Φύλο και Μετανάστευση
Μετανάστριες από την Ανατολική Ευρώπη
Εισαγωγή |
Ύλη του μαθήματος |
Βιβλιογραφία |
Εργασίες |
Ερευνητική ομάδα |
Συνεντεύξεις |
Συνέντευξη με τις Ρόζα και Άννα
Ρόζα και Άννα |
Αποσπάσματα από τη συνέντευξηΤη συνέντευξη πήρε η Όλγα Σεβαστίδου (ΣΟ) στις 7/12/2003 στο Βόλο. |
ΣΟ: Λοιπόν ε... ας αρχίσουμε από το που γεννήθηκες και που... στην Αλβανία.
ΡΟ: Εγώ... γεννήθηκα στην Αλβανία σ' ένα χωριό, ε... στην Κορυτσά, γεννήθηκα από '90 όχι '68, '68...
ΣΟ: Η αδερφή σου είναι μεγαλύτερη;
ΡΟ: Ε... όχι είναι πιο μικρή από 'μένα...και...
ΣΟ: Εσύ γεννήθηκες...
ΑΝ: '76
ΡΟ: Ήρθα εδώ στην Ελλάδα πριν 7 χρόνια 6 χρόνια, απ' το '97.
ΣΟ: Όλα τα χρόνια ζούσατε στην Κορυτσά, πριν έρθετε στην Ελλάδα;
ΡΟ: Ε...
ΑΝ: Όχι ζούσαμε μέχρι... '80...
ΡΟ: '90 μέχρι '90 εγκώ.
ΑΝ: ... μη συζητάς είναι το... '88, στο χωριό και μετά πήγαμε στα Τίρανα. Εντάξει εκεί ήταν αλλιώς ας πούμε... άλλο άλλο... ζωή κάνεις στο χωριό ας πούμε άλλο εκεί. Εντάξει... στο χωριό ήμασταν πιο μικροί, είχε δυσκολίες το ένα το άλλο. Ε τα περάσαμε με... όχι ας πούμε όπως περνάνε τώρα...
ΡΟ: τα παιδιά
ΑΝ: ...τα δικά μου τα παιδιά. Δυσκολίες ας πούμε... και στο σχολείο δυσκολίες να ... και στα παιχνίδια και...
ΡΟ: Στη δουλειά και...
ΑΝ: ...στη δουλειά...
ΡΟ: και στο σπίτι.
ΑΝ: να πούμε το παιδί μου όλη τη μέρα κάθεται, κάνει ό,τι θέλει, με 'μας ήταν αλλιώς. Είχαμε... έναν σειράν ας πούμε θα βοηθάμε κάτι...
ΡΟ: Ελευθερία δεν είχαμε, ούτε απ' το κράτος ούτε...
ΑΝ: ...ας πούμε να κάνουμε... Εντάξει τότε δεν ...
ΡΟ: Ε τέτοια εποχή ήτανε
ΑΝ: Κοίταξε και εμείς οι μικροί... δεν δεν ήξερες τι να κάνεις, ας πούμε στο κράτος που... που δε που σε βοηθάει ο κράτος για κάτι, ε μικροί τι θα κάνεις. Όμως δεν είχες βο δεν είχες βοήθεια ας πούμε ούτε στα παιχνίδια, ούτε... δεν είχες βοήθεια... για πάντα, ούτε ούτε να πας κάπου να διασκεδάσεις το ένα τ' άλλο, ε ήταν σαν τα ίδια σαν ...προγραμματισμένα.
ΣΟ: Αυτό και στα Τίρανα και στο χωριό;
ΑΝ: Στο χωριό ήταν αλλιώς. Εντάξει ήρθε και... η αλλαγή που ήταν, μετά ήταν αλλιώς, μετά...
ΡΟ: Αλλάξαν τα πράγματα
ΑΝ: ...αρχίζαν να αλλάξουν τα πράγματα.
ΣΟ: Η αλλαγή...
ΡΟ: Μπήκε η δημοκρατία...
