IAKA / ΑΕΘΣΕ

4o APXAIOΛOΓIKO EPΓO ΘEΣΣAΛIAΣ KAI ΣTEPEAΣ EΛΛAΔAΣ, 2009-2011
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Εισαγωγή
Συμμετοχή
Επικοινωνία
Διοργανωτές
Ταξιδιωτικά
Περιλήψεις
Πρόγραμμα
Συγγραφικές Οδηγίες
 

Περίληψη ομιλίας

Κωσταρέλλη Αλεξάνδρα, Τσιομπίκου Ελένη
23η ΕΒΑ
Εικόνες της Εύβοιας. Η εικόνα της Παναγίας με την επωνυμία «Παραβουνιώτισσα» από την Ερέτρια (Κωσταρέλλη Α.). Εικόνες του 19ου αι. και των αρχών του 20ού αι. από ναούς της Νότιας Εύβοιας (Τσιομπίκου Ε.)
(ανακοίνωση τοίχου)

Η εικόνα της Παναγίας της Παραβουνιώτισσας είναι μεγάλων διαστάσεων και φυλάσσεται στον ομώνυμο ενοριακό ναό στην Ερέτρια. Προέρχεται, πιθανότατα, από το χωριό Γαλλιμή της νήσου Μαρμαρά στην Προποντίδα. Έπειτα από τη μεταφορά της στην Ερέτρια από πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, καλύφθηκε με αργυρή επένδυση, η οποία αφαιρέθηκε κατά τη συντήρησή της. Η Παναγία εικονίζεται ολόσωμη και μετωπική να κάθεται σε θρόνο με τον επίσης μετωπικό μικρό Χριστό στα πλάγια να κάθεται στο δεξί πόδι της και να κρατά ανοιχτό ενεπίγραφο ειλητό. Η Θεοτόκος κάθεται σε ξυλόγλυπτο περίτεχνο θρόνο με ευρύ ερεισίνωτο, ο οποίος αποδίδεται σε μονοχρωμία. Στο πάνω τμήμα της εικόνας εκατέρωθεν της κεφαλής της Θεοτόκου ίπτανται δύο άγγελοι απεικονισμένοι έως την οσφύ, οι οποίοι ξεπροβάλλουν από σύννεφα έχοντας τα χέρια τους καλυμμένα. Ως προς την εικονογραφία, ο ζωγράφος ακολουθεί παραδοσιακά πρότυπα, τα οποία διανθίζει με ορισμένα μάλλον εξεζητημένα διακοσμητικά στοιχεία. Τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά της εικόνας μας παραπέμπουν σε έργα του 18ου αι. Από το 2006, οπότε η 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων λειτούργησε με έδρα τη Χαλκίδα, προχώρησε στη συστηματική καταγραφή των ναών της Νότιας Εύβοιας, περιοχής όχι ιδιαίτερα γνωστής στην έρευνα. Κατά τις αυτοψίες που πραγματοποίησαν οι αρχαιολόγοι της Εφορείας στις εκκλησίες τόσο της Καρύστου, του Μαρμαρίου και των Στύρων, όσο και των πολλών και δυσπρόσιτων μικρών οικισμών της περιοχής, διαπιστώθηκε ότι στην τοιχοποιία τους ενσωματώθηκαν πολλά γλυπτά μέλη της αρχαιότητας σε δεύτερη χρήση, ενώ στο εσωτερικό τους φυλάσσονται πολύτιμα ιερά σκεύη και κειμήλια, μεταξύ των οποίων περισσότερες από εκατό εικόνες που χρονολογούνται από τις αρχές του 19ου έως και τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, από επιγραφικές μαρτυρίες ή τεχνοτροπική μελέτη. Στην πλειονότητά τους αποτελούν αξιόλογα δείγματα της τέχνης της εποχής, ενώ μάλιστα ορισμένες φέρουν υπογραφές γνωστών ζωγράφων. Καθώς οι εικόνες στο σύνολό τους αποτελούν σπουδαίο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της Νότιας Εύβοιας, η 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με την τοπική εκκλησία, οργάνωσε και έθεσε σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα συστηματικής καταγραφής και συντήρησής τους από τις αρχές του 2011. Στην ανακοίνωση παρουσιάζεται μεγάλο μέρος των εικόνων αυτών, αναφέρονται ιδιαίτερα εικονογραφικά στοιχεία και τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά τους, ενώ μέσω της συνολικής μελέτης τους παρέχονται σημαντικά τεκμήρια για τα ιστορικά, κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα της περιοχής κατά την περίοδο της φιλοτέχνησής τους.


<< Επιστροφή στο πρόγραμμα του συνεδρίου
<< Επιστροφή στον κατάλογο των ομιλητών

en/gr © 2011-2012: ΥΠΠΟ, ΠΘ, IAKA