Paper abstract
Κεραμική βορειοδυτικού Αιγαίου στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου
- Gimatzidis Stefanos
Στις ανασκαφικές έρευνες των τελευταίων δεκαετιών στην Εύβοια οφείλεται η αρχαιολογική «ανακάλυψη» ενός σπουδαίου λαού της θάλασσας με καθοριστικό ρόλο στις ιστορικές εξελίξεις της Εποχής του Σιδήρου στη Μεσόγειο. Κάποια στοιχεία βέβαια για την ιστορία των Ερετριέων και Χαλκιδέων, κατοίκων των σημαντικότερων πόλεων του νησιού, γνωρίζαμε ήδη από τις γραπτές πηγές οι οποίες αναφέρονται βασικά στην εξάπλωσή τους στη Δύση και στο βόρειο Αιγαίο. Με τις συνεχιζόμενες ανασκαφές στην Εύβοια εμπλουτίσθηκε η αρχαιολογική γνώση με νέα στοιχεία του υλικού αιγαιακού πολιτισμού σε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του. Με τη βοήθεια των πλούσιων κλειστών, χρονολογημένων ταφικών συνόλων της πρωτογεωεμετρικής και υποπρωτογεωμετρικής περιόδου από το Λευκαντί και κάποιων στρωματογραφημένων συνόλων κυρίως της υστερογεωμετρικής περιόδου από τον οικισμό της Ερέτριας είναι δυνατόν να παρακολουθήσει κανείς για πρώτη φορά με λίγα κενά τα εξελικτικά στάδια της τοπικής κεραμικής παραγωγής. Η σημασία των παραπάνω γίνεται αμέσως αντιληπτή αν αναλογιστεί κανείς τη μεγάλη διάδοση που γνώρισε η ευβοϊκή κεραμική από τη Νινευΐ στο Ιράκ ως τη μακρινή Χουέλβα της Ισπανίας, σε αρκετές μάλιστα μη ελληνικές θέσεις, όπου η χρονολόγηση βασίζεται συχνά μόνο στα λίγα όστρακα ευβοϊκών αγγείων που βρέθηκαν σε αυτές. Την ίδια στιγμή όμως που το κέντρο βάρους της έρευνας ήταν η Εύβοια, το ενδιαφέρον για τις δύο γειτονικές της περιοχές, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, υπήρξε μειωμένο. Η κεραμική παραγωγή της Θεσσαλίας στην Εποχή του Σιδήρου είναι μέχρι σήμερα γνωστή από αρκετούς, πλούσια μεν κτερισμένους τάφους, οι οποίοι όμως περιείχαν συνήθως περισσότερους του ενός ενταφιασμούς και έτσι η χρονολόγηση της κεραμικής που συνόδευε τους νεκρούς στηρίχθηκε κυρίως σε τυπολογικές συγκρίσεις με την καλύτερα χρονολογημένη ευβοϊκή κεραμική. Στη Μακεδονία από την άλλη, η γραπτή, τροχήλατη κεραμική της Εποχή του Σιδήρου αποτελούσε πάντα ένα σύντομο και μάλλον ασαφές κεφάλαιο. Πρόσφατες ανασκαφικές έρευνες και αναλυτικές δημοσιεύσεις στρωματογραφημένων οικιστικών και ταφικών συνόλων από την κεντρική Μακεδονία έχουν αλλάξει ριζικά την εικόνα που είχαμε μέχρι σήμερα για την κεραμική παραγωγή αυτής της περιοχής. Έτσι πέρα από την ανακάλυψη της πρωτογεωμετρικής, υποπρωτογεωμετρικής και υστερογεωμετρικής μακεδονικής κεραμικής, φάνηκε ότι αυτή έχει αρκετά κονά στοιχεία με την κεραμική της Εύβοιας και Θεσσαλίας πράγμα που δικαιολογεί τη χρήση του όρου κεραμική του βορειοδυτικού Αιγαίου, όταν αναφέρεται κανείς στην κεραμική παραγωγή των παραπάνω περιοχών.
<< Return to the conference programme
