Βασιλική Κράββα (Παν. Θεσσαλίας)
Η συντήρηση κοινών μνημονικών τόπων ως συστατικό στοιχείο της συλλογικότητας: η περίπτωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης

Η παρουσίαση πραγματεύεται τη διαχείριση της μνήμης και της λήθης από την εβραϊκή κοινότητα Θεσσαλονίκης. Αναλύει πώς το παρελθόν - μέσα από την επιλεκτική επίκληση, τροποποίηση ή αναίρεσή του - χρησιμοποιείται για την "κατασκευή" ενός επιθυμητού παρόντος και τη δημιουργία μιας ρητορικής της συνέχειας, συστατικό της συλλογικότητας και της άρθρωσης ενός ιδιαίτερου πολιτισμικού λόγου. Στη σημερινή Θεσσαλονίκη του 1.000.000 και πλέον κατοίκων η εβραϊκότητα της πόλης ακούγεται πολύ μακρινή, σχεδόν ένα κομμάτι της ιστορίας της που μόλις τα τελευταία χρόνια "ανακαλύφθηκε" ως δια μαγείας. Σημαντική αφορμή η χρονιά 1997, η χρονιά που η Θεσσαλονίκη στέφτηκε πανηγυρικά Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και έπρεπε για να δικαιώσει τον τίτλο της να "ανανήψει" και να αποκαλύψει άλλες ιστορίες, πέρα από αυτές που επιτρέπει το δημόσιο εθνικό αφήγημα. Και η άλλη πλευρά, ο αντίλογος σε αυτή την "κατασκευασμένη" λήθη είναι η μνήμη του εβραϊκού παρελθόντος που η Κοινότητα συντηρεί. Οι ίδιοι οι Εβραίοι ως μέλη οικογενειών αναμοχλεύουν, συντηρούν και προάγουν την ιδιαίτερη ταυτότητά τους με την ανάκληση μνήμης και "παραδόσεων" μέσα από την επανάληψη των εορτασμών και την προσπάθεια για διατήρηση των "γνήσιων Σεφαραδίτικων" αλλά και εβραϊκών στοιχείων τους. Έτσι οι μνημονικοί τόποι γίνονται υπόθεση κοινή και το δημόσιο αφήγημα οικειοποιείται, μετατρέπεται σε ιδιωτικό και αντιπαρατίθεται με το άλλο, το επίσημο δημόσιο αφήγημα

© 2004: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας