Περιλήψεις εργασιών

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Κωνσταντίνος
Προκλήσεις στην αρχαιολογία του 21ου αιώνα: εικονική πραγματικότητα, ένα σύγχρονο εργαλείο στην αρχαιολογική έρευνα. Η περίπτωση του Μινωικού νεκροταφείου στο Φουρνί Αρχανών

Η εικονική πραγματικότητα, αποτελεί ένα από τα πλέον διαδεδομένα πεδία στο χώρο των υπολογιστών, το οποίο μεταφέρει το χρήστη σε ένα σύνθετο, τεχνητό, εικονικό και κατασκευασμένο από υπολογιστή περιβάλλον. Ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα σημαντικός όχι μόνο στη μετάδοση της αρχαιολογικής γνώσης, καθώς μέσω αυτής παρουσιάζονται γνωστά αρχαιολογικά δεδομένα μέσα από μια διαφορετική οπτική γωνία, αλλά και στη διερεύνηση ποικίλων ερευνητικών προβλημάτων, τα οποία δεν είναι πάντα δυνατό να εξεταστούν με τις παραδοσιακές μεθόδους του συμβατικού αρχιτεκτονικού σχεδίου και της αρχαιολογικής φωτογραφίας. Στην Ελλάδα, αν και η χρήση της εικονικής πραγματικότητας ως εργαλείο έρευνας δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη, κυρίως λόγω της εμπορευματοποίησής της, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα έντονο ενδιαφέρον για τις αρχικά αμφισβητούμενες δυνατότητές της, οι οποίες αν χρησιμοποιηθούν σωστά, δηλαδή μέσα από έναν σοβαρό αρχαιολογικό προβληματισμό, μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στις αρχαιολογικές αναζητήσεις του 21ου αιώνα. Μέσα από την εικονική αναπαράσταση του νεκροταφείου στο Φουρνί Αρχανών, θα προσπαθήσουμε να συζητήσουμε μια σειρά από υποθέσεις που σχετίζονται με συγκεκριμένα αρχαιολογικά ζητήματα, ένα από τα οποία είναι η χρήση των ταφικών κτισμάτων και η κίνηση των ανθρώπων μέσα σε αυτά κατά τη διάρκεια των ταφών και των άλλων τελετουργιών που τις συνοδεύουν. Ταυτόχρονα, θα εξεταστούν οι σημαντικές εργονομικές μεταβολές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των διαφορετικών φάσεων της χρήσης των ταφικών κτιρίων, καθώς και τα όποια προβλήματα δημιουργούν σε μια τέτοια προσέγγιση τα υπάρχοντα ανασκαφικά δεδομένα, ιδιαίτερα όταν τα σύνολα προέρχονται από παλιές ανασκαφές. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην προσπάθεια αναπαράστασης δύο δημοσιευμένων παραδειγμάτων: του θολωτού τάφου Γ και του ταφικού κτιρίου 19, που δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για τη διατύπωση σημαντικών αρχαιολογικών προβληματισμών. Επιπλέον, με αφορμή σχετικές μελέτες κυρίως από τη Μινωική Κρήτη που συνδέουν τον προσανατολισμό των τάφων με το φως του ήλιου και/ή της σελήνης, θα παρουσιάσουμε κάποιες σκέψεις για την επίδραση του φυσικού και του τεχνητού φωτός στο εσωτερικό των ταφικών κτιρίων και θα συζητήσουμε τόσο τον λειτουργικό, όσο και τον ενδεχόμενο μεταφυσικό τους ρόλο στην αντίληψη της ζωής και του θανάτου από τους ζώντες. Η συζήτηση τέτοιων θεμάτων κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική στη Μινωική ταφική αρχαιολογία καθώς τα ίδια τα δεδομένα από δημοσιευμένες μελέτες ταφικών συνόλων αναδεικνύουν τη σημασία του θανάτου και της διαχείρισης των νεκρών ως κρίσιμων εργαλείων στη διαπραγμάτευση καθοριστικών ρόλων και κοινωνικών σχέσεων στην κοινωνία των ζωντανών. Απώτερος στόχος της προτεινόμενης παρουσίασης είναι να αναδείξουμε πως με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών μπορούμε να προσεγγίσουμε αρχαιολογικά ζητήματα με νέες προοπτικές. Το εξελιγμένο λογισμικό σε συνδυασμό με τη μεθοδική αρχαιολογική τεκμηρίωση που θα πρέπει πάντα να τονίζεται, καθιστούν δυνατούς κάθε λογής πειραματισμούς, ενώ προσφέρουν ταυτόχρονα μια πραγματική εξομοίωση του αρχαίου κόσμου, όχι απλά δημιουργώντας αληθοφανείς συνθήκες, αλλά τις πραγματικές συνθήκες που υπήρχαν για παράδειγμα στο Φουρνί Αρχανών σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή του παρελθόντος. Με αυτόν τον τρόπο, οι πολύπλοκες μαθηματικές εξισώσεις, μετατρέπονται σε απλούστερες εντολές καθιστώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις όπλο στα χέρια των εξειδικευμένων αρχαιολόγων για τη διερεύνηση πολύπλοκων αρχαιολογικών ζητημάτων, τα οποία θα ήταν αρκετά δύσκολο να προσεγγιστούν μέσω συμβατικών μεθόδων.

<< Επιστροφή στο πρόγραμμα του συνεδρίου
<< Επιστροφή στον κατάλογο των ομιλητών

© 2008: ΠΘ, ΑΠΘ, ΥΠΠΟ