Το ερευνητικό πρόγραμμα
Σκοπός του Ερευνητικού Προγράμματος «Τhe Jewish Communities in Thessaly, Greece in 19th century» είναι η μελέτη των εβραϊκών κοινοτήτων της Θεσσαλίας τον 19ο αιώνα, μέσα κυρίως από την αξιοποίηση του πλούσιου αρχειακού υλικού της Alliance Israelite Universelle (AIU). Η εβραϊκή κοινότητα του Βόλου ανέλαβε τη λειτουργία του πρώτου σχολείου της AIU στο χώρο της Ευρωπαϊκής Τουρκίας ήδη από το 1865, πέντε μόλις χρόνια μετά την ίδρυση της Παγκόσμιας Οργάνωσης στο Παρίσι, ενώ θα ακολουθήσει και η Λάρισα με την ίδρυση ανάλογου σχολείου το 1868.
Η μελέτη έρχεται να αναδείξει άγνωστες πτυχές της ζωής των θεσσαλικών εβραϊκών κοινοτήτων και την πορεία τους σε μια κρίσιμη περίοδο έντονων κοινωνικοοικονομικών αλλαγών για τη Θεσσαλία, με αποκορύφωμα την προσάρτησή της το 1881. Βασικό ερευνητικό ζητούμενο είναι η ενσωμάτωση του θεσσαλικού εβραϊσμού, μέσα κυρίως από το παράδειγμα της βολιώτικης και λαρισινής κοινότητας, στον ευρύτερο διάλογο της ελληνικής εβραϊκής εμπειρίας, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ των μελών των κοινοτήτων, αλλά και τη σύγκριση με άλλες κοινότητες, όπως εκείνες της Καβάλας, των Ιωαννίνων, του Διδυμοτείχου, αλλά και της Αδριανούπολης, της Θεσσαλονίκης. Το ερευνητικό έργο επιδιώκει να προβάλλει τις προσαρμογές και αντιδράσεις των εβραίων του Βόλου, της Λάρισας και των Τρικάλων στην ελληνική πραγματικότητα, τη συμμετοχή και την αποχή μελών της κοινότητας από τα τοπικά πολιτικά δρώμενα, την παραμονή τους στο ή η φυγή τους από το θεσσαλικό έδαφος και τη διατήρηση των κοινών τόπων συνάντησης και δράσης που αντλούσε από το κοντινό οθωμανικό παρελθόν.
Στα πλαίσια του Ερευνητικού Προγράμματος η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Ιστορίας Ντίνα Μουστάνη (υπό την εποπτεία της καθηγήτριας Ρίκας Μπενβενίστε) δίδαξε δύο τρίωρα εξαμηνιαία μαθήματα Κατεύθυνσης Ιστορίας Εμβάθυνσης.
Χρηματοδότηση
Rothchild Foundation (Hanadiv) Europe
Επιστημονική Υπεύθυνη
Ρίκα Μπενβενίστε