Περιλήψεις εργασιών

ΦΑΠΠΑΣ Ιωάννης
Αρχαιολογικά δεδομένα, επιγραφικά τεκμήρια και έξωθεν μαρτυρίες: το τρίπτυχο των πηγών για τη μελέτη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στο Αιγαίο

Ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς στη μελέτη των ύστερων χρόνων της Προϊστορίας του Αιγαίου υπήρξε αναμφίβολα η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής γραφής Β. Το σημαντικό αυτό επίτευγμα έδωσε το έναυσμα για την ανάπτυξη μιας ξεχωριστής επιστήμης που, εκτός από τη γλωσσολογική μελέτη της πρώιμης αυτής μορφής της ελληνικής γλώσσας, διαφώτισε διάφορες πτυχές του μυκηναϊκού πολιτισμού, για τις οποίες τα αρχαιολογικά στοιχεία είναι περιορισμένα ή και εντελώς ανύπαρκτα. Σημαντικό, ωστόσο, βήμα στην περαιτέρω εξέλιξη της μυκηναϊκής έρευνας συντελείται τα τελευταία κυρίως χρόνια, καθώς όλο και περισσότερες μελέτες χρησιμοποιούν τις πληροφορίες των πινακίδων σε συνδυασμό και αντιπαραβολή με αρχαιολογικά δεδομένα που κατά κόρον δεν προέρχονται από τη λεγόμενη «παραδοσιακή αρχαιολογία» αλλά από τις νέες τάσεις της επιστήμης. Ωστόσο, σε μια σύγχρονη προσέγγιση ενός πολιτισμού ζητούμενο παραμένει η ψηλάφηση των ιδεών και των αντιλήψεων που βρίσκονταν πίσω από συγκεκριμένες πρακτικές, οι οποίες καταγράφονται στα αρχαιολογικά του δεδομένα. Ο αυστηρά όμως οικονομικός χαρακτήρας των πινακίδων της Γραμμικής Β πολλές φορές περιορίζει καθοριστικά την προσπάθεια αναγνώρισης των πρακτικών αυτών και κατ’ επέκταση προσέγγισης της μυκηναϊκής κοινωνίας. Για το σκοπό αυτό σημαντική βοήθεια μπορεί να προσφέρει η παράλληλη έρευνα σε αρχαιολογικά δεδομένα και επιγραφικό υλικό που προέρχεται από τον άμεσο περίγυρο του μυκηναϊκού κόσμου. Σημαντικό πλεονέκτημα της προσέγγισης αυτής είναι ότι μελετά τον μυκηναϊκό πολιτισμό όχι αποκομμένο από τον ευρύτερο περίγυρό του, αλλά τον τοποθετεί στο πραγματικό περιβάλλον του που ήταν η Αδριατική – Βαλκανική και η Ανατολική Μεσόγειος. Έτσι, αποφεύγοντας αναγωγές και γενικεύσεις, χωρίς να γίνεται προσπάθεια να συμπληρωθούν τα κενά των μυκηναϊκών δεδομένων με στοιχεία από τους σύγχρονους γύρω πολιτισμούς, προτείνεται η μελέτη και η προσεκτική χρήση των τελευταίων ως πολύτιμου συγκριτικού υλικού που, σε συνδυασμό με τα μυκηναϊκά αρχαιολογικά στοιχεία και τις μαρτυρίες των πινακίδων της Γραμμικής Β, μπορεί ίσως να βοηθήσει στην κατανόηση πτυχών και του μυκηναϊκού πολιτισμού.

<< Επιστροφή στο πρόγραμμα του συνεδρίου
<< Επιστροφή στον κατάλογο των ομιλητών

© 2008: ΠΘ, ΑΠΘ, ΥΠΠΟ