Περιλήψεις
Υβόν Κοσμά
(Τμήμα Κινηματογράφου, Α.Π.Θ.)
Το φιλμ και η (ανα)παράσταση του κοινωνικού κόσμου
Ως στόχος του εθνογραφικού φίλμ συχνά προκρίνεται η ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας προδίδοντας την προσδοκία του ρεαλισμού, δηλαδή την αξίωση της αλήθειας ως αντιστοιχίας μεταξύ εικόνας και πραγματικότητας. Ενώ τα εθνογραφικά κείμενα (και ο γραπτός λόγος εν γένει) χαρακτηρίζονται από εκτενείς περιγραφές, οι πληροφορίες αυτές στο φιλμ γίνονται άμεσα αντιληπτές διαμέσου της εικόνας. Κατ' αυτόν τον τρόπο, παρόλο που και στο φιλμ υπάρχει η διαμεσολάβηση του δημιουργού, δημιουργείται στους θεατές μία ψευδαίσθηση αμεσότητας, δηλαδή η εντύπωση ότι το εκάστοτε πλάνο «υπάρχει», αντανακλώντας μια αδιαμεσολάβητη «πραγματικότητα». Παρακολουθώντας, δηλαδή, ένα φιλμ οι θεατές τείνουν να ξεχνούν την ενεργητική διαμεσολάβηση της κάμερας, καθώς είναι οι ίδιοι που βλέπουν να ξετυλίγονται τα δρώμενα μπροστά στα μάτια τους. Ξεχνούν επίσης ότι αυτό που δίνει την ψευδαίσθηση την συνέχειας στην αφηγηματική ροή του φιλμικού κειμένου είναι η συρραφή των πλάνων (μοντάζ). Έτσι, αν και αναμφίβολα το εθνογραφικό φιλμ αποτελεί πολύτιμο εργαλείο τόσο για την έρευνα, όσο και για τη διδασκαλία, τίθενται κάποια θεμελιώδη επιστημολογικά ζητήματα αναφορικά με τη σχέση οπτικής αναπαράστασης και πραγματικότητας.<< Επιστροφή στο πρόγραμμα του συνεδρίου