούς, γιατί λόγω της δουλειάς, λόγω...
....
ΦΑ: Έτσι, φίλους Έλληνες αποκτήσατε ποτέ, φίλους όμως, που να αισθάνεστε ότι είναι δικοί σας άνθρωποι
Έχω, έχω, έχω
ΦΑ: Έχετε
Έχω και κουμπάρα, κουμπάρους
ΦΑ: Α, έχετε και κουμπάρους
Ναι
ΦΑ: Έτσι γιο...ποιες γιορτές γιορτάζετε ας πούμε μέσα στο..
Στο σπίτι μας;
ΦΑ: Ναι και με ποιους δηλαδή συνήθως;
Το Πρωτοχρονιά, τα Χριστούγεννα, το γιορτή, τότε που γιορτάζει η κόρη μου...
...
ΦΑ: Αναρωτηθήκατε πώς θα ήτανε αν δεν φεύγατε και μένατε εκεί;
Κοίταξε η μετανάστευση όσο και άσχημα πράγματα να έχει ας πούμε έχει και κάτι καλό γιατί υπάρχει μια εμπειρία που έχω τώρα. Δηλαδή έγινα πιο.. πιο δυναμική, είχα, έχω πιο πολύ πιστεύω στον εαυτό μου, πέρασα δυσκολίες και βλέπω ότι αν δεν το βάζεις κάτω δηλαδή το καταφέρνεις.. έχω γνωρίσει κόσμο, έχω κάποιες δημόσιες σχέσεις.. έμαθα μια άλλη γλώσσα, δηλαδή που εγώ δεν πιστεύω ότι θα την είχα μάθει ποτέ, γιατί δεν είχα σχέση ποτέ με Έλληνες. Μ'αρέσουν πάρα πολύ τα τραγούδια, τότε που εμείς τα ακούγαμε και δεν καταλαβαίναμε λέξη, τώρα τα καταλαβαίνω δηλαδή.. έχει γίνει μια δεύτερη γλώσσα, πώς να το πω..
ΦΑ: Νιώθετε έτσι...
Σαν δικό μου ας πούμε..
ΦΑ: ....
ΦΑ: Θέλω να μου πείτε στους συγγενείς σας πίσω στέλνετε χρήματα, δώρα συχνά;
Ε, πάντα σε γιορτές και τέτοια και όχι μόνο γιορτές. Στην αρχή στα δύσκολα χρόνια ας πούμε στέλναμε και λεφτά και πράγματα και ό,τι μπορούσαμε ας πούμε να τους βοηθήσουμε. Αλλά τώρα είναι, δεν είναι σε πια, πια σ' αυτήν τη φάση που ήτανε πριν. Τώρα είναι λίγο καλύτερα τα πράγματα, δεν είναι όπως ήτανε, οπότε και η βοήθεια μας είσαι, είναι ανάλογα ας πούμε την, με τις ανάγκες τους.
ΦΑ: Έχει αλλάξει η χώρα, έτσι; Είναι προς το καλύτερο; Τι έχει αλλάξει στη χώρα σας;
Ναι, έχει αναπτυχθεί, πώς να το πω, κάπως τα πράγματα και η, το εμπόριο και η.. η και το σύστημα δηλαδή και η.. και η πόλη από εμφάνιση. . εγώ τώρα δε βρίσκω λέξεις στα Ελληνικά να τα, να τα εκφράσω αλλά αυτή είναι η,το νόημα που θέλω να δώσω, έχουν αλλάξει προς το καλύτερο τα πράγματα. Δηλαδή βλέπουμε μια ελπίδα ας πούμε ότι πάει να αλλάξει για το καλό. Τώρα όσο πάει και πόσο θα πάει, ε αυτό δεν το ξέρω γιατί,...αλλά έχει πάει κάποιο... κατεύθυνση ας πούμε.
ΦΑ: Μου είπατε ότι δε θέλετε να μείνετε εδώ για πάντα..
Το θέμα είναι όχι που δεν θέλω, αλλά δεν σκέφτομαι ας πούμε ότι θα μπορούσα να μείνω εδώ για πάντα, γιατί μου είναι... το έχω ανάγκη ας πούμε να ζήσω και 'κει αλλά αυτό δεν γίνεται, δεν ξέρω τώρα πώς θα γίνει, θα μείνω για μερικά χρόνια εδώ, θα γυρίσω πίσω...
ΦΑ: Τι σας κρατάει εδώ; Δηλαδή για ποιους λόγους δε θέλετε να πάτε εκεί;
Έχει γίνει σαν δεύτερη πατρίδα μου, πώς να το πω, νιώθω άνετα και εδώ. Δεν είναι ότι δε νιώθω άνετα, αλλά κάποιες φορές νιώθω.. μου λείπει πολύ η Αλβανία. Δηλαδή, κάποιες φορές λέω να πάω ένα ταξίδι μόνο για να.. να μου φύγει αυτή η νοσταλγία, δεν είναι ότι έχω κάποια ανάγκη να πάω.