ΣΟ: ...αν θυμάμαι καλά ήταν το '91 έτσι δεν είναι;
ΡΟ: Ναι ναι
ΑΝ: '91 όμως είχαν πα, πριν δύο τρία χρόνια είχε κάτι...
ΡΟ: Μαλακώσαν τα πράγματα
ΑΝ: ...μαλακώσαν τα πράγματα.
ΡΟ: Πριν ήταν πιο σκληρά τα πράγματα στην Αλβανία...
ΑΝ: Ναι
ΡΟ: Και στα Τίρανα δεν ήταν όπως είναι τώρα.
ΑΝ: Εντάξει είχε και δυσκολίες ας πούμε... στο σπίτι είχε δυσκολίες αν συναντούσα ήμουνα... σπίτι να έχεις το δικό σου δωμάτιο... να πας έξω ας πούμε να βάλεις κάποιο ρούχο, γιατί ήταν τα χρόνια που έτσι ήταν να βλέπεις μόνο τα παιχνίδια στα... να πας έξω, αλλιώς ήταν να πας έξω ας πούμε εγκώ θέλω... να είμαι σε' ένα κάτι αλλιώς, εμ... έχω ευκολίες άλλα πράγματα τώρα, τότε αυτά είχες ας πούμε να διασκεδάσεις, (...;), να πας έξω... Ε! και δεν ήξερες πολλά πράγματα...
ΡΟ: Δεν ηξέραμε πολύ πράγματα, εδώ μάθαμε περισσότερα εδώ στην Ελλάδα και οι γκονείς ε δεν ήξεραν πολλά να μας... βοηθάνε.... εμείς τώρα...
ΑΝ: ...τώρα ε! δεν είχαμε και... δεν είχαμε και χρόνο.
....
ΣΟ: Είχατε πάει στα Τίρανα... για για ποιο λόγο είχατε πάει απ' το χωριό στα Τίρανα;
ΑΝ: Ε βέβαια είχε... ευκολίες σε όλα...
ΡΟ: Γιατί αλλάξαμε μέρος, που πήγαμε μετά στα Τίρανα;
ΣΟ: Ναι
ΡΟ: Επειδή στα Tύραννα είχε περισσότερα δουλειά...
ΑΝ: Και δουλειά και...
ΡΟ: ...και σχολεία και... πώς να πω η ζωή ήταν πιο... λίγο σα μοντέρνα να λέμε. Πιο πολυτέλεια...
ΣΟ: Ε... στα στα Τίρανα...
ΡΟ: ...νοσοκομεία και θεάτρα και... όλα...
ΑΝ: Όλα ήταν πιο εύκολα ήταν κοντά ας πούμε...
ΡΟ: ...πιο εύκολα είχε απ' όλα και (...;)
ΑΝ: Είχε στο χωριό ας πούμε είχε δεν είχε νοσοκομείο, ήταν ένα μικρό ας πούμε και ήταν...
ΡΟ: Σαν ένα ιατρείο μόνο... νοσοκόμα είχανε.
ΑΝ: ...ένα ας πούμε όπως είναι εδώ μια να πας στο... σε μια... (το λέει στα αλβανικά) ε...
ΡΟ: Βοήθ γρήγορο βοήθεια
ΣΟ: Α... ναι κατάλαβα ναι...
ΑΝ: ...βοήθεια αυτό ήταν ας πούμε έχω κάτι πάω έτσι ήταν...
ΣΟ: Στα εξωτερικά ας πούμε... αυτά...
ΑΝ: Ναι ναι
ΡΟ: Είχαμε μόνο... πως το λένε τζυμνάζιο, λύκειο δεν είχαμε α...
ΑΝ: Πρέπει να ταξιδέψεις μία ώρα μιάμιση ώρα να πας να...(...;)
ΡΟ: Εκεί που περνούσαμε...τζιμνάζιο το λέτε εσείς τζιμνάζιο εδώ, εμείς πήγαμε μία ώρα με τα πόδια περισσότερο από μία ώρα και... δύο ώρες γυρίζαμε, γιατί ήταν... όταν κατεβούσαμε ήταν έτσι όταν πήγαμε ήταν έτσι...
