ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
2ο Διεθνές Συνέδριο Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας
Οι "Αγορές" και η Πολιτική
Ιδιωτικά συμφέροντα και δημόσια εξουσία (18ος-20ός αιώνας)
Βόλος, 10-12 Φεβρουαρίου 2012
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
Περιλήψεις
- Γιώργος Στασινόπουλος Αγορές και Πολιτική ή Αγορές χωρίς Πολιτική; Ο εξοβελισμός της πολιτικής από την οικονομία στη σύγχρονη δυτική οικονομική σκέψη
Το ζήτημα της σχέσης πολιτικής-αγορών, ή της διαπλοκής της πολιτικής σφαίρας με την οικονομική, αποτέλεσε κεντρικό θέμα διαπραγμάτευσης από τους προκλασικούς και κλασικούς οικονομολόγους, μέχρι τις μέρες μας. Αυτό, όμως, που διαφοροποιεί τη σύγχρονη διαπραγμάτευση από τις παλαιότερες είναι η παραγνώριση του εγγενούς πολιτικού χαρακτήρας της οικονομίας και η προβολή του ισχυρισμού ότι το ατελές θεσμικό πλαίσιο των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών είναι αυτό που επιτρέπει την αδιάκριτη παρέμβαση της πολιτικής στην οικονομία και τη διαπλοκή της με ποικιλώνυμα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα. Η αντίληψη αυτή επιχειρεί να θεμελιώσει το αίτημα της "αποπολιτικοποίησης" της οικονομίας, εκφράζοντας την ανάγκη μείωσης, και σταδιακά της εξάλειψης, του ελέγχου της οικονομίας από την πολιτική, προκειμένου οι αγορές να λειτουργήσουν συνεργατικά και να εκπληρώσουν τη βασική αποστολή τους, την αποτελεσματική κατανομή των πόρων και τη διανομή του πλούτου με κριτήρια την εργατικότητα, την καινοτομία και την εκμετάλλευση των επιχειρηματικών ευκαιριών. O κανόνας στην οικονομική σφαίρα δεν είναι η ισχύς αλλά ο ανταγωνισμός· οι όποιες "πολιτικές" εκφράσεις εκδηλώνονται από την πλευρά των αγορών δεν αποτελούν παρά αντίδραση στις προσπάθειες επιβολής ισχύος της πολιτικής να παραβιάσει θεμελιακά στοιχεία της λειτουργίας τους, όπως ο σεβασμός των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και η ελευθερία των ατομικών επιλογών.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι το πρόβλημα της ισχύος εξαλείφεται με την ύπαρξη και λειτουργία του ανταγωνισμού στην οικονομική δραστηριότητα και τον διαχωρισμό της δημόσιας από την ιδιωτική σφαίρα που επιτυγχάνεται όταν το κράτος δεν εμπλέκεται στις οικονομικές αποφάσεις των ιδιωτών και των επιχειρήσεων. Η λογική αυτή εκφράζεται και σε εννοιολογικό επίπεδο, με την απάλειψη ή συγκάλυψη όσων εννοιών εκφράζουν ή υπονοούν σχέσεις εξουσίας στο χώρο των αγορών. Προς την κατεύθυνση αυτή εντάσσεται η βιβλιογραφία που αναπτύχθηκε σχετικά τόσο με τα ζητήματα που εξετάζουν τα προβλήματα που προκύπτουν από την "αποτυχία των αγορών" και των επιπτώσεών τους στην κοινωνική ευημερία, όσο και με αυτά που οφείλονται στην "αποτυχία των κυβερνήσεων" ν' αντιμετωπίσουν τις αποτυχίες των αγορών, εστιάζοντας στην ικανότητα των αγορών όχι μόνο να αυτορυθμίζονται, αλλά και να προσφέρουν δημόσια αγαθά. Τέλος, ένα βασικό μοτίβο της σύγχρονης οικονομικής ανάλυσης που εκδηλώνεται με το ρεύμα της "οικονομικής θεωρίας της πολιτικής", εξετάζει τα ζητήματα της φορολογίας και της αναδιανομής του εισοδήματος όχι ως δομικά διαφορετική αλλά ως συμπληρωματική της "οικονομικής" αντίληψης των αγορών, εστιάζοντας τα αμοιβαία οφέλη και την εθελοντική βάση στην οποία στηρίζονται τέτοιου είδους πρακτικές.
