APXAIOΛOΓIKO EPΓO ΘEΣΣAΛIAΣ KAI ΣTEPEAΣ EΛΛAΔAΣ, 2003-2005
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Περίληψη ομιλίας

Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, εθνότητες και κοινωνικο-οικονομικοί μετασχηματισμοί του χώρου: μία μελέτη περίπτωσης από την Οθωμανική Βοιωτία.

Κων/νος Σμπόνιας

[Αρχαιολόγος- Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας Ιονίου Παν/μίου]

Στην αρχαιολογική βιβλιογραφία τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών αναφέρονται κυρίως ως ένα περιβάλλον για την επεξεργασία δεδομένων που σχετίζονται κυρίως με περιβαλλοντικούς και φυσικούς παράγοντες, με στόχο την μελέτη και ανάλυση ευρύτερων φαινομένων. Παράλληλα σε πολύ λίγες περιπτώσεις έχει γίνει χρήση ιστορικών δεδομένων ως μεταβλητών στη δημιουργία γεωγραφικών και ιστορικών αναλύσεων με βάση τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Στη παρούσα ανακοίνωση επιχειρούμε να υπερβούμε την διχοτομία αυτή ανάμεσα στους φυσικούς παράγοντες από τη μια και τα κοινωνικά και πολιτισμικά φαινόμενα από την άλλη. Περιβαλλοντικοί παράγοντες και οικονομικά στοιχεία του τοπίου είναι ενσωματωμένα σε κοινωνικά συμφραζόμενα. Στη μελέτη περίπτωσης από την Οθωμανική Βοιωτία, που παρουσιάζουμε εδώ, εξετάζουμε μέσα σε ένα πλαίσιο ανάλυσης που βασίζεται στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, τον τρόπο με τον οποίο διαφορετικές εθνότητες διαμόρφωσαν και μετάλλαξαν τα πολιτισμικά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά τους στο Βοιωτικό τοπίο του 15ου και 16ου αι. Το στοιχείο της χωρικής ανάλυσης που προσφέρουν τα GIS, η ενσωματωμένη εξέταση αρχαιολογικών δεδομένων του τοπίου με στοιχεία για την οικιστική ιστορία, τη συνέχεια και ασυνέχεια στο χώρο και τις πληθυσμιακές διακυμάνσεις καθώς και η παράλληλη μελέτη ιστορικών δεδομένων από τα Οθωμανικά κατάστιχα με πληροφορίες για την εθνότητα, το μέγεθος των χωριών και την αγροτική παραγωγή, ενταγμένα σε ένα πλαίσιο ανάλυσης GIS, μπορούν να συμβάλλουν στην κατανόηση του μεταβαλλόμενου οικονομικού και κοινωνικού τοπίου της Βοιωτίας.