APXAIOΛOΓIKO EPΓO ΘEΣΣAΛIAΣ KAI ΣTEPEAΣ EΛΛAΔAΣ, 2003-2005
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Περίληψη ομιλίας

Μυκηναϊκή Θήβα. Από το μύθο στην αρχαιολογία και στην ιστορική σύνθεση. Απολογισμός των ανασκαφών και της έρευνας μιας εικοσιπενταετίας (1981-2005).

Βασίλειος Αραβαντινός

[Διευθυντής, Θ΄ ΕΠΚΑ]

Κατά την έναρξη των αρχαιολογικών ανασκαφών στην Καδμεία, η ύπαρξη της μακραίωνης θηβαϊκής προϊστορίας συναγόταν αποκλειστικά και μόνο από την αρχαία μυθολογική παράδοση. Η ίδια αυτή παράδοση κυριάρχησε στην ερμηνεία των πρώτων αρχαιολογικών δεδομένων και υπαγόρευσε την χρονολόγηση του κύριου (ιστορικού) πυρήνα της στη μυκηναϊκή περίοδο. Οι "καθυστερημένες" μεταπολεμικές ανασκαφές (1960-) υπήρξαν μεν αποδοτικές αλλά ταυτόχρονα τυχαίες και αποσπασματικές στο πεδίο κα στο χρόνο διεξαγωγής τους. Τα πορίσματα παρουσιάζονταν, κατά κανόνα, χωρίς τη δημοσίευση συνόλων ευρημάτων και κάτω από τα πρίσμα και τα διλήμματα της μυθικής παράδοσης. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες για την επιστημονική τους "απομυθοποίηση" και αξιολόγηση. Από τη δεκαετία του '80 οι πρώτες μνημειώδεις δημοσιεύσεις για τη θηβαϊκή προϊστορία και τοπογραφία, αποτέλεσαν τις βάσεις για τις μονογραφικές συνθέσεις και αναλυτικές θεματικές μελέτες που είδαν ήδη το φως ή προετοιμάζονται. Οι συνεχείς, εξαντλητικές των χώρων, ανασκαφές, που προκλήθηκαν από την ανοικοδόμηση και τα μεγάλα έργα υποδομής στην Καδμεία, απέδωσαν καρπούς με αποκορύφωμα την αποκάλυψη εκατοντάδων αρχειακών κειμένων στη Γραμμική Β. Στο πλαίσιό τους επιδιώκεται η δημοσίευση του παλαιού υλικού από ομάδες εργασίας ειδικών. Η μυκηναϊκή Θήβα αναδύεται από μονογραφικές συνθέσεις και θεματικές εργασίες που φιλοξενούνται σε διεθνείς επιστημονικές εκδόσεις, περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων επιτρέποντας διάλογο υψηλού επιπέδου μεταξύ των απανταχού ειδικών του κλάδου. Επιπλέον η επέκταση των χώρων αποθήκευσης και έκθεσης θα επιτρέψει και στο μέλλον τη συνέχιση της έρευνας διαφόρων γνωστικών τομέων της εποχής (κεραμικής, λιθοξοίας, γλώσσας, γραφής, τοιχογραφίας, σταθμητικής, μικροτεχνίας, μικροπλαστικής, μεταλλουργίας, γεωργίας, μελισσοκομίας, ιππικής, διατροφής, θεραπευτικής, τεχνολογίας, βιοτεχνίας, θαλασσοπλοΐας κλπ). Αποτέλεσμα της παραπάνω τακτικής, των πολιτικών και της μεθοδολογίας, που ακολουθήθηκαν και εφαρμόστηκαν με γνώμονα τις διεθνείς πρακτικές έρευνας, ήταν η άμεση και σφαιρική δημοσίευση μεγάλων ομάδων τεχνέργων. Ταυτόχρονα και ως ένα βαθμό επιτεύχθηκε η διεπιστημονική, τεκμηριωμένη σύνθεση των γνώσεων για την πρώτη "εγγράμματη" κοινωνία της πόλης των Θηβών. Αυτονόητη πλέον προκύπτει η δυνατότητα δημιουργίας ενός στερεού υποβάθρου για την, έστω πρόωρη προς το παρόν αλλά ορατή για το μέλλον, συγγραφή μιας ιστορίας της μυκηναϊκής Θήβας, κατά το πρότυπο των αναλόγων συνθέσεων των συγχρόνων της μεσανατολικών πόλεων.