ΦΑ: Αν ήσασταν ελεύθερη και ερχόσασταν εδώ, χωρίς να είστε παντρεμένη θα μπορούσατε να παντρευτείτε Έλληνα;
Πολλοί, πολλές νέες έχουν παντρευτεί Έλληνες, δεν υπάρχει αυτό το.. δηλαδή απαγορευμένο μήλο, πώς να το πω..
ΦΑ: Ναι
...για Αλβανίδες. Δεν μπορώ να πω ότι θα παντρευόμουν γιατί δεν ξέρω (γελάει).
ΦΑ: Ναι..
...αλλά δεν είναι κάτι που, που οι άλλες ας πούμε δεν θα μπορούσαν να το κάνουν και το κάνουν κιόλας...
ΦΑ: Ναι
Και Αλβανίδες παίρνουν Έλληνες
ΦΑ: Εσείς πώς το βλέπετε αυτό;
Εγώ θετικό, δεν υπάρχει λόγος να μην, ανθρώπινο είναι, άνθρωποι εμείς, άνθρωποι εσείς, κάποια.. κάποιες παρόμοιες χαρακτήρες.. χαρακτήρα έχουμε, Βαλκάνιοι είμαστε...(γελάει)
ΦΑ: Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Από σχέδια δεν μπορώ να κάνω πολλά, προς το παρόν έχω την [δουλειά], σκέφτομαι τι θα, τι θα γίνει το παιδί μου γιατί δεν ξέρω πώς θα πάει..
ΦΑ: Τι ονειρεύεστε για το παιδί;
Ξέρω 'γω, αυτή λέει, την την βλέπω σε πολλά κατευθύνσεις, πώς να το πω, της αρέσει η μουσική, της αρέσει να ζωγραφίζει, της αρέσει η.. πώς να το έλεγα, να γίνει ηθοποιός ξέρω εγώ, είναι πολύ...
ΦΑ: Θέλει να μείνει εδώ;
Αυτή; Αυτή θέλει και εδώ και εκεί. Γιατί τα έχει ζήσει και τα δύο. Δεν μπορώ να πω, δεν μπορώ, δεν μπορεί να πει η Κ. οτι θέλω να γυρίσω εκεί και να.. και να είναι και εκεί να.. να μη λέει ότι θέλω και στη Θεσσαλονίκη. Το ίδιο, έχει μπερδευτεί και το παιδί τώρα
ΦΑ: Έτσι ..θέλετε να, τι ονειρεύεστε έτσι να κάνει, τι θα θέλατε να γίνει εσείς;
Να γίνω, ποια εγώ ή η..
ΦΑ: Η κόρη σας, η κόρη σας.
Η κόρη μου; Η κόρη μου να... θέλω να γίνει, να είναι καλά με την υγεία της, να μεγαλώσει σωστά, να κάνει κάποιες σπουδές και να μην υποφέρει ας πούμε αυτά τα χρόνια που έζησα εγώ, να μην, ε, να μην αναγκαστεί ας πούμε να πάρει το δρόμο και να.. να μην έχει τίποτα ας πούμε να ξεκινήσει απ' την αρχή όπως ξεκίνησα κι εγώ. Αυτό θέλω, θέλω να δουλεύω για να έχει κάτι, κάποια βάση αυτή, να μην είναι...να είναι και κάπως ανεξάρτητη ας πούμε, να μην.. ξέρω εγώ, όπως κάθε γονείς που θέλει για το παιδί, δεν είναι κάτι ξεχωριστό.
ΦΑ: Η εμπειρία αυτή της μετανάστευσης νιώθετε ότι σας έχει αλλάξει;
Ναι, μ' έχει αλλάξει...
ΦΑ: Ως προς τι;
...δηλαδή έχω γίνει πιο σκληρή πιο αγχωμένη, είμαι πιο αγχωμένη και είμαι πιο νευρική, δηλαδή είμαι, δεν είμαι ήρεμη πια όπως ήμουν. Και και νιώθω ανασφάλεια, δεν είμαι σίγουρη ότι τι θα ίνει αύριο και αυτό το..
ΦΑ: Τι φοβάστε, γιατί, αφού η δουλειά που έχετε, δεν.. δε σας δίνει τη σιγουριά του μόνιμου;
Δεν ξέρω όμως, δεν, καμία δουλειά δεν είναι σίγουρη
....
