ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
2ο Διεθνές Συνέδριο Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας
Οι "Αγορές" και η Πολιτική
Ιδιωτικά συμφέροντα και δημόσια εξουσία (18ος-20ός αιώνας)
Βόλος, 10-12 Φεβρουαρίου 2012
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
Περιλήψεις
- Γιώργος Σταθάκης Το κράτος στη νεοφιλελεύθερη εποχή. Οι αντιφάσεις
Το κράτος, παρά την υποχώρηση του μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, πουθενά σε καμία χώρα, δεν μειώθηκε αναφορικά με το ειδικό του βάρος στην οικονομία (δημόσιες δαπάνες και έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ). Συνεπώς συνέχισε να ασκεί την οικονομική του εξουσία μέσω της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής. Με διαφορετικό τρόπο, αλλά χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις αποδυνάμωσης ή σαφούς υποχώρησης. Μετά την κρίση δε του 2008 η “επιστροφή του κράτους” αποτελεί το κυρίαρχο πρότυπο για όλες σχεδόν τις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Αυτή η αντιφατική σχέση κράτους και αγορών είναι κρίσιμη προκειμένου να αποφανθεί κανείς για τη σχέση πολιτικής και οικονομίας την εποχή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις επιχειρούν να χειριστούν αυτήν την αντιφατική εξέλιξη αγορών και κράτους, πολιτικής και οικονομίας. Οι νεοφιλελεύθερες εμμένουν στην ιδέα μιας ανολοκλήρωτης ημιτελούς αλλαγής, καθώς οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες δεν παρέδωσαν ποτέ τους κρίσιμους τομείς στον κόσμο των ιδιωτών και των επιχειρήσεων, η μικροοικονομική επανάσταση παρέμεινε δέσμια της μακροοικονομικής. Οι κεϋνσιανές προσεγγίσεις προσαρμόστηκαν στην μικροοικονομική επαναθεμελίωση των οικονομικών, αποδυναμώνοντας πολλά από τα στοιχεία της παραδοσιακής κεϋνσιανής σχολής. Οι θεσμικές προσεγγίσεις επέμειναν στην ιδέα της παράλληλης μετατόπισης των θεσμικών ρυθμίσεων στις σχέσεις κράτους και αγοράς, αγοράς και “κοινωνικής εμπέδωσης”, χωρίς να αποκλίνουν από την κεντρική ιδέα, ότι οι αγορές εκτός των θεσμών δεν υπάρχουν. Οι μαρξιστικές προσεγγίσεις επανατοποθετήθηκαν πάνω στις οικονομικές λειτουργίες του κράτους, και τη σχέση κερδών και μισθών, αποδίδοντας στην υποκατάσταση του κράτους από τις αγορές χρήματος την καθοριστική παράμετρο για τη διεύρυνση των ανισοτήτων και την οικονομική αστάθεια.
Η επισκόπηση των θεωριών αυτών επιδιώκει να αποσαφηνίσει τα κρίσιμα πεδία της αντιπαράθεσης την περίοδο της σταδιακής ηγεμόνευσης των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, αλλά και των σημείων ρήξης που προκάλεσε η κρίση του 2008. Επιζητεί μια πιο συστηματική θεώρηση των σχέσεων κράτους και αγοράς, πολιτικής και οικονομίας εν μέσω των τεράστιων αλλαγών που επέφερε στην παγκόσμια οικονομία η περίοδος 1980-2010.