ΣΟ: Ανηφόρα
ΡΟ: Ναι
ΣΟ: Και είπατε ότι εκεί πήγατε, πότε στα Τίρανα το...;
ΑΝ: Το '88...
ΣΟ: '88
ΑΝ: ...μετά πήραμε... το σπίτι που νοικιάζαμε το σπίτι (...;)
ΡΟ: Όμως ε... τότε δεν μπορούσαμε... να αλλάξα να αλλάξεις... μέρος. Ας πούμε εμείς ε... ήμασ...
ΑΝ: Ηθελάμε πιο νωρίς να φύγουμε απ' το χωριό και δεν μπορούσαμε...
ΡΟ: ...δεν ήταν νόμοι...
ΑΝ: Κατάλαβες;
ΡΟ: ...να αλλάξεις περιοχή για...
ΣΟ: Σας εμποδίζανε να πάτε δηλαδή στα... σε άλλη περιοχή.
ΡΟ: Ναι ναι ναι
ΣΟ: Και το '88 έληξε αυτή αυτός ο περιορισμός ή απλώς εσείς...
ΑΝ: Αρχίζαν έτσι... είχε ευκολίες μετά... αρχίζανε (...;)
ΡΟ: Ακριβώς ήταν απ' τη '90
ΑΝ: ...κατάλαβες, επειδή ήταν... εντάξει '90... εντάξει όμως είχε...
ΡΟ: Πριν '90 δύο τρεις χρόνια μαλακώσαν τα πράγματα...
ΑΝ: Μαλακώσαν
ΡΟ: ...δεν άρχιζαν πολύ να ρωτάνε να... μποδεύουν (εμποδίζουν) και τέτοια.
ΑΝ: Εντάξει στο χωριό ήταν πιο δύσκολο. Είχε ήταν στο χωριό είχε μέχρι αργά αργά ήταν
ΡΟ: Στα χωριά έδωσαν ε... περισσότερες σημασίες ε... πολιτικά... κατάλαβες;
ΣΟ: Ναι ναι
ΡΟ: Ε τέτοια αλλά θρησκεία και τέτοια δε γνωρίζαμε εμείς στην Αλβανία. Είχαμε ένα πράγματα που δεν γνωρίζαμε μισλιμάνοι ποιος είναι ... μισλιμάνοι και πως το λένε το... καθολίκοι και...ορθοδόξοι δεν δόσαμε σημασία ένα με τον άλλο τι είναι και... κατάλαβες; Δεν είχε τέτοια... ρατσι ρατσισμό πως το λένε, περισσότερα είχε... πολιτικά πράγματα αυτά να μας ε... φοβίζαν περισσότερο. Ε και...
ΑΝ: Δεν είχαμε ας πούμε... ήταν δύσκολο να... κάνεις(...;) δε βρίσκεις ότι θέλεις ας πούμε...
ΡΟ: Τρόφιμα...
ΑΝ: ...και τρόφιμα και στα... άλλα τα πράγματα. Ας πούμε ήθελα κάτι ένα μπλουζάκι να μην το έχεις εσύ, εκεί ήταν έτσι.
ΣΟ: Όλα τα ίδια
ΑΝ: Περίπου όλα τα ίδια.
ΡΟ: Και αρκετά δεν είχε
ΑΝ: Και αρκετά δεν είχε πρέπει να τραβήξεις να...
ΡΟ: ούτε τρόφιμα ούτε...
ΑΝ: ...και να είχες λεφτά να τραβήξεις να ... πάρεις κάτι που δεν είχες. Ε μετά μαλακώσαν τα πράγματα, από τότε που μπήκε ο Μπερίσας. Ε... ε πιο πολύ από τότε... '88 ήταν που ανοίξαν οι πρεσβείες;
ΣΟ: Ε... ναι
ΡΟ: Ε απ' τη '90
ΑΝ: '90 είναι ή '88 το '89...
ΡΟ: εννιά
ΑΝ: ...εννιά ναι από τότε αρχίζαν τα πράγματα... αλλιώς το '90 καλύτερα και κάθε χρόνο πιο καλύτερα πιο...
ΡΟ: Το καλύτερο χρόνο που ήταν στην Αλβανία μετά τις... '90...
