4th ARCHAEOLOGICAL MEETING OF THESSALY AND CENTRAL GREECE, 2009-2011
FROM PREHISTORY TO THE CONTEMPORARY PERIOD

Paper abstract

Μουνδρέα-Αγραφιώτη Αντίκλεια, Σαρρής Απόστολος, Παπαδόπουλος Nίκος
ΙΑΚΑ-ΠΘ, ΙΜΣ-ΙΤΕ
Η Συμβολή των Γεωφυσικών Διασκοπήσεων στην Αρχαιολογική Έρευνα της Μαγούλας Ζερέλια, Δήμος Αλμυρού

Από την αρχή των ερευνών μας στη Μαγούλα Ζερέλια το 2005, έγινε αισθητή η παρουσία επιφανειακών ευρημάτων όχι μόνον στην επίπεδη επιφάνεια της μαγούλας αλλά και στα γύρω χωράφια. Η γειτνίαση της μαγούλας με τη λίμνη Μεγάλο Ζερέλι, θέτει αρκετά ερωτήματα σε σχέση με τις συνθήκες και την έκταση της πρώτης εγκατάστασης στο χώρο, όσο και ως προς τη διαχρονική χρήση της θέσης μέχρι τους μεταβυζαντινούς χρόνους. Στις μικρές διερευνητικές τομές που είχαν διενεργήσει οι πρώτοι ανασκαφείς της Μαγούλας Wace και Thοmpson το 1908 στα δυτικά και βορειοδυτικά της Μαγούλας είχαν εντοπιστεί κατασκευές σε σχετική απόσταση από τα κράσπεδα της Μαγούλας, οι οποίες αποδόθηκαν από τους ανασκαφείς στη Μέση Νεολιθική ή στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Κατά την συστηματική επιφανειακή έρευνα που διενεργήθηκε το 2007 στα χωράφια δυτικά της Μαγούλας Ζερελίων από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, εντοπίστηκε αρκετή ποσότητα κεραμικής ιστορικών και προϊστορικών χρόνων, καθώς και πολυάριθμα αλεστικά εργαλεία, υφαντικά βάρη, οστά, όστρεα κ.ά. Η στατιστική επεξεργασία της χωρικής κατανομής των επιφανειακών δεδομένων έδειξε ότι υπήρχαν ανά περιοχές σημαντικές συγκεντρώσεις ευρημάτων. Στόχος της γεωφυσικής έρευνας που διενεργήθηκε το 2010 στην επίπεδη επιφάνεια της μαγούλας αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της, σε συνολική έκταση 16.000 τα.μ., ήταν η ανίχνευση και χαρτογράφηση ύπαρξης υπεδάφειων κατασκευών. Έγινε χρήση μαγνητικών και ηλεκτρικών τεχνικών, του γεωραντάρ, της μαγνητικής επιδεκτικότητας και της ηλεκτρικής τομογραφίας. Τα αποτελέσματα της γεωφυσικής χαρτογράφησης απέδωσαν μία λεπτομερή εικόνα ύπαρξης διαφορετικών υπεδάφειων κατασκευών σε όλη την έκταση της περιοχής γεωφυσικής διασκόπησης. Μία μεγάλη ορθογώνια κατασκευή πιθανώς ιστορικών χρόνων εμφανίζεται σε μικρό βάθος στην επίπεδη επιφάνεια της μαγούλας, ενώ στο βόρειο τμήμα της εμφανίζονται μικρότερες ανωμαλίες οι οποίες πιθανώς σχετίζονται είτε με τη συστάδα των κιβωτιόσχημων μεσοελλαδικών τάφων, είτε με τις στρωματογραφικές τομές των ερευνών των Wace και Thompson. Ορθογώνιες αρχιτεκτονικές δομές (με διαστάσεις μικρότερες από 6-7m) εμφανίζονται επίσης ΒΔ της μαγούλας (ίχνη οικισμού;). Οι μετρήσεις της μαγνητικής επιδεκτικότητας ήταν ενδεικτικές της πολύπλοκης στρωματογραφίας της μαγούλας, υποδεικνύοντας τουλάχιστον 4 φάσεις κατοίκησης. Προς τα δυτικά, 2 καμπυλόγραμμες μαγνητικές ανωμαλίες ενδέχεται να σχετίζονται με την παλαιότερη ακτογραμμή της λίμνης Μεγάλο Ζερέλι. Τέλος, από την ηλεκτρική τομογραφία συνάγεται ότι κάτω από το ανθρωπογενές υλικό της μαγούλας εκτείνεται στρώμα άμμων, χαλικιών και αργίλων πάνω στο οποίο έγιναν οι πρώτες νεολιθικές εγκαταστάσεις στη θέση. Στη συνέχεια ακολουθούν τα μερικώς κορεσμένα σε νερό ιζήματα, ενώ το ασβεστολιθικό υπόβαθρο της περιοχής φαίνεται να βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο των 20 μέτρων.

<< Return to the conference programme
<< Return to the speakers list