Paper abstract
Η Αιανή στην εποχή του Σιδήρου
- Karamitrou-Mentesidi Georgia
Η Εποχή Σιδήρου εντοπίζεται σε δεκάδες θέσεις, ξεπερνούν τις 80, στον Νομό Κοζάνης. Τα περισσότερα στοιχεία για την πολιτιστική φυσιογνωμία της περιόδου αυτής αντλούμε από την ανασκαφή τάφων και τα ευρήματα παραδόσεων και περισυλλογών. Προς το παρόν μεγαλύτερη, οπωσδήποτε, πολιτιστική ομοιογένεια παρατηρούμε μεταξύ της Ύστερης Εποχής Χαλκού και των πρώιμων φάσεων της Εποχής Σιδήρου, που αντιστοιχούν με την υπομυκηναϊκή και πρωτογεωμετρική. Η διάρκειά της υπολογίζεται από το 1100-1050 ή 1000 π.Χ. ως τον 7ο π.Χ.αι. ή και λίγο αργότερα. Ως γενικά χαρακτηριστικά της εποχής μπορούμε να αναφέρουμε τη συνέχιση της άβαφης χειροποίητης κεραμεικής, αλλά και τη δυναμική παρουσία της αμαυρόχρωμης, με απλοποίηση των διακοσμητικών μοτίβων, την παράλληλη εμφάνιση του νότιου γεωμετρικού ρυθμού, τη χρήση χαλκού στα κοσμήματα και σιδήρου στα όπλα, την επικράτηση του τύπου του κιβωτιόσχημου τάφου με πλάκες, και την ποικιλία και ευρεία διάδοση των μεταλλικών κοσμημάτων, τα λεγόμενα χαλκά μακεδονικά, που συνδυάζουν επιδράσεις του βορρά και του νότου (οκτώσχημες και τοξωτές πόρπες, περόνες, περιλαίμια συμπαγή και περιδέραια με χάντρες, σπειροειδή βραχιόλια κτλ.). Οι συστάδες των τάφων αλλά και μεγαλύτερα νεκροταφεία στην Αιανή, την Κοιλάδα, καθώς και τύμβοι, που έχουν εντοπιστεί στο Ρύμνιο και σε τρεις θέσεις στο δυτικό τμήμα του Βερμίου, με πρόσβαση από τις Κοινότητες Τετραλόφου, Καπνοχωρίου-Κίσσας και Καρυοχωρίου αντίστοιχα, εντάσσονται και σ' αυτήν την περίοδο και μαρτυρούν πυκνή κατοίκηση, οργανωμένες και ακμαίες κοινωνικές ομάδες. Λίγες από τις θέσεις της Εποχής Σιδήρου σε όλο το Νομό είναι γνωστές για τα οικιστικά λείψανα και αυτά μάλλον δεν ανήκουν σε μεμονωμένα και αμιγή στρώματα αυτής της περιόδου. Ο γεωμετρικός ρυθμός δεν είναι άγνωστος στη Δυτική Μακεδονία' εντοπίστηκε στις Σαράντα Γκορτσιές Τσοτυλίου και στην Πλατανιά, καθώς και σε άλλες τρεις θέσεις (Αιανή, Σέρβια και Κρανίδια) του Νομού Κοζάνης. Η παρουσία των παραπάνω, έστω και σποραδικών, δειγμάτων της γεωμετρικής κεραμεικής στο χώρο της Άνω Μακεδονίας είναι πολυσήμαντη και δηλώνει προπάντων τη διηνεκή επικοινωνία και διείσδυση των εκάστοτε νέων πολιτιστικών στοιχείων σε μια περιοχή, την οποία η παλαιά έρευνα θεωρούσε διαχρονικά απομονωμένη πολιτισμικά. Το τέλος της λεγόμενης Πρώιμης Εποχής Σιδήρου οριοθετείται με την σποραδική, λόγω ελλιπούς έρευνας, εμφάνιση έργων κορινθιακής αγγειογραφίας και μεταλλοτεχνίας (Αναρράχη-Εμπόριο, Βελβεντό, Κοζάνη, Επαρχία Βοϊου κ.α.). Στην Αιανή η κορινθιακή κεραμεική χρονολογείται από τις αρχές του 6ου π. Χ. αιώνα και σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής, της αρχαϊκής, κατά την οποία ανανεώνονται οι πολιτιστικές ανταλλαγές με τον υπόλοιπο ελληνισμό του νότου και της ανατολής.
<< Return to the conference programme