ΑΝ: '91 ήρθε ο...
ΡΟ: ... δύο, τρία, ε... περίπου τέσσερα μέχρι πέντε ('92,'93,'94,'95) χρόνια περάσαμε καλά
ΑΝ: Περάσαμε ό,τι πρέπει
ΡΟ: Ό,τι πρέπει
ΑΝ: Το '92 ήρθαμε με τον αδερφό μας εδώ;
ΡΟ: Ναι προχωρήσει πάρα πολύ η Αλβανία... ε... τέτοια καιρό και μετά όταν άνοιξαν κάτι...πυραμίδες; Πυραμίδα;
ΣΟ: Α! στο χρηματιστήριο λέτε;
ΡΟ: Ναι
ΑΝ: Ε τότε... άρχισε που είχε φασαρίες από τότε.
ΡΟ: Ε... μέχρι τότε θα 'ταν αυτό '97 ε τότε αρχίζαν φασαρίες ε αρχίζαμε και εμείς ένα με τον άλλο να μαλώσουμε και να μαλώνουμε οι Αλβανοί με το Βόρειο Έπειρο, και μετά δώσανε αρχίζαν να δώσανε ποιος είσαι εσύ εσύ μισλιμάνος και εγκώ καθο...
ΣΟ: Χριστιανούς
ΡΟ: ...ε τότε άρχιζαν τα πράγματα. Ε... και αυτό δεν ήρθαν απ' το λαό περισσότερο απ' το κράτους και τους μεγάλους.
ΣΟ: Η οικογένειά σας πόσα μέλη είχε; Ε... οι γονείς ας πούμε... δύο γονείς και τα παιδιά πόσοι ήσασταν;
ΑΝ: Τρία αδέρφια και ένα αδερφό.
ΣΟ: Και μένατε όλοι μαζί στο σπίτι με τους παππούδες γιαγιάδες, μόνοι σας...;
ΑΝ: Όχι όχι ε... ο μπαμπάς μας ήτανε μεγάλος. Κατ' αρχήν είχαμε σπίτι, είχαμε... ένα δωμάτιο τα κορίτσια στο χωριό...
ΣΟ: Τρία κορίτσια έτσι;
ΑΝ: ...ναι τρία κορίτσια σε ένα δωμάτιο, ο αδερφός μου και η μαμά μου και ο μπαμπάς αλλού... ε είχαμε δεν ήταν σαλόνι τραπεζαρία όπως είναι εδώ, είχαμε ένα πιο μεγάλο από αυτό, όμως ήταν σα σαλόνι και... είχαμε την κουζίνα αλλού, ας πούμε δίπλα.
ΡΟ: Και το μπάνιο
ΑΝ: Ε... κουζίνα και το μπάνιο.
ΣΟ: Αυτό στο χωριό...
ΑΝ: Στο χωριό ναι. Α μεγάλη αυλή, α... χωράφια αυτά είχαμε τέτοια...
ΡΟ: Όμως όχι δικό μας τα χωράφια. Είχανε οι παππούδες...
ΑΝ: Γύρω γύρω δικό ε δικό μας ήτανε γύρω γύρω
ΡΟ: ε είχαμε περίπου...πόσα είχαμε
ΑΝ: 500 μέτρα
ΡΟ: 500; 500-600 μέτρα είχαμε... είχαμε και χωράφια όμως όλοι μαζί, ήταν όλα κρατικά. Και με παππούδες που είπε πως ζούσατε... είχε οικογένεια που ζούσαν και με... παππούδες κατάλαβες;
ΑΝ: Περισσότερο ήταν με μικρά παιδιά(...;)
ΡΟ: Ναι. Οι... παππούδες στη... στην Αλβανία πάντα ζουν με τα παιδιά ποιος ήταν πιο... με τα αγόρια...
ΑΝ: Ο τελευταίος.
ΣΟ: Με το μικρότερο
ΡΟ: Ποιος ε... ήτανε τελευταίος.
