ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ
Διεθνές συνέδριο:
Σύνορα και λαϊκοί πολιτισμοί στα Βαλκάνια
Βόλος, 7-8 Ιουνίου 2008
|
 |
|
 |
|
 |
|
Περιλήψεις εργασιών
- Λευτέρης Τοπάλογλου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
Η φύση και ο ρόλος των συνόρων.
H πρόσφατη επιστημονική συζήτηση για τα σύνορα, επηρεασμένη κυρίως από τις οικονομικές προσεγγίσεις (στις οποίες η απόσταση είναι πολύ σημαντική παράμετρος), έχει θεωρήσει αυτονόητο ότι παρόμοιες ερμηνείες βρίσκουν εφαρμογή και στο κοινωνικό, πολιτιστικό ή πολιτικό πεδίο. Ωστόσο, στην πράξη εντοπίζει κανείς και άλλα σύνορα (κοινωνικά, εθνικά, γλωσσικά, πολιτικά κ.α.) που λειτουργούν σε διαφορετικό πλαίσιο αναφοράς ή και παράλληλα με αυτό του συνόρου ενός κράτους. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο βασικός κορμός της βιβλιογραφίας αντιμετωπίζει το συνοριακό φαινόμενο ως ένα κοινωνικό κατασκεύασμα που απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση, προκειμένου να κατανοηθεί. Στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης δεν αγνοείται ο ρόλος του συνόρου ως φυσικού ορίου, ωστόσο εξετάζονται ζητήματα όπως η συσχέτιση των συνόρων με συλλογικές ταυτότητες, καθώς και η διαλεκτική σχέση μεταξύ χώρου και κοινωνικής πραγματικότητας. Μέσα από αυτή τη θεώρηση, η γεωπολιτική ανάλυση των συνόρων συνδέεται με τον πολιτισμό, τη γλώσσα, την εθνικότητα και άλλα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των συνοριακών περιφερειών. Παρά την αναζωπύρωση της έρευνας για τα σύνορα σε πολλούς επιστημονικούς κλάδους, δεν έχουν κάνει την εμφάνισή τους ικανοποιητικά ερμηνευτικά μοντέλα που να γεφυρώνουν τα θεωρητικά κενά μέσα από διεπιστημονικές προσεγγίσεις. Αυτό που επιχειρείται μέσα από το παρόν άρθρο, είναι μια σύνοψη της θεωρητικής συζήτησης μέσα από τη βιβλιογραφία, προκειμένου να φωτισθούν πτυχές των συνόρων που έχουν να κάνουν με τη φύση και το ρόλο τους. Συγκεκριμένα εξετάζονται τα σύνορα ως παράγωγο κοινωνικών δυναμικών σε αντιπαράθεση με τα σύνορα που αποτυπώνονται απλά σ' ένα χάρτη. Επιπλέον, αναλύεται το δίπτυχο του χώρου και των αντιλήψεων, αναφορικά με το ρόλο της εγγύτητας στη διαμόρφωση συλλογικών εικόνων, καθώς και η αλληλεπίδραση των πολιτισμικών παραμέτρων με τις αντιλήψεις στα σύνορα.
