4o APXAIOΛOΓIKO EPΓO ΘEΣΣAΛIAΣ KAI ΣTEPEAΣ EΛΛAΔAΣ, 2009-2011
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Περίληψη ομιλίας

Νάνου Μαρία
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
«Χάρτινες εικόνες» και σχέδια εργασίας από τη συλλογή χαρακτικών και σχεδίων του Λαογραφικού Κέντρου Κίτσου Μακρή (Βιβλιοθήκη και Κέντρο Τεκμηρίωσης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βόλος)

Η συλλογή χαρακτικών και σχεδίων του Λαογραφικού Κέντρου Κίτσου Μακρή περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα σειρά χαλκογραφιών και σχεδίων εργασίας του 18ου και 19ου αιώνα με θέματα θρησκευτικού περιεχομένου. Στην ανακοίνωση, έπειτα από μια σύντομη παρουσίαση του υλικού, θα εστιάσουμε κυρίως στις χαλκογραφίες του Λαογραφικού Κέντρου και στις δύο αμφίγραπτες χαλκογραφικές πλάκες (μήτρες), οι οποίες συμβάλλουν στην κατανόηση της παραγωγής του εικαστικού αυτού είδους. Οι χαλκογραφίες, αγιορειτικής κυρίως προέλευσης, κατατάσσονται σε θεματικές κατηγορίες, στις οποίες περιλαμβάνονται διάφοροι εικονογραφικοί τύποι της Παναγίας (Γαλακτοτροφούσα, Ελεούσα), μεμονωμένοι άγιοι (Κωνσταντίνος και Ελένη, Χαραλάμπης), ιεράρχες με βιογραφικές σκηνές (Νικόλαος), πολυπρόσωπες (Ύψωση του Τιμίου Σταυρού) και εσχατολογικού περιεχομένου συνθέσεις (Δευτέρα Παρουσία), σκηνές από τη ζωή του Χριστού (Βαϊοφόρος). Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τοπογραφικές παραστάσεις περιώνυμων μοναστηριών του Αγίου Όρους, που αποδίδονται με απλοϊκή «χαρτογραφική» διάθεση (μονές Σίμωνος Πέτρας, Ξενοφώντος, Γρηγορίου). Στα τρία δείγματα του Κέντρου οι απεικονίσεις αυτές συνδυάζονται είτε με την παράσταση του αγίου στον οποίο σεμνύνεται το καθολικό της μονής (Μονή Ξενοφώντος - έφιππος άγιος Γεώργιος, Μονή Γρηγορίου - ένθρονος άγιος Νικόλαος με σκηνές βίου), είτε με παραστάσεις κτητόρων, θαυματουργών εικόνων ή και αγίων, των οποίων τα ιερά λείψανα φυλάσσονται στις μονές (μονή Σίμωνος Πέτρας - άγιος Σίμων, Γέννηση Χριστού, αγία Μαγδαληνή). Αναδεικνύεται έτσι η αξία των έργων αυτών στη γνώση και διάδοση της ιστορίας των μονών, των πανηγύρεων και των προσκυνημάτων τους, αλλά και η συμβολή τους στην ενίσχυση της χορηγικής δραστηριότητας και στην πνευματική συσπείρωση του υπόδουλου γένους κατά την όψιμη Οθωμανική κυριαρχία. Επιπλέον, οι επιγραφικές μαρτυρίες που συχνά διασώζουν, παρέχουν διαφωτιστικά στοιχεία για τον τόπο και το χρόνο παραγωγής τους, τους χορηγούς και τους χαράκτες.

<< Επιστροφή στο πρόγραμμα του συνεδρίου
<< Επιστροφή στον κατάλογο των ομιλητών