ΑΝ: Εντάξει μετά όταν πήγαμε στα Τίρανα ε πήραμε απ' την αρχή πήραμε ένα διαμερίσμα με ενοίκιο. Και εκεί... τόσα δωμάτια είχαμε δύο κρεβατοκάμαρα...
ΡΟ: τρία (ή μία δεν ακούγεται καθαρά)
ΑΝ: ...τρία (ή μία) κρεβατοκάμαρα και σαλόνι. Σαλόνι...
ΡΟ: Και κουζίνα
ΑΝ: ... η κουζίνα ήταν εκεί. Ας πούμε ένα σαν αποθήκην ας πούμε ε... τη μπάνιο μέσα, μετά... αρχίζαμε να φτιάξουμε το σπίτι μας.
ΡΟ: Πήραμε οικόπεδο
ΑΝ: Ε ήρθαμε και εδώ
ΣΟ: Στα Τίρανα ξεκινήσατε να φτιάξετε σπίτι
ΡΟ: Ναι
ΑΝ: Ναι. Φτιάξαμε ε ήρθαμε εδώ πρώτα δουλέψαμε... δυο χρόνια ο αδερφός μου μετά να μας πούνε εμένα και την άλλη αδελφή (παρεμβαίνει ο γιος της Άννας και δεν ακούγεται τι λέει η Άννα) ... έμεινα απάνω και φτιάξαμε ωραίο σπίτι. Πήραμε εκεί περίπου οικόπεδο 600-700 μέτρα μέσα στα Τίρανα, φτιάξαμε ωραίο σπίτι (διώροφο;) τώρα. Καθένα το παιδί και από ένα δωμάτιο. Εντάξει εγώ τώρα είμαι παντρεμένη, εγώ είμαι παντρεμένη, ο αδερφός μου παντρεύτηκε, ήταν που παντρεύτ το σπίτι έχει φτιάξει από τότε που... είμασταν ας πούμε εγώ 13 χρονώ
.....
ΣΟ: Και τελειώσατε το Δημοτικό στο χωριό στη...
ΡΟ: Στο χωριό ναι
ΣΟ: Στην Κορυτσά. Και μετά Γυμνάσιο πήγατε στη στα Τίρανα;
ΡΟ: Ε γκυμνάζιο, όπως εσείς λέτε γκυμνάζιο και μετά Λύκειο.
ΣΟ: Ναι ναι
ΡΟ: Ε πήγαμε στο άλλη χωριό, ήτανε ένα χωριό πιο μεγάλη...
ΣΟ: Δίπλα
ΡΟ: ...ναι, που όλα τα χωριά γύρω – γύρω πηγαίναμε εκεί, στ' άλλο το... εκεί τελειώσαμε και... γκυμνάζιο και Λύκειο. Εγώ την έχω κάνω... νυχτερινό, ναι. Η... κοπέλα μετά εσύ πήγες στη Σκόπελο;
ΑΝ: Πήγα...
ΡΟ: Μόλις τελειώσει το... Γυμνάσιο εκεί μετά πήγες...
ΑΝ: ...μετά πήγα δύο χρόνια πήγα... σε άλλο χωριό, που είναι στο βόρειο (...;) ας πούμε. Πήγα εκεί είχαμε αρχίζαν τις φασαρίες μετά, το τέλειωσα στα Τίρανα.
ΣΟ: Ε... στο...
ΑΝ: Να μη βγεις, να μη να το (...;) ας πούμε, εδώ είναι ε τώρα θέλω πάω κάτω για καφέ, πάμε για καφέ; Είχε κάποια καφενεία (...;)
ΡΟ: Όμως όχι να πάνε τα κορίτσια.
ΣΟ: Δεν πήγαιναν τα κορίτσια.
ΡΟ: Όχι
ΣΟ: Και στα Τίρανα;
ΡΟ: Και στα...
ΑΝ: Σπάνια
ΡΟ: ...σπάνια.
ΑΝ: Ας πούμε εγώ ήμουνα είχα πάει...
ΡΟ: Χωρίς να μας συνοδέψει κάποιος.
ΑΝ: ... ήταν κάποιος ο μπαμπάς και η μαμά.
ΡΟ: Δεν πήγαμε
ΑΝ: Ε και...
