Θέματα αρχαίας κεραμικής τεχνολογίας και
πειραματισμοί για την αναπαραγωγή της αρχαίας κεραμικής
Βόλος, 28-30 Σεπτεμβρίου 2007
Περιλήψεις ομιλιών
«Από τον πηλό στο αγγείο: Η διαδικασία παραγωγής αγγείων στην εικονογραφία των αρχαϊκών και κλασικών»
Α. Χατζηδημητρίου (Δρ. Αρχαιολόγος, Β' Ε.Π.Κ.Α.)
Στην εισήγηση αυτή θα επιχειρηθεί η παρουσίαση της διαδικασίας παραγωγής αγγείων, όπως αυτή αποτυπώνεται στην κορινθιακή και αττική εικονογραφία των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων. Πιο συγκεκριμένα, οι παραστάσεις στα μελανόμορφα πήλινα αναθηματικά πλακίδια από τα Πεντεσκούφια Κορίνθου σε συνδυασμό με το πλούσιο εικονογραφικό υλικό των αττικών αγγειογραφιών συντελούν στον σχηματισμό μιας ολοκληρωμένης εικόνας για την άσκηση της κεραμουργίας κατά την αρχαιότητα. Στα μεν κορινθιακά πλακίδια του 7ου – 6ου αι. π.Χ. αποτυπώνονται όλες σχεδόν οι φάσεις κεραμουργίας, από την εξόρυξη και την επεξεργασία του πηλού μέχρι και την όπτηση αγγείων σε κεραμικό καμίνι, στις δε παραστάσεις κεραμουργίας της αττικής αγγειογραφίας το πλάσιμο των αγγείων στον κεραμικό τροχό και η διακόσμηση των παραγόμενων προϊόντων που, ως επί το πλείστον, ανήκουν στην κατηγορία των συμποσιακών αγγείων.
Από τις αττικές παραστάσεις αντλούμε σημαντικές πληροφορίες για την οργάνωση των κεραμικών εργαστηρίων, στα οποία ο καταμερισμός εργασιών, στις περισσότερες περιπτώσεις, ήταν ανάλογος με την ηλικία του εργαζόμενου. Έτσι με το πλάσιμο των αγγείων καταπιάνονταν άνδρες ώριμης ηλικίας, βοηθούμενοι στο γύρισμα του κεραμικού τροχού από νεαρούς, ενώ οι υπόλοιποι, επίσης νεαρής ηλικίας, βοηθοί αναλάμβαναν άλλες δευτερεύουσες κεραμουργικές εργασίες.
Η αξιοσημείωτη παρουσία στην αττική αγγειογραφία παραστάσεων κεραμικών εργαστηρίων στις οποίες εικονίζονται, ως επί το πλείστον, συμποσιακά αγγεία, ένα κατεξοχήν εμπορεύσιμο προϊόν, θα μπορούσε να αποδοθεί στην πρόθεση των κεραμέων να προβάλουν, μέσω της αγγειογραφίας, προϊόντα του εγχώριου και εξαγωγικού εμπορίου με απήχηση στο αγοραστικό κοινό.