ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
2ο Διεθνές Συνέδριο Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας
Οι "Αγορές" και η Πολιτική
Ιδιωτικά συμφέροντα και δημόσια εξουσία (18ος-20ός αιώνας)
Βόλος, 10-12 Φεβρουαρίου 2012
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
Περιλήψεις
- Χρήστος Δεσύλλας Ιδιότυποι θεσμοί μικροχρηματοδότησης και δικαιικές ρυθμίσεις στην κερκυραϊκή αγορά του 18ου-19ου αι.
Η παρούσα προσέγγιση εστιάζει στην κατάδειξη του γεγονότος ότι οι αγορές σε θεωρητικό και λειτουργικό επίπεδο δεν είναι αποδεσμευμένες από τις γενικότερες οικονομικές συνθήκες, την κοινωνική διαδικασία και το πολιτισμικό γίγνεσθαι. Η αναγκαιότητα της αναπαραγωγής του καπιταλιστικού συστήματος απαιτεί τη θέσπιση κανόνων, πρακτικών και θεσμών που επιτρέπουν στις αγορές να λειτουργούν απρόσκοπτα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση αυτό επιβεβαιώνεται μέσα από την παρουσίαση και διερεύνηση δύο βασικών συνιστωσών-παραγόντων ενός ιδιότυπου δικτύου: 1. του Monte di Pieta και 2. του Συνηγόρου των Φτωχών. Το Monte di Pieta, το οποίο συνδύαζε την τριπλή λειτουργία ενεχυροδανειστηρίου, τράπεζας και ταμείου παρακαταθηκών κατά τη διάρκεια του μακραίωνου βίου του επιχειρούσε να αντιμετωπίσει το μείγμα ένδειας και χρηματοδείας που επικρατούσε στην αγορά και την κοινωνία της Κέρκυρας. Σε περίοδο κρίσεων υπήρξε παράγοντας διαρθρωτικού ελέγχου της οικονομικής δραστηριότητας και βελτιώσεως του βιοτικού επιπέδου των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Με τη λειτουργία του εμπέδωσε:
1. Τη μετάδοση της εκάστοτε νομισματικής πολιτικής, γιατί με την οικονομική του συμπεριφορά επιδρούσε στο ύψος των επιτοκίων και στη συνολική ποσότητα του διακινούμενου χρήματος στην αγορά.
2. Την κατανομή της εγχώριας πίστεως, καθώς από τις τοπικές Αρχές υπήρχαν πρωτοβουλίες για τη συρρίκνωση ή επέκταση της καταναλωτικής πίστεως ανάλογα με τις επικρατούσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
3. Τη μεταφορά πλούτου μεταξύ των γενεών, αφού με την τήρηση συνταξιοδοτικών λογαριασμών και υπηρεσιών μετέφερε τον πλούτο από τους εργαζόμενους συνεισφορείς στους συνταξιούχους.
4. Την επέκταση υπηρεσιών διακανονισμού πληρωμών, επειδή ο διακανονισμός αποτελούσε συγγενή δραστηριότητα με τη διαμεσολάβηση.
Ο θεσμός του Συνηγόρου των Φτωχών – μια πρώιμη μορφή κοινωνικού κεφαλαίου- αποτέλεσε προσπάθεια για την μείωση της ανισότητας μεταξύ πλουσίων και φτωχών, ενώ στην οικονομική διάσταση της λειτουργίας του συνέβαλε κατά τρόπο καθοριστικό στην αποτελεσματικότερη διαχείριση και διευθέτηση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων συμβάλλοντας εμμέσως στη συνακόλουθη μείωση του κόστους συναλλαγών. Σε άμεση επαφή με την οικονομική ζωή είχε δυο καίριες λειτουργίες, οι οποίες εντοπίζονται αφενός στη λειτουργία του ως μηχανισμός εγγύησης και αφετέρου ως μηχανισμός συντονισμού. Στην εκβολή του ο θεσμός του «Συνηγόρου» δείχνει τις όψεις της επελαύνουσας οικονομίας της αγοράς και κοινωνίας στο πεδίο των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και του κόστους των συναλλαγών. Ενός κόστους που όσο μικρότερο είναι τόσο πιο αποτελεσματική κάνει την οικονομική πράξη, αλλά και τόσο πιο εκπεσμένη την έννοια της φτώχειας.