ΡΟ: Η ζωή στο χωριό ήταν λίγο πιο πιεσμένη, όχι λίγο όμως αρκετά
ΑΝ: ...αρκετά
ΡΟ: ... κλεισμένος, ο... στα Τίρανα λίγο αλλιώς, όμως πάλι όχι όπως εδώ.
ΑΝ: Ήρθαν και ήρθαν και τα χρόνια έγινε και η αλλαγή...
ΡΟ: Ναι εντάξει. Και στο χωριό... στο πόλη δεν ήταν τόσο ελευθερία.
ΑΝ: Μέχρι και τα 13 χρονών που θυμάμαι εγώ, μετά όπως κάνουμε εδώ ας πούμε, όπως κάνουμε εδώ... είχαμε και εδώ μετά τα πράγματα... ας πούμε σε... άλλο... οικογένεια ε... σε άλλη οικογένεια δεν ήταν ας πούμε η μαμά, γιατί δεν είχε δεν είχε ιδέες ή ο αδερφός δεν είχε τε... δεν είχε πά ε... πάει κάπου. Μόνο ήρθε ο μπαμπάς εδώ, είδε έμαθε...
ΡΟ: Έμαθε τα πράγματα, πως είναι...
ΑΝ: ...δεν ήταν ο μπαμπάς κλειστός ας πούμε έμαθε.
ΣΟ: Πρώτος ήρθε ο μπαμπάς σας εδώ;
ΑΝ: Ήρθε ο αδερφός μας, μετά ήρθα εγώ, ήρθε ο αδερφός μου με τον αδερφό μου δούλεψα στη Σκόπελο και η αδερφή μου και ο μπαμπάς.
ΡΟ: Ας πούμε εμείς ε... ήμαστε μια οικογένεια, εγώ είμαι πιο μεγάλη... έχουμε 7 χρόνια διαφορά με την Άννα; Ε... αλλιώς μεγάλωσε η Άννα αλλιώς εγώ, κατάλαβες; Πιο ανοιχτή είναι η Άννα παρά εμένα. Εγώ είμαι ακόμα με... τα παλιά πράγματα. (γέλια)
ΑΝ: Με το παππού (γέλια)
ΡΟ: με το...ούτε τη μαμά με το παππού, όπως λέει και η Άννα (γέλια). Κατάλαβες;
ΑΝ: Είναι και... στη φύση, είναι αλλιώς ας πούμε.
ΡΟ: Ε... και στη φύση και μεγάλωσα με τέτοια πράγματα και δε μπορώ να αλλάξω ακόμα... είναι σαν...
ΣΟ: Ε... ε... στο σπίτι, ε... τις σημαντικές αποφάσεις ε... ποιος τις έπαιρνε;
ΡΟ: Ε εντάξει...
ΣΟ: Ας πούμε όταν πήρατε την απόφαση να μετακινηθείτε και να πάτε στα Τίρανα;
ΑΝ: Ναι. Πρώτα πρώτα ο μπαμπάς και η μαμά από εκεί να πούμε πίσω. Εντάξει είχαμε έτσι δεν είχαμε πρόβλημα. Είχε οικογένειες που πρέπει να λέει ο άντρας και... έτσι, δεν είχαμε τέτοια πράγματα εμείς;
ΡΟ: Δεν είχαμε εμείς μπορούσαμε να τα βρούμε ο ένας τον άλλο.
ΑΝ: Μεταξύ και... και... ο αδερφός μου όταν ήθελε να φύγει για την...
ΡΟ: Και απ' τη μικρή εμείς πήγαμε τακτικά στα Τίρανα, είχαμε ένα... θείο γιατρός και εκεί... είδαμε που... με τα παιδιά τους θείος κατάλαβες; Ήταν πιο...
ΑΝ: Είχαν μορφωθεί ας πούμε είχαμε μάθει.
ΡΟ: ...μορφωμένοι και ηθέλαμε και εμείς να παρακολουθούμε τα παιδιά...
ΑΝ: Είχε οικογένειες ας πούμε που... ήθελε ο άντρας να γίνει έτσι έτσι.