ΦΑ: Τι νομίζετε ότι δεν πετύχατε εδώ που ήρθατε; Τι θα θέλατε να κάνετε και σε τι οφείλεται αν δεν πετύχατε σε κάτι;
Κοίταξε εγώ κάνω ένα υπολογίζω ας πούμε τα δώδεκα χρόνια που έκανα εδώ σαν μετανάστρια θα μπορούσα να κάν..να είχα κάνει ένα άλλο πανεπιστήμιο, αλλά αυτό στην αρχή δεν μπορούσα να το κάνω, ούτε καν το σκέφτηκα ας πούμε, δεν τολμούσα να το σκεφτώ, γιατί γλώσσα δεν ήξερα, δεν είχα κανένα να με συντηρεί να με κρατήσει, δηλαδή αναγκάστηκα να μη κάνω αυτό το όνειρο να κάνω πανεπιστήμιο, αλλά αν ήτανε ας πούμε αν θα ερχότανε κάποιος που λες εσύ τους άλλους να πάνε έξω καλύτερα είναι, το καλύτερο είναι να κάνουν κάποιες σπουδές αυτό είναι κέρδος δηλαδή.
ΦΑ: Ναι αλλά όταν υπάρχουν όμως ανάγκες....
Άμα υπάρχουν ανάγκες δεν μπορείς, αλλά θέλω να πω, αυτό θα το ήθελα ας πούμε να μη πάνε δώδεκα χρόνια χαμένα, σαν να είναι τρία πανεπιστήμια όχι δύο ή ένα που θα μπορούσα να κάνω, αυτό θα ήτανε ένα κέρδος για μένα αν θα μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο.
ΦΑ: Θεωρείτε ότι χάσατε κάποια χρόνια δηλαδή;
Έχασα, φυσικά, έχασα. Έχασα αλλά και κέρδισα. Κέρδισα εμπειρία αλλά έχασα...έχασα κάποιες δυνάμεις πώς να το πω, έδωσα κάποιες δυνάμεις από τα νιάτα μου.
ΦΑ: Τι, σε τι, γιατί μετανιώνετε; Για ποια πράγματα μετανιώνετε;
Που ήρθα εδώ;
ΦΑ: Γενικά στη ζωή
Κοίταξε ,δεν,δεν μπορώ να πω ότι μετανιώνω για κάτι που έκανα, έτσι τα έφερε η ζωή, αλλά το θέμα είναι να συνεχίζουμε μπροστά και καλύτερα, δεν μπορείς να πεις ότι μετάνιωσα που ήρθα, αυτό ήτανε γραπτό πώς να πω, αναγκάστηκα....
ΦΑ: Τι θα μου λέγατε;
Δεν εξαρτάται από μένα δηλαδή γιαυτό δεν μπορώ να πω ότι μετάνιωσα, δεν ήταν στο χέρι μου.
ΦΑ: Σαν κατακλείδα τι θα θέλατε να μου πείτε; Σαν κάτι τελευταίο.
Να σας πω κάτι γενικό δηλαδή;
Όχι, ότι θέλετε εσείς, τώρα που τελειώνουμε.
Εγώ θα έλεγα ότι να μην υπάρχει πια μετανάστευση, να είναι ο καθένας ευτυχισμένος στη χώρα του, αλλά δυστυχώς αυτό δεν γίνεται, είναι πια μια ουτοπία, δεν ξέρω τώρα πως είναι πραγματικότητα είναι δύσκολα περνάμε δύσκολο καιρό, δύσκολα χρόνια, αλλά εύχομαι και για μένα και για όλους που είναι μετανάστες να γυρίσουν πίσω στη χώρα τους, να κάνουν να χτίσουν να συνεχίσουν τα όνειρα που λες που αφήσανε στη μέση τους και να τα συνεχίσουν στη χώρα τους. Αυτό εξαρτάται από αυτούς και από τη κυβέρνηση εκεί που κυβερνάει μια χώρα που είναι δύσκολο τώρα να... κατά κάποιο τρόπο είναι αυτή υπεύθυνη που κατέρεψε η Αλβανία η χώρα και αναγκαστήκανε οι άνθρωποι να πάνε να πάρουν το δρόμο τους.
ΦΑ: Θέλω να σας ρωτήσω κάτι. Αν χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί αυτό το υλικό για το πανεπιστήμιο θα διατηρηθεί φυσικά η ανωνυμία, εννοείται αυτό, έχετε κάποια αντίρρηση ως προς αυτό;
Για ποιο; Τι να...
ΦΑ: Να χρησιμοποιηθεί το υλικό αυτό.
Να χρησιμοποιηθεί που; Για...
ΦΑ: Για την έρευνα ναι.
Για την έρευνα. Ναι, να το χρησιμοποιήσετε δεν έχω πρόβλημα.
